برگزاری کنکور در شرایط کنونی بازتاب میزان تلاش فردی نیست

به گزارش تجارت نیوز، شاید حافظه تاریخی نسل کنونی در مورد به تعویق افتادن زمان کنکور به همین چند سال پیش و زمان همه‌گیری کرونا باز گردد. کنکور سال 1400 به دلیل شیوع ویروس کرونا با تاخیر برگزار شد. سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کرد که زمان اعلام نتایج نهایی کنکور سراسری به دلیل شرایط کرونا و تعطیلی‌های مصوب ستاد ملی کرونا به تعویق می‌افتد. همچنین، آزمون کارشناسی ارشد رشته‌های پزشکی نیز به دلیل وضعیت ناشی از شیوع بیماری کرونا لغو و به تعویق افتاد. در نهایت، کنکور سراسری 1400 در 4 روز جداگانه و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد.

اما این بار ماجرا کمی بیشتر فرق می‌کند. با توجه به حمله اسرائیل و ایالات متحده آمریکا به ایران برگزاری آزمون سراسری ابتدا تعلیق و در نهایت تاریخ برگزاری آن به 26 و 27 تیر ماه تغییر کرد. حالا مساله جنگ است و استرس و اضطرابی که بر افراد جامعه و از جمله داوطلبان کنکور حاکم شده است. اضطرابی که می‌تواند تاثیری کاملا مستقیم بر نتیجه کنکور داشته باشد. اما سوال اینجاست که آیا با توجه به شرایط موجود برگزاری این آزمون که عملا با آینده و سرنوشت بسیاری از داوطلبان گره خورده، کار درستی است یا نه؟

برگزاری کنکور سراسری در شرایط کنونی ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو است

فرزاد بایرامی، کارشناس آموزش در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: برگزاری کنکور سراسری در شرایط کنونی ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که این چالش‌ها به طور مستقیم و غیرمستقیم بر نتایج داوطلبان تأثیر می‌گذارند.

او می افزاید: اولین و شاید مهم‌ترین عامل، فشار روانی و استرس اجتماعی است که دانش‌آموزان تجربه می‌کنند. وضعیت اقتصادی، دغدغه‌های معیشتی خانواده‌ها و همچنین نبود اطمینان نسبت به آینده شغلی باعث شده است تا کنکور، بیش از پیش رنگ و بوی رقابتی و اضطراب‌زا به خود بگیرد. این مساله به‌ویژه برای دانش‌آموزانی که از خانواده‌های کم‌درآمد هستند شدیدتر است؛ زیرا علاوه بر دغدغه تحصیل، باید نگران هزینه‌های کلاس‌های کنکور، منابع کمک‌آموزشی و حتی رفت‌وآمد باشند.

این کارشناس آموزش ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، تغییرات مکرر در شیوه‌نامه‌ها و قوانین کنکور مانند تعداد دفعات برگزاری، تأثیر معدل، نوع سوالات یا تغییر سبک طراحی آن‌ها، موجب سردرگمی داوطلبان می‌شود. وقتی دانش‌آموزی دقیقاً نمی‌داند که با چه روشی سنجیده خواهد شد، تمرکز او بر آمادگی اصولی کم می‌شود و گاهی بیشتر انرژی‌اش صرف پیگیری اخبار و شایعات می‌شود تا مطالعه مؤثر.

ناهمسانی در دسترسی به امکانات آموزشی باعث می‌شود نتایج کنکور بیش از آن که نمایانگر توان علمی دانش‌آموز باشد، منعکس‌کننده وضعیت اقتصادی و جغرافیایی او باشد

بایرامی با اشاره به نبود عدالت آموزشی نیز اظهار می‌دارد: ناهمسانی در دسترسی به امکانات آموزشی تأثیر قابل توجهی بر نتایج دارد. دانش‌آموزانی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند معمولاً به معلمان باتجربه، کلاس‌های تقویتی یا مشاوره‌های تخصصی دسترسی ندارند. در مقابل، داوطلبان ساکن شهرهای بزرگ از امکانات گسترده‌تری برخوردار هستند. این مسئله نابرابری آموزشی را تعمیق می‌کند و باعث می‌شود نتایج کنکور بیش از آن که نمایانگر توان علمی دانش‌آموز باشد، منعکس‌کننده وضعیت اقتصادی و جغرافیایی او باشد.

