«گشایش اقتصادی»، «جهش تولید»، «خبر خوب»؛ این سه عبارت را اخیرا در اخبار زیاد دیده‌اید. یکی را برای سال آینده وعده داده‌اند، یکی را برای دوره چهار ساله پیش‌رو و یکی را هم برای آذر ماه سال ۱۴۰۰ . اولی با لایحه بودجه ۱۴۰۱ کمی غیرواقعی به نظر می‌رسد، تحقق دومین وعده با رشد شدید مالیات کمی سخت به نظر می‌رسد و سومی هم تقریبا سراب بوده است.

اما در این شرایط که این سخنان کمرنگ شده‌اند برنده اصلی لایحه بودجه ۱۴۰۱ چه کسانی هستند؟ آیا اصلا برنده‌ای وجود دارد؟

در هر سه وعده مورد اشاره برنده اصلی قرار بود مردم باشند. با گشایش اقتصادی احتمالا قدرت خرید مردم باید زیاد شود، با جهش تولید احتمال دسترسی مردم به اقلام بیشتر شود و با خبر خوب هم جیب مردم کمی تغییر کند.

اما در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ چه اتفاقی افتاده است؟ کلیدواژه اصلی آن انقباض است. در واقع بودجه انقباضی. دولت قرار است سن بازنشستگی را بیشتر کند، توزیع از ۴۲۰۰ تومانی را پایان دهد، مبلغ یارانه نقدی را بیشتر نکند، مشترکان پرمصرف آب را جریمه کند، فشارهای مالیاتی را بیشتر کند، عوارض خروج از کشور را افزایش دهد، معافیت‌های مالیاتی صادرکنندگان را مشروط به پیمان‌سپاری ارزی کند، حقوق کارکنان را بیشتر از ۱۰ درصد افزایش ندهد و بودجه قابل توجهی را هم برای طرح‌های عمرانی لحاظ نکند.

همه این جملات تنها یک معنا دارد، همان انقباض و این یعنی افزایش سختی‌ها و تنگناهای اقتصادی برای مردم. البته دولت شرایط خوبی هم ندارد که بتواند همه این موارد را برعکس اجرا کند اما مساله بر سر همان اولین کلمه این یادداشت است؛ گشایش اقتصادی! گویا اصلا گشایشی حداقل برای مردم از ناحیه لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ در کار نیست.

اما جهش تولید چطور؟ تنها همین یک آمار را بخوانید؛ افزایش ۷۰ درصدی درآمدهای مالیاتی. قرار است چه کسانی این مالیات را پرداخت کنند؟ آیا نهاد جدید به لیست مشمولان مالیاتی اضافه شده است؟ آیا از تعداد نهادهای معاف از مالیات کاسته شده است؟ پاسخ خیر است. حداقل با استناد به همین لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ می‌توان گفت همان بخش تولید و پرداخت‌کنندگان دیگر مالیات باید مالیات بیشتری بدهند. با این روند بعید است جهش تولید هم حتی در دوره چهار ساله با این سیاست به ثمر برسد.

سومین وعده چه شد؟ «خبر خوب آذر ماه». فعلا نه از مذاکرات خبر خوبی می‌رسد و نه از افزایش یارانه نقدی مردم. تنها خبری که می‌توان به آن استناد کرد همین لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ است. اما در این لایحه خبر خوب برای چه کسانی بود؟ تمام نهادهایی که بودجه آنها افزایش قابل توجه داشت. از صداوسیما که رشد ۴۶ درصدی در بودجه آن اتفاق افتاده تا دیگر نهادهای مشابهی که بودجه آنها تقویت شده است. گروه دوم این برندگان هم همان نهادهای معاف مانده از مالیات هستند. نهادهای عمومی و شبه‌دولتی که همچنان معاف از مالیات هستند و بودجه آنها در سال بعد افزایش می‌یابد، دو گروه اصلی برندگان و در واقع مخاطبان اصلی خبر خوب آذر ماه هستند. آن هم در شرایطی که قرار است سال بعد بودجه برای مردم منقبض باشد!

آخرین اخبار درباره لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ را در صفحه بودجه ۱۴۰۱ بخوانید.