پروژه حمایت دولت از پیامرسانهای داخلی که در نهایت محدود به دو پیامرسان سروش و گپ شد چقدر موفق بوده است؟ بنا بر کدام مزیت دولت باید بودجهای معادل مبلغ 300 میلیاردی به این قضیه تخصیص دهد؟
گپ و کاربرانی که هر روز ریزش دارد
پیام رسانی که به همراه سروش توانست عنوان پیامرسان تحت حمایت دولت را به دست بیاورد گپ است. گپ نقاط ضعف و قوت زیادی دارد اما در کفه ترازوی قیاس، ضعفها به مراتب سنگینترند. دشواری کار اینجاست که از طرفی ظاهر و قابلیتهایش مستقیما از تلگرام الگوبرداری شدهاند و از سوی دیگر نقصها و مشکلات متعددی در آن وجود دارد. سرعت نسبتا کند در بارگذاری محتوا، عدم قابلیت بیصدا کردن مکالمات، آنلاین نشان دادن کاربران و… دلایلی موجه برای عدم استقبال کاربران داخلی از این پیامرسان هستند. از طرفی رسیدن موعد پرداخت وام دریافتی از بودجه حمایتی دولت و عدم موفقیت این اپلیکیشن این سوال را مطرح کرده است: وامهای میلیونی این پیامرسان چگونه پرداخت خواهند شد و اصلا آیا پرداخت خواهند شد؟
سروش و وعدههای غیرعملی
فیلترینگ تلگرام و ترغیب مردم برای استفاده از پیامرسانهای داخلی سبب شد دولت در ابتدای سال 1397 اعلام کند که حجم اینترنت استفاده شده برای پیامرسان سروش تا آخر سال ۱۳۹۷ رایگان است و تبلیغات گستردهای بر این موضوع انجام شد. اما تنها پس از گذشت چند ماه در ابتدای تیر ماه سال ۱۳۹۷ بدون هیچ گونه اعلام قبلی این ویژگی حذف شد و هزینه اینترنت مصرفی توسط این پیامرسان بر مشترکین تحمیل شد. چندی بعد مدیرعامل این پیامرسان رسماً اعلام کرد که اینترنت مصرفی این پیامرسان رایگان نیست.
ماجرای وعدههای غیرعملی سروش یک طرف قضیه است. در سمت دیگر ماجرا پیامرسانی قرار دارد که زیر چتر حمایت دولت قرار دارد و دولت حمایتش را محدود به پیامرسانی کرده که ماههاست بدون مدیر رسمی، تحت نظارت رسمی شرکت سرمایهگذارش اداره میشود و با گذشت ماهها، به نتیجهای در رابطه با مدیر رسمی نرسیده است.
ایتا و اعتراضاتش
مدیر ایتا محسن غفاری که از همان ابتدا با دلایل متفاوتی با فیلترینگ تلگرام موافق بود، بعد از محدود شدن حمایت دولت به دو پیامرسان رقیبش، دلایل زیادی را جزو تصمیمات دولت دخیل میداند و معتقد است دایره را کوچکتر کردند تا بقیه زودتر از دور خارج شوند!
به اعتقاد مدیر ایتا دولت حمایتش از این دو پیامرسان را نیز دریغ خواهد کرد. غفاری معتقد است در رابطه با پروژه پیامرسانهای داخلی تصمیم «نهایی» گرفته شده است. وی اعتقاد دارد «قرار» است این پروژه در نهایت به یک پروژه شکستخورده مبدل شود.
اینکه غفاری با توجه به چه نکاتی این چنین گفته است، جای بحث دارد اما در این که ایتا در عملکردش ضعفهایی داشته و تا حدود زیادی سعی کرده بوده کپی برابر اصل تلگرام باشد جای بحثی نیست و همین دلیل به تنهایی کافیست تا نام ایتا نیز در این لیست در دسته پروژههای ناموفق قرار بگیرد.
بله و رویکرد رو به رشدش
پیامرسان بله از همان روزهای آغازین کارش با این عنوان که توسط یکی از شرکتهای زیر مجموعه بانک ملی ایران بزرگترین بانک کشور متولد شده مطرح شد. همین یک جمله کافی بود تا یک گام جلوتر از باقی پیامرسانها مورد توجه قرار گیرد. حمایتهای قانونی از سوی بانک مرکزی و امکان خدماتی از جمله انتقال وجه کارتبهکارت که سایر پیامرسانها از آن بی نصیب بودند، دال بر علت شد.
حال و روز بله در مقایسه با سایر پیامرسانها به مراتب بهتر است و مسئولینش به فکر توسعه و افزودن قابلیتهای جدیدی هستتند. نکته قابل توجه بله بالا رفتن تعداد کاربران برخلاف سایر پیامرسانهاست که تعداد زیادی از کارشناسان معتقدند حمایت بانک ملی در این مورد بیتاثیر نسیت. تعداد نصب بله در کافه بازار نشان میدهد بله به آمار نصب یک میلیون و در گوگل پلی از 100 هزار به رقم 500 هزار کاربر رسیده است.
حمايت مالي از پيامرسانهاي داخلي انجام شده و هنوز هم نه از بازپرداخت وامها خبری است و نه اطلاعاتی از نحوه خرج آنها.اگر قرار بر خرج مبلغی معادل 300 میلیارد برای پیامرسانهای داخلی است؛ آیا در شرایط آشفته اقتصادی کشور نمیشد چنین مبلغی را به صورت بهینهتری خرج کرد؟نکته مهم ديگر اينکه ايجاد يک پيامرسان موثر علاوه بر هزينههاي فراوان، به دانش زيادي نياز دارد، که کیفیت ساخت و صدالبته کپیبرداری از کدنویسیهای خارجی علنا روی این موضوع خط بطلان میکشد.