به گزارش تجارت نیوز، امارات متحده عربی به واسطه موقعیت استراتژیکش در منطقه خلیج فارس، در طول سالهای اخیر توانسته نقش خود را بهعنوان یکی از هابهای اصلی تولید و صادرات انرژی در سطح جهانی تقویت کند. از منظری دیگر ظرفیت تولید نفت خام این کشور به طور قابل توجهی در حال رشد است و انتظار میرود تا پایان سال 2025 به 4.85 میلیون بشکه در روز برسد. هدف بلندمدت امارات، دستیابی به تولید 5 میلیون بشکه در روز تا سال 2027 است، که این امر با توجه به برنامههای توسعه محور این بازیگر در زمینه حفاری و فناوریهای نوین جهت استخراج، هدفی محتمل قلمداد میشود.
همزمان امارات به دنبال تقویت زیرساختهای نفتی و گازی خود با تکیه بر پروژههای بزرگ و افزایش همکاریهای بینالمللی است. پروژههای متعددی نظیر پروژه گاز طبیعی خام در منطقه الرویس که ظرفیت تولید آن به 9.6 میلیون تن در سال میرسد و همچنین پروژههایی که به افزایش ظرفیت گاز طبیعی مایع (LNG) به 15 میلیون تن در سال تا سال 2028 میپردازند، شواهدی برای اثبات این تلاشها هستند. این پروژهها نه تنها ظرفیت صادرات این کشور را به میزان چشمگیری افزایش داده بلکه باعث توسعه شبکههای حملونقل و زیرساختهای گازی نیز شده است.
همچنین، امارات با دار بودن یکی از بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان به میزان 6.09 تریلیون متر مکعب، به طور مشخص در زمینه صادرات گاز طبیعی و تبدیل آن به LNG، نقش برجستهای ایفا میکند. ذخایر عظیم گاز به امارات این امکان را داده تا در کنار تولید نفت، به یک منبع کلیدی برای تامین نیازهای داخلی و صادرات انرژی به سایر کشورها تبدیل شود. پروژههایی مانند توسعه زیرساختهای پردازش گاز ADNOC که هدف آن افزایش ظرفیت پردازش گاز به 10 میلیارد فوت مکعب در روز تا سال 2029 است، نمایانگر اهداف بلندمدت و آیندهنگرانه این کشور در حوزه گاز است. همزمان باید گفت سرمایهگذاریهای بینالمللی در بخش گاز طبیعی و نفت، از جمله مشارکت شرکتهایی چون KKR در خطوط لوله گاز ADNOC، بهوضوح نشاندهنده تمایل امارات به گسترش همکاریهای جهانی و استفاده از دانش فنی روز برای توسعه هرچه بیشتر منابع انرژی است. این همکاریها میتوانند به امارات کمک کنند تا در شرایط بحرانی مانند کاهش تقاضا یا نوسانات بازار جهانی، بهطور موثرتر عمل کرده و از منابع خود بهرهبرداری بهینهتری داشته باشد.
میدانداری امارات در حوزه انرژی
امارات متحده عربی به واسطه دارا بودن ذخایر نفتی به میزان 113 میلیارد بشکه، ششمین کشور از نظر ذخایر نفت در جهان قلمداد میشود. چنین جایگاهی، امارات را به بازیگر کلیدی در بازار جهانی نفت تبدیل کرده است. ذخایر نفتی این بازیگر عمدتا در میدانهای نفتی ابوظبی قرار دارند، که بیش از 90 درصد از کل ذخایر نفتی این کشور را تشکیل میدهند. این میدانها به ویژه در غرب ابوظبی و در نزدیکی مرزهای عربستان سعودی قرار دارند و از مهمترین منابع تأمین انرژی در منطقه خلیج فارس به شمار میروند.
