گزارش آژانس درباره راستیآزمایی برنامه هستهای ایران
در گزارش نوامبر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با بیان اینکه ایران همچنان به اجرای موقت پروتکل الحاقی ادامه میدهد، عنوان شده که آژانس به ارزیابی اظهارنامههای ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده و دسترسی تکمیلی را به تمامی سایتها و مکانهای مورد نیاز در داخل ایران، انجام داده است.
به گزارش تجارتنیوز ، متن کامل گزارش مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره راستیآزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مورخ ۱۱ نوامبر ۲۰۲۰ به شرح زیر است.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی
GOV/2020/51
۱۱ نوامبر ۲۰۲۰
راستیآزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت
گزارش مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی
A. مقدمه
1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل متحد (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هستهای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستیآزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت میباشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی در خصوص موضوعات مالی، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام ، ارائه میدهد.
B. سابقه
2. در تاریخ 14 ژوئیه 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا[1]، به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست کرد "راستیآزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هستهای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده در چارچوب برجام را برعهده گیرد" ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستیآزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هستهای ایران همانگونه که در برجام پیشبینی شده را انجام داده و بر همین اساس، برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویههای پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات کند.
3. در دسامبر 2016 و ژانویه 2017، مدیرکل نه (9) سند[2] که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگریهایی برای اجرای اقدامات مرتبط هستهای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.[3]
4. در 8 می 2019، ایران بیانیهای منتشر کرد که از جمله حاوی این مطلب بود که «…در راستای اعمال حقوق خود، همانطور که در بندهای 26 و 36 برجام مصرح است، شورایعالی امنیت ملی ایران دستوری مبتنی بر توقف برخی اقدامات ایران ذیل برجام از امروز صادر کرد.»[4],[5]
5. در 5 ژانویه 2020، ایران اعلام کرد که برنامه هستهای اش دیگر "موضوع هیچگونه محدودیت در حوزه عملیاتی نخواهد بود" و اینکه ایران به همکاری با آژانس "همانند گذشته" ادامه خواهد داد.[6] در زمان این گزارش، آژانس هیچگونه تغییری در سطح همکاری ایران با فعالیتهای نظارت و راستیآزمایی آژانس تحت برجام مشاهده ننموده است.
6. علیرغم آثار شیوع COVID-19 بر ترتیبات سفر، آژانس به فعالیتهای راستیآزمایی و نظارت خود در ایران ادامه داده است. آژانس به استفاده از قراردادهای منعقده برای بهرهبرداری از خدمات هواپیماهای چارتر برای انتقال بازرسان به/از ایران، به هنگام نیاز، ادامه داد[7].
7. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستیآزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هستهای ایران به شرح مندرج در برجام، مبلغ ۲.۹ میلیون یورو در سال میباشد. برای سال 2020 منابع مالی فرابودجهای برای مبلغ 4 میلیون یورو از ۲.۹ میلیون یورو لازم است[8]. تا تاریخ ۶ نوامبر 2020، مبلغ ۱/۵ میلیون یورو منابع مالی فرابودجهای برای تامین هزینه فعالیتهای مرتبط با برجام برای سال 2020 و بعد آن در دسترس است[9].
C. فعالیتهای راستیآزمایی و نظارت بر برجام
8. از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام)، آژانس اجرای تعهدات مرتبط هستهای ایران ذیل برجام[10] را منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس و به شیوهای بیطرفانه و عینی، راستیآزمایی و نظارت کرده است [11] ،[12]. آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی سپتامبر 2020 مدیرکل[13]، و یک بروزرسانی مندرج در گزارشی در اکتبر 2020 [14]، به شرح ذیل گزارش میدهد.
C.1. فعالیتهای مربوط به آب سنگین و بازفرآوری
۹. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است.[15]،[16]، [17]. ایران قرصهای اورانیوم طبیعی، میلههای سوخت یا مجموعههای سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرصهای سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعههای سوخت موجود در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10).[18]
10. ایران به اطلاعرسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP)[19] ادامه داده و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15). همانطور که قبلا گزارش شده است[20]، در 20 اکتبر 2020 آژانس راستیآزمایی کرد که کارخانه تولید آب سنگین مشغول به کار بوده است و اینکه مقدار تولید شده آب سنگین ایران به میزان 128 متریک تن کاهش یافته است (0.5متریک تن کمتر از گزارش قبلی) (بند 14).