بحران‌های ملی باعث افت تمرکز و انگیزه می‌شود

این کارشناس آموزش می‌گوید: نباید فراموش کنیم که تأثیر مستقیم فضای عمومی جامعه هم اهمیت زیادی در کسب نتایج کنکور دارد. ناآرامی‌های اجتماعی یا بحران‌های ملی می‌تواند ذهنیت دانش‌آموزان را در ماه‌های پایانی پیش از کنکور درگیر کند و باعث افت تمرکز و انگیزه آن‌ها شود. این عوامل، اگرچه شاید در نگاه اول غیرآموزشی به نظر برسند، اما تأثیر جدی و قابل‌سنجشی بر عملکرد علمی داوطلبان دارند.

برگزاری کنکور در شرایط کنونی بازتاب میزان تلاش فردی نیست

بایرامی در پایان می‌افزاید: در مجموع، اگرچه کنکور ابزاری برای سنجش توانایی علمی است، اما تحت شرایط فعلی، نتایج آن تنها بازتاب میزان تلاش فردی نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از عوامل روانی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در آن نقش دارند. برای اصلاح این وضعیت، نیازمند سیاست‌گذاری دقیق‌تر، شفاف‌سازی قوانین و ایجاد عدالت آموزشی واقعی هستیم.

برگزاری کنکور در چنین فضا و زمانی از نگاه سلامت روان، چندان کار درستی نیست / کنکور امسال دست‌کم نیازمند بازنگری جدی در شیوه برگزاری و حمایت از داوطلبان است

فرنوش اصلی پور، کارشناس روانشناسی آموزشی نیز در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: با توجه به شرایط اخیر و ترومای پس از حادثه (چه به دلیل حوادث اجتماعی، چه به دلیل بحران‌های اقتصادی و چه رویدادهای تکان‌دهنده ملی) باید گفت که برگزاری کنکور در چنین فضا و زمانی از نگاه سلامت روان، چندان کار درستی نیست یا دست‌کم نیازمند بازنگری جدی در شیوه برگزاری و حمایت از داوطلبان است.

او می‌افزاید: کنکور، به خودی خود یک رویداد بسیار استرس‌زا و فشارآور برای نوجوانان و جوانان محسوب می‌شود؛ حالا تصور کنید که این فشار روی بستری از اضطراب، نگرانی، ناامیدی و آسیب‌های روحی بعد از حادثه قرار بگیرد.

این وضعیت می‌تواند باعث شود:

– بسیاری از داوطلبان توان واقعی و علمی خود را نشان ندهند.

– سطح اضطراب و حملات پانیک در زمان آزمون بالا رود.

– تمرکز داوطلبان به شدت مختل شود.

– در بلندمدت، احتمال بروز مشکلاتی مانند افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در این نسل بیشتر شود.

برگزاری کنکور بدون هیچ تغییر یا حمایت روانی نادیده گرفتن سلامت روان نسل جوان است / برگزاری کنکور درست در دل بحران و ترومای ملی، کار درستی نیست و نیازمند بازنگری فوری است

اصلی‌پور اظهار می دارد: اینکه در چنین فضایی کنکور بدون هیچ تغییر یا حمایت روانی برگزار شود، در واقع نوعی نادیده گرفتن سلامت روان نسل جوان است. چون فضای عمومی جامعه و شرایط روانی داوطلبان نقش مهمی در کیفیت نتیجه دارد و این نتایج هم، آینده تحصیلی و شغلی آن‌ها را شکل می‌دهد.

او در پایان می‌گوید: در نهایت، اگر بخواهیم علمی و انسانی نگاه کنیم، برگزاری کنکور درست در دل بحران و ترومای ملی، کار درستی نیست و نیازمند بازنگری فوری است؛ چون سلامت روان داوطلبان از هر نتیجه و رقابتی مهم‌تر است.