1. ظرفیت و تولید نفت خام
امارات به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت، به دنبال حفظ و افزایش ظرفیت تولیدش در راستای تقویت موقعیت خود در بازار جهانی انرژی است. تولید نفت خام این کشور در ژانویه 2025 به 2.933 میلیون بشکه در روز رسیده که این آمار بیانگر ثبات و پایداری در تولید نفت خام است. این میزان تولید در مقایسه با دیگر تولیدکنندگان نفت، سهم قابل توجهی در تامین انرژی جهانی دارد. علاوه بر این ظرفیت تولید نفت خام امارات تا سال 2025 به 4.85 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت و هدف نهایی این کشور دستیابی به تولید 5 میلیون بشکه در روز تا سال 2027 است. این افزایش تولید عمدتا با هدف پاسخگویی به تقاضای جهانی در چارچوب توافقات اوپک (OPEC) برای افزایش تولید این سازمان صورت میگیرد. امارات به ویژه در راستای اهداف بلندمدت اوپک برای حفظ ثبات بازار جهانی نفت، در حال گسترش ظرفیتهای خود است. به علاوه، امارات با سرمایهگذاری در فناوریهای جدید استخراج نفت، اهرمهایی چونEnhanced Oil Recovery (EOR) به دنبال بهبود میزان برداشت از میدانهای نفتی خود است تا بتواند به طور موثرتر از انرژی خود بهرهبرداری کند.
2. ذخایر و تولید گاز طبیعی
گاز طبیعی به عنوان یکی از منابع کلیدی برای توسعه اقتصادی و تامین انرژی امارات اهمیت زیادی دارد. این کشور دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی به میزان 6.091 تریلیون متر مکعب است که آن را به یکی از بزرگترین دارندههای ذخایر گاز طبیعی در جهان تبدیل میکند. گاز طبیعی در امارات به عنوان سوخت برای تولید برق و تامین انرژی صنعتی و گاز مایع (LNG) برای صادرات استفاده میشود. در سال 2025، تولید گاز طبیعی امارات معادل 1.081 میلیون بشکه در روز معادل گاز طبیعی بود. این میزان تولید بهطور عمده از میدانهای گازی بزرگ مانند میدان شاه و میدان باب در ابوظبی تامین شده و میشود. میدانهای دیگر نیز مانند میدان داس و حظیره نیز در این تولیدات دخیل هستند با این حال، امارات با چالشهایی در مسیر تامین نیاز داخلی گاز طبیعی مواجه است، زیرا بخش زیادی از گاز مورد نیاز برای تولید برق و تامین انرژی صنعت داخلی از منابع وارداتی محقق میشود.
3. پروژههای LNG و چشمانداز صادرات
پروژههای گاز طبیعی مایع (LNG) در امارات نقش مهمی در تنوع بخشی به منابع درآمدی این کشور ایفا میکنند. پروژه Ruwais LNG ( پروژه گاز طبیعی مایع الرویس) با ظرفیت تولید 9.6 میلیون تن در سال، یکی از پروژههای کلیدی در این زمینه قلمداد میشود که در حال حاضر در دست توسعه است. این پروژه به امارات این فرصت را داده و میدهد تا سهم خود را در بازار جهانی LNG افزایش دهد و به یکی از صادرکنندگان بزرگ LNG در منطقه خلیج فارس تبدیل شود.
با توجه به برنامههای توسعهمحور ابوظبی، امارات قصد دارد تا ظرفیت صادرات LNG خود را به 15 میلیون تن در سال تا سال 2028 افزایش دهد. این هدف در راستای کاهش وابستگی به صادرات نفت خام و گاز طبیعی به صورت مستقیم و افزایش صادرات گاز طبیعی مایع برای تامین انرژی کشورهای صنعتی و در حال توسعه، بهویژه در بازارهای نوظهور آسیایی و اروپایی، تعریف شده است.
همزمان کاهش وابستگی به صادرات نفت خام و گاز طبیعی به صورت مستقیم و افزایش صادرات گاز طبیعی مایع برای تامین انرژی کشورهای صنعتی و در حال توسعه در دستور کار است. امارات با بهرهگیری از پروژههای توسعهمحور جدید، این توان و پتانسیل را دارد تا به یکی از قطبهای اصلی تامین گاز طبیعی مایع در جهان تبدیل شود.
4. سرمایهگذاریهای خارجی و همکاریهای بینالمللی
سرمایهگذاریهای خارجی در بخش نفت و گاز امارات نقش مهمی در توسعه زیرساختهای گاز طبیعی این بازیگر ایفا میکنند. یکی از مهمترین این سرمایهگذاریها، مشارکت شرکت KKR در داراییهای خطوط لوله گازADNOC است. این مشارکت نمایانگر تمایل امارات به جذب سرمایهگذاریهای بینالمللی و بهرهمندی از تکنولوژیهای نوین در راستای بهبود تولید و انتقال گاز است.
