به گزارش تجارت نیوز، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از مهم‌ترین رسانه‌های جمعی کشور، طی سال‌های اخیر با چالش جدی کمبود مخاطب مواجه شده است. روندی که به علت رشد شبکه‌های دیجیتال، شبکه‌های ماهواره‌ای، فضای مجازی و تغییر ذائقه مخاطبان به وجود آمده، تهدید بزرگی برای نقش‌آفرینی این رسانه ملی به خصوص در برهه‌های حساسی نظیر جنگ محسوب می‌شود.
در این میان، مجلس شورای اسلامی پژوهشی پیرامون وضعیت و راهکارهای توسعه صداوسیما، انجام داده که در یک بند مهم این پژوهش به موضوعی اشاره شده که می‌تواند طناب نجات این رسانه از چاه بی‌مخاطبی باشد.
سلیم تهرانی، مرتضی عراقی، رحیم پژوهش و سینا بلنده در پژوهش اخیر مجلس شورای اسلامی گام مهم و اساسی رسانه ملی را تغییر رویکرد آن در مواجه با مخاطب و بهره‌برداری از پتانسیل‌هایی نظیر شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ای دانسته‌اند.
به نظر می‌رسد صداوسیما می‌تواند با بازنگری در سیاست‌های برنامه‌ای خود و استفاده از ظرفیت‌ها شبکه‌های ماهواره‌ای که در جنگ ۱۲ روزه تحمیلی عیار خود را نشان داده و همسو با خط‌مشی اتحاد ملی حرکت کرده‌اند برای اشاعه خواسته‌ها و نیاز‌های مخاطبان استفاده کند؛ اینکه شبکه ماهواره‌ای در دوران جنگ 12 روزه کمپین‌های مختلف همدلی و انسجام ملی برگزار کردند، می‌تواند برای متولیان رسانه‌ای کشور پیامی روشن در جهت ایفای نقش بازوی رسانه‌ای ایران در خارج از مرز‌ها باشد.
بر اساس پژوهش اخیر مجلس وقتی رسانه ملی بازو‌های اجرایی خود مثل پرس تی‌وی، الکوثر و… را در خارج از کشور از دست داده با رصد دقیق رویکرد‌های شبکه‌های ماهواره‌ای در همین جنگ تحمیلی اخیر می‌تواند با برخی از آن‌ها تعامل کرده و از ظرفیت آن‌ها در جنگ رسانه‌ای بهره بگیرد. شبکه‌هایی مانند پرشینا اسپورت و جم اسپورت نمونه‌هایی هستند که در همین جنگ رسانه‌ای اخیر نشان دادند که پشت انسجام ملی کشور ایستاده‌اند و این موضوع را به بخشی از مخاطبان جوان انتقال دادند. پس همکاری استراتژیک با این شبکه‌ها و پخش برنامه‌های جذاب و متناسب با علایق نسل جدید می‌تواند در جنگ رسانه‌ای اخیر کمک‌کننده باشد.
از سوی دیگر می‌توان از ظرفیت این شبکه‌ها با توجه به رویکرد‌های سیاسی کشور در جهت حمایت از تولید و تبلیغ کالا‌ها، ایجاد گفتمان اجتماعی، بارور کردن عرق ملی در جوانان و… استفاده کرد.
بند ۹ این پژوهش استفاده هدفمند و هوشمندانه از شبکه‌های ماهواره‌ای را نقطه عطفی برای بازسازی ارتباط میان صداوسیما و مخاطبانش می‌داند. با توجه به اینکه در یک دهه اخیر ظهور فناوری‌های نوین ارتباطی، شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیجیتال، چشم‌انداز رسانه‌ای کشور را دگرگون کرده است به نظر می‌رسد رسانه ملی برای بازگرداندن مخاطبان به ویژه نسل جوانی که دیگر تمایل چندانی به تماشای برنامه‌های تلویزیونی سنتی ندارند و به دنبال محتوای متنوع‌تر، تعاملی‌تر و جذاب‌تر در فضای مجازی هستند؛ نیازمند این تغییر رویه است.
نباید فراموش کرد که کاهش مخاطبان به معنای کاهش اثرگذاری رسانه ملی، افت اعتماد عمومی و در نهایت ضعیف شدن جایگاه این نهاد مهم در تولید و انتقال فرهنگ ملی است.
پژوهش مجلس شورای اسلامی درباره صداوسیما، ضمن بررسی دقیق چالش‌های موجود، راهکارهایی را برای تقویت و توسعه این رسانه پیشنهاد داده است. یکی از مهم‌ترین این راهکارها – بند ۹ – بر اصلاح ساختار و عملکرد سازمان صداوسیما تأکید دارد. این بند، مبتنی بر ارتقاء کیفیت محتوا، استفاده از فناوری‌های نوین، توجه به سلایق متنوع مخاطبان و تعامل موثر با مخاطب است.
توسعه برنامه‌های تعاملی و مخاطب‌محور، استفاده از فناوری‌های نوین دیجیتال، تولید محتوا، تنوع‌بخشی به محتوای رسانه‌ای، تقویت استقلال و ارتقاء کیفیت مدیریت رسانه باید به گونه‌ای باشد که مخاطبان بتوانند در فرآیند تولید محتوا نقش فعال داشته باشند و ارتباط دوطرفه میان رسانه و مخاطب شکل بگیرد.
با نگاهی واقع‌بینانه، می‌توان گفت که بحران مخاطب در صداوسیما نتیجه عدم تطابق این رسانه با نیازها و خواسته‌های مخاطب امروز است. ساختارهای قدیمی، برنامه‌های تکراری و عدم بهره‌مندی از فناوری‌های نوین باعث شده است تا مخاطب ایرانی جذب پلتفرم‌های متنوع دیگری شود و با رویکردی جامع و مدرن، مسیر خروج از این وضعیت روشن است و اگر صداوسیما بتواند به درستی آن را اجرا کند، می‌تواند بار دیگر اعتماد مخاطب را جلب، جایگاه خود را به عنوان رسانه ملی حفظ و نقش تأثیرگذاری در شکل‌دهی فرهنگ عمومی ایفا کند.
با توجه به اینکه صداوسیما نیازمند جلب نظر مخاطبان است بهتر است؛ اراده جدی، سرمایه‌گذاری مناسب و تغییر نگرش در بدنه سازمان اتفاق بیفتد تا رسانه ملی بتواند از سد مقاومت‌های سنتی، محدودیت‌های مالی و کمبود نیروی متخصص، عبور کرده و با برنامه‌ریزی دقیق، جذب همکاری بخش خصوصی، آموزش نیروی انسانی و تعامل سازنده با مخاطبان، این چالش‌ها را پشت سربگذارد و این امر نه تنها به سود صداوسیما، بلکه به نفع کل جامعه و فرهنگ کشور خواهد بود.
