توسط اتاق بازرگانی ایران ارائه شد
۶ توصیه مهم تر از نانِ شب برای صنعت حمل و نقل ایران
مي‌گويند «راه» ايران را از توسعه عقب انداخته است؛ مي‌گويند كشور مي‌تواند به دليل موقعيت ژئوپليتيكي‌‌اش شاهراه زميني، هوايي و حتي دريايي منطقه باشد؛ مي‌گويند بايد جاده ابريشم احيا شود؛ اينها و بيشتر از اينها، چيزي است كه صنعت حمل‌ونقل ايران را درون‌زا و درون‌نگر كرده است.
اينكه همه راه‌هاي كشور به تهران ختم مي‌شود، خود تأييدكننده همين نكته است. به گفته كارشناسان اگر جاده‌هاي ايران با رويكردي توسعه‌محور طراحي مي‌شد، بايد همه آنها به پایانه‌های صادراتی ختم می‌شد. بر همين اساس است كه شايد اتصال صنعت حمل‌ونقل ایران به گردنه‌هاي جهاني به تغییرهاي اساسی در نحوه تفکر سیاست‌گذاران نياز دارد؛ يعني اگر تا دیروز راه‌های جاده‌ای، ریلی و هوایی به سوي پایتخت کانون می‌گرفت، حالا با توجه به سرفصل‌های اقتصاد کلان بهتر است نگاه برون‌گرا مورد توجه قرار گیرد.
حالا كمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران در گزارشی به روند شاخص‌های عملکرد لجستیکی (LPI) در رابطه با سیر تحولات کشور ترکیه و ارائه توصیه‌های مهم برای ایران پرداخته و برای توسعه این صنعت در ایران شش پیشنهاد ارائه داده است.
اين پيشنهادها در بخش «توصیه‌هاي استراتژیک قابل ارائه براي ایران» آمده است؛ نخستين پيشنهاد به «کارایی گمرکات و خدمات مرزي» مربوط است. براساس اين گزارش کاهش نوسانات زمان‌هاي ترخیص کالا از گمرکات به‌عنوان عاملی مهم در ارتقاي کارایی فرایندهاي مرزي است.
سیاست‌هایی که به درستی طراحی شده باشند، باعث ارتقاي کارایی فرایندهاي گمرکی و کاهش نوسانات زمان‌هاي ترخیص خواهند شد. دومين مورد درباره «کیفیت تجارت و زیرساخت‌هاي حمل‌ونقل» است. بر اين مبنا مدیریت ظرفیت نقش حیاتی در کارایی زیرساخت ایفا می‌کند.
در بسیاري از کشورها زیرساخت‌هاي حمل‌ونقل با سطح اشغال ظرفیت عملکرد پایین کار می‌کنند. «سهولت برقراري حمل‌ونقل با قیمت‌هاي رقابتی» سومين توصيه اين گزارش براي ايران است. براين اساس سیستم‌هاي حمل‌ونقل ترکیبی که داراي ارتباط خوب با مسیرهاي جاده‌اي یا ریلی ترمینال‌ها و بنادر باشند، براي یک زیرساخت حمل‌ونقل با کیفیت بالا، اساسی هستند. سیاستی که مبتنی بر مکمل‌بودن نه رقیب‌بودن مدل‌هاي مختلف حمل‌ونقلی باشد، باید قائل به ضرورت ایفاي نقش شیوه‌هاي مختلف حمل با توجه به خصوصیات ذاتی آنها باشد.
چهارمين مورد هم «صلاحیت و کیفیت خدمات لجستیکی» است؛ وجود صنعت لجستیک موفق پیش‌نیاز ارائه خدمات لجستیکی با کیفیت بالاست. اقدامات زیادي از جانب دولت‌ها را می‌توان برشمرد که می‌توانند منجر به تقویت توان رقابتی لجستیکی و بخش خصوصی شوند. «قابلیت رهگیري مرسولات» هم پنجمين توصيه است.
براساس اين گزارش ایجاد اپلیکیشن‌هایی جهت برقراري ارتباط میان صاحب کالا و حمل‌کننده براي اطلاع لحظه به لحظه از وضعیت بار و شناسایی حمل‌کننده مناسب با توجه به تقاضاي صاحب کالا می‌تواند براي ایران مفید باشد. در نهايت هم «برنامه‌ریزي و زمان‌بندي دقیق براي رسیدن به‌موقع مرسولات به مقصد» ششمين توصيه به ايران است؛ بهبود فرایندهاي ترخیص کالا و حذف پروسه‌هاي اضافی، تسهیل عبور کالا از مرزها و بهبود مدیریت عملیات ترانس‌شیپ در بنادر و مرزها از جمله توصیه‌هاي مهمی هستند که می‌توانند در برنامه‌ریزي براي رسیدن به‌موقع مرسولات به مقصد مؤثر باشند.