چنین همکاریهای به امارات این امکان را میدهند که علاوه بر تقویت بخش نفت و گاز خود، در توسعه پروژههای جدید نیز مشارکت فعال داشته باشد. از جمله این پروژهها میتوان به توسعه زیرساختهای LNG و گسترش شبکههای حملونقل و ذخیرهسازی گاز اشاره کرد. مشارکتها به امارات این امکان را میدهند که علاوه بر تقویت بخش نفت و گاز خود، در توسعه پروژههای جدید نیز مشارکت فعال داشته باشد. از جمله این پروژهها میتوان به توسعه زیرساختهای LNG و گسترش شبکههای حملونقل و ذخیرهسازی گاز اشاره کرد.
چالشها و فرصتها
امارات با وجود ذخایر عظیم نفت و گاز با چالشهایی نیز در زمینه مدیریت منابع انرژی خود مواجه است. یکی از مهمترین چالشها، فشارهای محیطزیستی و تلاش برای کاهش اثرات زیستمحیطی فرآیندهای استخراج و تولید نفت و گاز است. به همین دلیل، امارات به دنبال بهکارگیری فناوریهای نوین در حوزه انرژیهای پاک و کاهش انتشار گازهای گلخانهای است. از جمله این پروژهها میتوان به پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم اشاره کرد که به عنوان بزرگترین پروژه خورشیدی جهان در حال توسعه است و میتواند به کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی کمک بسیاری کند.
از طرف دیگر، امارات با فرصتهای فراوانی برای توسعه صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) و افزایش تولید نفت خام مواجه است. استفاده از فناوریهای نوین در فرآیندهای EOR و توسعه پروژههای LNG میتواند به این کشور کمک کند تا از منابع خود به نحو بهینهتری استفاده کرده و نقش خود را در بازار جهانی انرژی تقویت کند.
درباره تاسیسات پالایشگاهی امارات
صنعت پالایش نفت در امارات متحده عربی به عنوان یکی از ارکان اساسی اقتصاد این کشور شناخته میشود. با توجه به ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی این کشور، پالایشگاهها بهعنوان مراکز حیاتی برای فرآوری و تبدیل منابع خام به فرآوردههای نفتی باکیفیت، نقش حیاتی در تامین نیازهای داخلی و خارجی ایفا میکنند. امارات با بهرهبرداری از فناوریهای نوین و ساخت پالایشگاههای پیشرفته، به یکی از هابهای اصلی صنعت پالایش نفت در منطقه خلیج فارس تبدیل شده است.
پالایشگاهها و تاسیسات مرتبط در امارات نه تنها بهعنوان تاسیسات مهم داخلی عمل میکنند، بلکه بهعنوان مراکز صادراتی و منابع کلیدی برای تامین انرژی جهانی به شمار میآیند. در این بخش، به تحلیل دقیق و جغرافیای هر پالایشگاه و ظرفیتهای آن پرداخته خواهد شد تا ابعاد مختلف این صنعت و پالایشگاهی بزرگ امارات بررسی شود.
1. الرویس؛ بزرگترین پالایشگاه نفتی امارات
پالایشگاه الرویس یکی از برجستهترین و شناختهشدهترین پالایشگاههای امارات است که در سال 1982 به بهرهبرداری رسید و از آن زمان تاکنون به عنوان یکی از ارکان اصلی صنعت پالایش نفت امارات عمل کرده است. به نوشته بلومبرگ پالایشگاه الرویس با ظرفیت پالایش 837 هزار بشکه در روز، بهعنوان یکی از بزرگترین تأسیسات پالایشگاهی در دنیا، نقشی اساسی در فرآوری نفت خام و تولید فرآوردههای نفتی ایفا کرده و بزرگترین پالایشگاه نفتی تکسایت جهان به شمار میرود. پالایشگاه الرویس در منطقه غربی ابوظبی واقع شده، نزدیک به مرزهای عربستان سعودی. به نوشته وب سایت شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) که مدیریت این پالایشگاه را بر عهده دارد، این موقعیت استراتژیک، پالایشگاه را کانون اصلی تامین انرژی داخلی و همچنین صادرات فرآوردههای نفتی به کشورهای مختلف تعریف می کند. نزدیکی این تاسیسات به سواحل خلیج فارس و دسترسی به مسیرهای حملونقل دریایی جهانی، الرویس را به یکی از نقاط کلیدی منطقه تبدیل کرده است. علاوه بر این، موقعیت جغرافیایی امکان دسترسی سریع به بزرگترین میدانهای نفتی این کشور را فراهم میآورد، که بهطور عمده در این منطقه قرار دارند. بر اساس دادههایWorld Oil پالایشگاه الرویس علاوه بر بر پالایش نفت خام، به فرآوری گاز طبیعی و میعانات گازی نیز پرداخته و محصولات مختلفی از جمله بنزین، دیزل، سوخت جت و محصولات نفتی دیگر تولید میکند. ظرفیت پالایش بالا و تکنولوژیهای پیشرفته بهکار گرفته شده در این پالایشگاه، امارات را قادر شاخته تا بهطور موثر نیازهای داخلی خود را تامی کرده و سهم عمدهای در صادرات نفت و فرآوردههای نفتی ایفا کند.