11. ایران فعالیتهای مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تاسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای 18 و 21).[21]
C.2. فعالیتهای مرتبط با غنیسازی و سوخت
12. ایران به غنیسازی UF6 در کارخانه غنیسازی سوخت (FEP) و کارخانه غنیسازی آزمایشی (PFEP) (بخش C.3 این گزارش را ببینید) [22] و کارخانه غنیسازی فردو (FFEP) ادامه داده است[23]. همچنانکه قبلا گزارش شده است[24]، در 8 جولای 2019 آژانس راستیآزمایی کرد که ایران شروع به غنیسازی UF6 با غنای بالاتر از 3.67 درصد از اورانیوم 235 کرده است (بند 28). از آن زمان تاکنون، ایران اقدام به غنیسازی اورانیوم تا 4.5 رصد از اورانیوم 235 کرده است. ایران همچنین به انجام فعالیتهای غنیسازی خاص که مطابق با برنامه تحقیق و توسعه دراز مدت خود نیست، آنچنانکه در تاریخ 16 ژانویه 2016 به آژانس اعلام شده بود، ادامه داده است. (پارگراف 52)[25]
13. همانطور که قبلا گزارش شد[26]، ایران به آژانس اطلاع داد که بهرهبردار PFEP قصد دارد سه آبشار تولیدی (شماره 4، 5 و 6) سانتریفیوژهای IR-4, IR-2mو IR-6 را به FEP منتقل کند[27]. در 2 سپتامبر 2020، آژانس راستیآزمایی کرد که ایران شیرآلات یک مجموعه در FEP را در محلی که سه آبشار این سانتریفیوژها نصب خواهند شد، نصب کرده است[28]. در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۰، آژانس راستیآزمایی کرد که ایران آبشار سانتریفیوژهای IR-2m را نصب کرده و در ۹ نوامبر ۲۰۲۰ راستیآزمایی کرد که آبشار به تاسیسات خوراکدهی نصب شده است، اما با گاز UF6 خوراک دهی نشده است. در همان تاریخ، آژانس همچنین راستیآزمایی کرد که ایران نصب آبشار سانتریفیوژهای IR-4 را آغاز کرده، اما نصب آبشار سانتریفیوژهای IR-6 را آغاز نکرده است. در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۰، ایران نسخه بروزرسانی پرسشنامه اطلاعات طراحی DIQ در خصوص FEP را به آژانس ارائه کرد.
14. از ۹ نوامبر ۲۰۲۰، در کارخانه غنیسازی سوخت (FEP) در نطنز ایران، همچنان بیش از 5060 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار جهت غنیسازی UF6 به شکل پیکره بندی شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام به صورت نصب شده وجود نداشته است (بند 27). ایران 20 سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار[29] به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29.1).
15. همانطور که قبلا گزارش شد[30]، ایران به آژانس اطلاع داد که بهرهبردار PFEP در نظر دارد بخشی از آن را به ساختمان A1000 با هدف اینکه در نهایت کل فعالیتهای تحقیق و توسعه به آن محل منتقل شوند، انتقال دهد، که محل سالن تولید در FEP است (بندهای 27 و 40). در مکاتبهای به تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰، ایران اطلاعات تکمیلی در خصوص زمانبندی تغییر کاربری این منطقه را در اختیار آژانس قرار داد و بیان کرد که قبل از انتقال مواد هستهای به آن، ترتیبات مرتبط پادمانی باید با آژانس مورد توافق قرار گیرد.
16. در PFEP همچنانکه قبلا گزارش شده است [31]، ایران اتصالات بالای ماشینها را به نحوی تغییر داد که محصول و پسماند در پنج آبشار تحقیق و توسعه، به صورت جدا از هم جمعآوری میشوند.(خطوط 2،3،4،5 و6)[32] (بند 32 و 42)، که تمامی آنها برای غنیسازی UF6 مورد استفاده قرار گرفتند. (نگاه کنید به بخش C3 این گزارش.)