اين گزارش همچنين در بخش «برقراري ارتباط فیمابین سیر تحولات و وضعیت شاخص لجستیکی» شش مورد ديگر را درباره تركيه بررسي كرده كه توجه به آنها مي‌تواند راهگشاي ايران در توسعه حمل‌ونقل باشد. نخستين مورد «بهره‌وري گمرکات و ترخیص از مرز» است كه بهره‌وري گمرکات و ترخیص از مرز، این پروسه‌ها را از نظر سرعت، سادگی روند و قابلیت پیش‌بینی در امور گمرکات و سایر سازمان‌هاي مرزي اندازه‌گیري می‌کند.
دومين مورد به «اصلاحات و اتوماسیون پروسه‌هاي گمرکی» مربوط است. «کاهش تنوع زمان‌هاي ترخیص» سومين راهكار كمكي در مسير توسعه صنعت حمل‌ونقل به نظر مي‌رسد. «افزایش به‌کارگیري سیستم‌هاي کامپیوتري ترخیص کالا از گمرك‌هاي مرزي» چهارمين مورد است و «یکپارچه‌سازي فعالیت‌هاي سازمان‌هاي مدیریت مرز» مورد پنجم. در نهايت هم «ارتقاي امکانات مرزي» مورد ششمي است كه بايد ديده شود.
بررسی روند شاخص‌های عملکرد لجستیکی(LPI)
نكته جالب گزارش کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران آن است كه در آن با نگاه به صنعت حمل‌ونقل ترکیه و عملکرد این کشور برای بهبود وضعیت خود در رقابت با سایر کشورهای مطرح در این صنعت، پیشنهادات کاربردی در اقتصاد ایران ارائه شده است.
این گزارش به بررسی موقعیت جغرافیایی و لجستیکی کشور ترکیه پرداخته و با مروری اجمالی بر عملکرد این کشور، گروه‌های همتا را با یکدیگر مقایسه می‌کند. بر این اساس آلمان، ایالات متحده آمریکا، مالزی، ایتالیا، چین، رومانی، بلغارستان و آذربایجان رقبای اصلی ترکیه در زمینه حمل‌ونقل‌اند.
با توجه به جایگاه ترکیه در منطقه از منظر شاخص LPI (شاخص‌های عملکرد لجستیکی) عملکرد لجستیکی این کشور بررسي شده است. این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی و قرارگرفتن در گذرراه آسیا-اروپا به‌عنوان منطقه‌اي مهم در تجارت بین‌المللی مورد توجه است. تحولات جديد اقتصادی و سیاسی در سراسر مناطق مجاور به اهمیت ترکیه به عنوان یک بازیگر بین‌المللی کمک می‌کند.
در راستای بررسی وضعیت لجستیکی کشور ترکیه، عملکرد این کشور درباره هر یک از شش زیرشاخص LPI مورد بررسی دقیق کارشناسی قرار گرفت. در برخی زمینه‌ها پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای رخ داده بود و در برخی دیگر ضعف‌هایی مشاهده شد. برای اندازه‌گیری وضعیت لجستیک کشورها از معیاری به نام شاخص عملکرد لجستیک (LPI) و مشخصه‌های آن که حاصل کار مشترکی از بانک جهانی، ارائه‌دهندگان خدمات لجستیکی و مشارکت‌کنندگان دانشگاهی است، استفاده می‌شود. بانک جهانی این شاخص را به شكل دوسالانه منتشر می‌کند.
بر اساس این گزارش، کارایی فرایندهای ترخیص کالا، کیفیت زیرساخت‌های تجاری و حمل‌ونقل، سهولت دسترسی به کالاهای مختلف با قیمت رقابتی، شایستگی و کیفیت خدمات لجستیک، توانایی در تعقیب و ردیابی کالاهای ارسالی و تحویل به‌موقع کالا، شش زیرشاخصی هستند که مجموع آنها شاخص LPI را تشکیل می‌دهد. در ادامه بررسی‌ها تلاش شده تا از راه برقراری ارتباط بین عملکرد و اقدامات انجام‌شده در کشور ترکیه، دلایل مهم تحولات، ریشه‌یابی شوند؛ برای نمونه فرایند ترخیص گمرکی در ترکیه به دلیل کاهش نوسانات زمان‌های ترخیص به‌طورکلی ارتقا پيدا كرده و سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در حمل‌ونقل جاده‌ای ترکیه نقش مهمی در ارتقای عملکرد زیرساخت‌های گمرکی این کشور و رتبه آن در بانک جهانی به‌لحاظ LPI داشته است.
بر اساس مطالعات انجام‌شده، آثار مشترک کیفیت اداری مرزی، بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ارتباطات در کل می‌تواند باعث افزایش ٤,٧ درصد در GDP شود که این افزایش شش برابر بیشتر از تأثیری است که حذف کل تعرفه‌های گمرکی بر GDP دارد. به‌بیان‌دیگر، تسهیل تجارت و حمل‌ونقل هسته اصلی توسعه اقتصادی کشورها محسوب می‌شود.
منبع: شرق
نظرات