علاوه بر گزارههای بالا باید گفت که پالایشگاه الرویس نه تنها در تامین انرژی داخلی امارات و محصولات نفتی برای استفاده در صنعت و حملونقل نقش مهمی دارد، بلکه آنگونه که رویترز نوشته یکی از مهمترین تاسیسات برای صادرات فرآوردههای نفتی نیز بهشمار میرود. این پالایشگاه بهعنوان یک مرکز اصلی در فرآوری نفت خام، محصولات پالایششده را به بازارهای جهانی ارسال میکند، بهویژه به کشورهایی در آسیا، اروپا و شمال آمریکا. همزمان اطلاعات ارائه شده Energy & Technology News تاکید دارد که این پالایشگاه در پروژههای Enhanced Oil Recovery (EOR) و فرآوری گاز طبیعی نیز مشارکت دارد.
2. جبل علی (Jebel Ali)، بزرگ ترین پالایشگاه دبی
پالایشگاه جبل علی در دبی یکی از تاسیسات اصلی پالایش نفت این منطقه است که در سال 1990 با ظرفیت 140 هزار بشکه در روز راهاندازی شد و در حال حاضر با توسعه واحد جدیدی که ظرفیت 70 هزار بشکه در روز دارد، دامنه فعالیت خود را گسترش داده است. این پالایشگاه به طور مشخص در حوزه پالایش میعانات گازی فعال است و بخشی از فرآیندهای پالایشگاهی در دبی و محصولات نفتی و انرژی داخلی را بر عهده دارد. به لحاظ جغرافیایی این پالایشگاه در دبی و در نزدیکی بندر جبل علی، یکی از بزرگترین بنادر تجاری جهان، قرار دارد. موقعیت استراتژیک این پالایشگاه موجب شده این نهاد بهعنوان نقطهای کلیدی برای تامین نیاز کشورهای دیگر، بهویژه در آسیا و اروپا و آمریکا عمل کرده و در تسهیل صادرات فرآوردههای نفتی و محصولات پالایشی نقشی برجسته داشته باشد. طبق گزارشهای Energy Information Administration (EIA)، جبل علی بهعنوان هاب انرژی برای منطقه و تولید محصولات نفتی برای استفاده در صنعت و حملونقل نقش دارد.
همچنین دادههای ارائه شده توسط Energy & Technology News نیز تاکید دارد که جبل علی علاوه بر ظرفیت بالای پالایش، یکی از پیشگامان استفاده از فناوریهای نوین در منطقه است. این پالایشگاه در پروژههای Enhanced Oil Recovery (EOR) و فرآوری گاز طبیعی با تکیه بر فناوریهای جدید در فرآیندهای پالایش و بهبود کیفیت فرآوردهها نقشی فعال دارد.
3. پالایشگاه فجیره (Fujairah): خیز برای تنوع در فرایند پالایش نفت
پالایشگاه فجیره که در جنوب شرقی امارات متحده عربی و در شهر فجیره واقع شده، یکی از تاسیسات کلیدی پالایش نفت در این منطقه به شمار میرود. این پالایشگاه در سال 1999 با ظرفیت اولیه 120 هزار بشکه در روز راهاندازی شد و اکنون در حال توسعه است تا ظرفیت خود را به 180 هزار بشکه در روز افزایش دهد. موقعیت استراتژیک این پالایشگاه که در ساحل شرقی امارات و نزدیکی به مسیرهای حملونقل بینالمللی قرار دارد، موجب شده تا این مرکز به یکی از بنگاههای اصلی پالایش نفت در منطقه تبدیل شود. پالایشگاه فجیره به طور مشخص بر فرآیندهای پالایش نفت خام و میعانات گازی متمرکز است و در تامین نیازهای داخلی امارات و همچنین صادرات به بازارهای بینالمللی نقش برجسته ای ایفا میکند. این پالایشگاه به تولید انواع فرآوردههای نفتی شامل بنزین، گازوئیل، سوخت جت و محصولات پتروشیمی مشغول است و در حال حاضر به عنوان یکی از مراکز مهم برای پالایش و صادرات فرآوردههای نفتی شناخته میشود.