17. در FFEP ایران در یک بال (واحد 2) کارخانه از 9 نوامبر 2019، غنیسازی اورانیوم را انجام داده است. (بند 45).[33] از ژانویه ۲۰۲۰، ایران از شش آبشار حاوی ۱۰۴۴ سانترفیوژ IR-1 برای غنیسازی UF6 استفاده کرده است. (بند ۴۶) در 1 سپتامبر ۲۰۲۰، آژانس راستیآزمایی کرد که در فضای باقیمانده واحد۲، ۱۲ سانتریفیوژ IR-1 در یک ساختار ۱۶تایی[34] و یک سانتریفیوژ IR-1 در ساختار تکی[35] به منظور اجرای «تحقیق و توسعه اولیه برای تولید ایزوتوپهای پایدار»[36] نصب شدهاند. در مجموع، آژانس راستیآزمایی کرد که ۱۰۵۷ سانتریفیوژ IR-1 در واحد ۲ FFEP نصب شدهاند. (بند ۴۶)
18. همه سانتریفیوژها و زیرساختهای مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی ماندهاند (بندهای 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسی منظم به ساختمانهای مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنیسازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسی منظم به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)
19. در تاریخ ۱۸ اکتبر 2020، آژانس راستیآزمایی کرد که کلیه میله های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران، از میزان پرتودهی کمتر از 1 رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار نیستند.
20. ایران هیچکدام از تاسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل مجدد صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تاسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58).
C.3. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ
21. همانطور که قبلا گزارش شد[37]، ایران در تاریخ نوامبر 2019 پرسشنامه اطلاعات مربوط به طراحی را برای PFEP بهروزرسانی نمود، که شامل فهرستی از تمامی سانتریفیوژهای مورد استفاده در PFEP میشد.[38]
22. در تاریخ ۱۰ نوامبر 2020 آژانس راستیزمایی کرد که ایران همچنان در حال جمعآوری اورانیم غنی شده از طریق تزریق UF6 در آبشارهایی تا 9 سانتریفیوژ IR4، 8 سانتریفیوژIR5 و 6 سانتریفیوژ IR6 و یک آبشار دیگر از 20 سانتریفیوژ IR6 و 10 سانتریفیوژ IR6s و ۱۰ سانتریفیوژ IR-s از خطهای دو و سه تحقیق و توسعه میباشد. سانتریفیوژهای تکی زیر نیز با UF6 آزمایش شده، ولی از آنها اورانیم غنیشده جمع آوری نشده است: یک سانتریفیوژ IR1، یک سانتریفیوژ IR2m، یک سانتریفیوژ IR4، دوسانتریفیوژ IR5، دو سانتریفیوژ IR6s، یک سانتریفیوژ IR8، یک سانتریفیوژ IR8b، یک سانتریفویژ IRs و یک سانتریفیوژ IR9. در ۲۷ سپتامبر 2020، آژانس راستیآزمایی کرد که ایران آبشار سانتریفیوژ IR2m در خط تحقیق و توسعه ۵ (به بند ۱۳ فوق مراجعه شود) را برچیده است. در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰، آژانس راستیآزمایی کرد که ایران همچنان به جمعآوری اورانیم غنی شده از خطوط 4 و 6 (بندهای 32 تا 42) تحقیق و توسعه از طریق تزریق UF6 به یک آبشار 152 تایی سانتریفیوژهای IR4 و یک آبشار 110 تایی سانتریفیوژهای IR6 ادامه میدهد[39].
23. همانطور که قبلا اشاره شد [40]، ایران به آژانس اطلاع داد که خط تحقیق و توسعه 1 برای آزمایش سانتریفیوژهای IR5 و IR6s در یک آبشار کامل تا 172 سانتریفیوژی یا دو آبشار میانی 84 سانتریفیوژی به کار خواهد رفت. (بند ۴۱) در 31 اکتبر 2020، آژانس راستیآزمایی کرد که ایران نصب شیرآلات لازم برای نصب سانتریفیوژهای مزبور در خط تحقیق و توسعه 1 را آغاز نکرده است.
24. در 18 اکتبر ۲۰۲۰، آژانس راستیآزمایی کرد که ایران آزمایش مکانیکی 10 سانتریفیوژ IR4 را به طور همزمان و تا 3 سانتریفیوژ IR4 را به صورت همزمان برای 42 روز در مرکز تحقیقاتی تهران انجام داده است. (بند40) از ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰ ایران از یک مکان جدید، فراتر از آنها که در برجام مشخص شده است، برای آزمایش مکانیکی استفاده کرده است[41].
25. ایران اظهارنامههای مربوط به تولید و موجودی لولههای روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه کرده و اجازه راستیآزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است (بند 80.1). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی containment and surveillance measures را انجام داده و راستیآزمایی کرده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ نه فقط برای فعالیتهای مشخص شده در برجام، بلکه برای فعالیتهایی فراتر از آنچه در برجام مشخص شده است، مانند نصب آبشارهای جدید که در بندهای 22 و 23 قبل توضیح داده شد ( بند 80.2)، استفاده شده اند. ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتادهاند، تولید نکرده است. ( بند 62)
26. همه لولههای روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعههای روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی از جمله آنهایی که از روز اجرا تولید شدهاند، تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشتهاند (بند 70). در ۲۰ اکتبر 2020 آژانس راستیآزمایی کرد که ایران با استفاده از فیبر کربن، که تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی مداوم آژانس نبوده است، لولههای روتور تولید کرده است[42].[43] فرایند تولید لوله روتورها و بیلوزها تحت نظارت مداوم آژانس میباشد.
C4. ذخایر اورانیم غنیشده:
27. همچنان که قبلا گزارش شده است[44]، در اول جولای 2019 آژانس راستیآزمایی کرد که کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنیسازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 3.67 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر رفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 معادل با 8/202 کیلوگرم اورانیوم می باشد.[45]
28. تا تاریخ ۲ نوامبر 2020، آژانس راستیآزمایی کرد که بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک [46]، میزان کلی ذخیره اورانیوم غنی شده ایران در FEP، PFEP و FFEP [47] 2442.9 کیلوگرم (337.5+ کیلوگرم از زمان گزارش فصلی پیشین) بوده است. این ذخیره شامل 2408.5 کیلوگرم اورانیوم در شکل UF6، 15.5 کیلوگرم به شکل اوکسیدهای اورانیم و تولیدات میانی، 8.2 کیلوگرم به شکل میلهها و ترکیبات سوخت و 10.7 کیلوگرم به شکل مایع و پسماند جامد میباشد.
29. مجموع ذخایر اورانیم غنیشده شامل 215.1 کیلوگرم[48] اورانیوم غنیشده تا 3.67 درصد U235، که تا قبل از 8 ژوئیه 2019 تولید شده است و 2227.8 کیلوگرم اورانیوم غنیشده تا 4.5 درصد U235 که از 8 ژوئیه 2019 تاکنون تولید شده است، میباشد. مورد آخر که تماما به شکل UF6 است، شامل 692.7 کیلوگرم از اورانیم غنیشده بالاتر از 2 درصد U235 که در خطوط 2 و 3 تحقیق و توسعه PFEP تولید شده، میباشد.
D. اقدامات شفافسازی
30. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظارهگرها و مهر و مومهای الکترونیکی آنلاین در زمینه غنیسازی استفاده کند تا بدین وسیله وضعیت آنها در اماکن هستهای به بازرسان آژانس مخابره و جمعآوری خودکار ثبت سوابق اندازهگیری توسط ادوات اندازهگیری نصب شده آژانس، تسهیل شود (بند 67.1). ایران بنا به درخواست آژانس، نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هستهای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکانهای نزدیک سایتهای هستهای در ایران را تسهیل کرده است (بند 67.2).
31. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی containment and surveillance measures - بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا به دست آمده از دیگر منابع و انتقال آنها به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت کند. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستیآزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا به دست آمده از هر منبع دیگری را ارائه کرده است (بند 69) .
E. سایر اطلاعات مرتبط
32. ایران، همچنان به اجرای موقت پروتکل الحاقی به موافقتنامه پادمان، بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازمالاجرا شدن آن ادامه میدهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامههای ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و دسترسی تکمیلی را ذیل پروتکل الحاقی به تمامی سایتها و مکانهای داخل ایران که نیاز بوده، انجام داده است. همکاری فعالانه و به موقع ایران در ارائه دسترسی به آژانس، اجرای پروتکل الحاقی را تسهیل کرده و موجب افزایش اعتماد است.
33. همچنانکه قبلا گزارش شد، [49] در فوریه ۲۰۱۹ آژانس ذرات اورانیوم طبیعی ساخت بشر در مکانی که توسط ایران به آژانس اظهار نشده بود را شناسایی کرد. بر اساس اطلاعات تکمیلی ارائه شده از سوی ایران، آژانس از دو تاسیسات اظهار شده ایران نمونهبرداری محیطی انجام داد[50]. ارزیابی آژانس از تحلیل این نمونهبرداریهای این بوده که برخی یافتهها با اطلاعات دریافتی از ایران عدم همخوانی نداشتهاند، اما تعدادی از یافتهها وجود دارند که در خصوص آنها لازم است ایران به سوالاتی پاسخ دهد و شفافسازی و ارائه اطلاعات کند[51]. این یافتههای دیگر، شامل حضور ذرات با ایزوتوپهای تغییر یافته اورانیوم با غنای پایین در یک محل اظهار نشده از سوی ایران [52]، با حضور قابل تشخیص U-236 و اورانیم کمی تهی شده میباشند[53].
34. در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰، ایران اطلاعات و توضیحات بیشتری را در این خصوص ارائه کرد. در خصوص ذرات اورانیم با غنای پایین یافت شده، ایران اظهار داشت که شواهد مربوط به چنین آلودگی در دست تحقیقات است.
35. آژانس توضیحات ارائه شده از سوی ایران را نارضایتبخش محسوب میکند، چرا که از لحاظ فنی دارای اعتبار نبودند و بر همین مبنا، درخواست اطلاعات و شفافیت بیشتری از ایران کرد. آژانس، همچنین مدت زمانی که این موضوعات در دست بررسی است را مد نظر دارد. در ۵ نوامبر ۲۰۲۰، ایران اطلاعات بیشتری در خصوص توضیحات خود به آژانس ارائه کرد. در مکاتبه مورخ ۹ نوامبر ۲۰۲۰، متعاقب ارزیابی این اطلاعات جدید، آژانس به ایران اطلاع داد که کماکان اطلاعات ارائه شده از سوی ایران را از لحاظ فنی معتبر محسوب نمیکند. ارائه توضیحات کامل و فوری از سوی ایران در خصوص وجود ذرات اورانیوم ساخت بشر به شمول ذراتی که ایزوتوپهایشان تغییر یافته است، در مکانی که به آژانس اظهار نشدهاند، لازم است.
36. راستیآزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هستهای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.
37. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در یک نشست از جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت کرد. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیون مشترک، بند 6.4.6).
F. خلاصه
38. آژانس به راستیآزمایی عدم انحراف مواد هستهای اظهار شده در تاسیسات هستهای و مکانهای خارج از تاسیسات که به طور معمول مورد استفاده قرار میگیرند (LOFs) و از سوی ایران در چارچوب موافقتنامه پادمان آن اظهار شده، ادامه می دهد. ارزیابیها در خصوص فقدان فعالیتها و مواد هستهای اظهار نشده برای ایران، کماکان ادامه دارد. نیاز است تا وجود ذرات متعدد اورانیوم ساخت بشر به شمول ذراتی که ایزوتوپهایشان تغییر یافتهاند، در مکانی که به آژانس اظهار نشده است، از سوی ایران به طور کامل و فوری توضیح داده شود تا نگرانیهای احتمالی در خصوص کامل بودن و صحیح بودن اظهاریههای پادمانی ایران رفع شود.
39. از روز اجراء، آژانس به نظارت و راستیآزمایی اجرای تعهدات مرتبط هستهای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.
40. مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.
*گزارش کامل آژانس در اینجا موجود است.
در این گزارش عنوان شده که نیاز است تا وجود ذرات متعدد اورانیوم ساخت بشر به شمول ذراتی که ایزوتوپهایشان تغییر یافتهاند، در مکانی که به آژانس اظهار نشده است، از سوی ایران به طور کامل و فوری توضیح داده شود تا نگرانیهای احتمالی در خصوص کامل بودن و صحیح بودن اظهاریههای پادمانی ایران رفع شود. در همین خصوص کاظم غریبآبادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس در سخنرانی خود در نشست اخیر شورای حکام در واکنش به اظهارات مدیرکل آژانس در این باره عنوان کرد: ارائه دسترسی به مکان مورد درخواست آژانس بر مبنای حسن نیت و داوطلبانه بود و این موضوع بایستی به عنوان مبنایی برای حل و فصل موضوع دیده و از ارائه هرگونه نظر و نتیجهگیری عجولانه پرهیز شود.
وی یادآور شد: همانگونه که تجزیه و تحلیل نمونهها توسط آژانس هشت ماه به طول انجامید که البته طبیعی است و ما هم کاملا این را درک میکنیم، در مقابل نیز نیاز طبیعی ایران برای زمان معقول جهت تحقیق در خصوص این موضوع که صرفا در ماه سپتامبر از سوی آژانس مطرح شده، نبایستی موضوعی غیرطبیعی دیده شود.
منبع: فارس
نظرات