طبق گزارشهای Energy Information Administration (EIA) و Energy & Technology News، پالایشگاه فجیره علاوه بر ظرفیت بالای پالایش، به عنوان پیشگام استفاده از فناوریهای نوین در فرآیندهای پالایش و بهبود کیفیت فرآوردهها شناخته میشود. این پالایشگاه همچنین در پروژههایEnhanced Oil Recovery (EOR) و فرآوری گاز طبیعی نقش برجستهای ایفا کرده و از فناوریهای جدید برای بهبود کارایی و کاهش اثرات زیستمحیطی فرآیندهای پالایش استفاده میکند.
4. پالایشگاه فجیره VTTI؛ کانونی برای پالایش نفت خام سنگین
پالایشگاه فجیره VTTI که در سال 2002 تاسیس شد، با ظرفیت پالایش 80 هزار بشکه در روز، یکی از تاسیسات کلیدی پالایش نفت در امارات متحده عربی به شمار میرود. این پالایشگاه بهطور ویژه برای پالایش نفت خام سنگین طراحی شده و به همین دلیل از فرآیندهای پیچیدهتری برای تولید فرآوردههای باکیفیت استفاده میکند. موقعیت جغرافیایی این پالایشگاه در ساحل شرقی امارات و نزدیکی به مسیرهای حملونقل بینالمللی، موجب شده تا این مرکز به یکی از تاسیسات استراتژیک در صنعت پالایش نفت منطقه تبدیل شود.
پالایشگاه فجیره VTTI با تمرکز ویژه بر نفت خام سنگین، نقش مهمی در تامین نیازهای داخلی امارات به محصولات خاص پالایشگاهی ایفا میکند. این پالایشگاه بهویژه بر تولید محصولات پالایشگاهی با کیفیت بالا از نفت خام سنگین متمرکز است و معمولا به فرآیندهای پیچیدهتری نیاز دارد. این امر باعث میشود که پالایشگاه فجیره VTTI در مقایسه با پالایشگاههای معمولی، تخصص بیشتری در پالایش نفت خام سنگین داشته باشد.
5. پالایشگاه ابوظبی؛ فرصتسازی برای تولید نفت خام و میعانات گازی
پالایشگاه ابوظبی که در سال 1995 تاسیس شد، با ظرفیت 85 هزار بشکه در روز، یکی از تاسیسات کلیدی پالایش نفت در امارات متحده عربی به شمار میرود. این پالایشگاه عمدتا بر پالایش نفت خام و میعانات گازی متمرکز است و در تامین نیازهای انرژی داخلی ابوظبی نقش آفرین است. همزمان این پالایشگاه به تولید انواع فرآوردههای نفتی از جمله بنزین، دیزل، گازوئیل و دیگر محصولات مرتبط پرداخته و یکی از مراکز مهم تامین محصولات نفتی برای استفاده در بخشهای مختلف صنعت، حملونقل و انرژی در ابوظبی قلمداد میشود. علاوه بر این، پالایشگاه ابوظبی به عنوان تاسیساتی استراتژیک، در تولید فرآوردههای نفتی برای صادرات به بازارهای بینالمللی نیز نقش چشمگیری دارد. همزمان پالایشگاه ابوظبی از فناوریهای پیشرفته برای بهبود فرآیندهای پالایش استفاده کرده و در زمینه کاهش آلایندهها و افزایش بهرهوری انرژی در فرآیندهای تولیدی خود، گامهای موثری برداشته است. علاوه بر این، ابوظبی در پروژههای Enhanced Oil Recovery (EOR) و فرآوری گاز طبیعی نیز مشارکت دارد و به عنوان یکی از پیشگامان استفاده از فناوریهای نوین در منطقه شناخته میشود. حال با توجه به موقعیت استراتژیک این پالایشگاه و تاسیسات تحت حمایت آن، ابوظبی قادر است تا نقش خود را به عنوان یک قطب انرژی در سطح منطقه و جهانی تقویت کند.
6. پالایشگاه Infinite Mining و مسیر پالایش گاز
پالایشگاه Infinite Mining که در حال ساخت است، با ظرفیت 10 هزار بشکه در روز، بر فرآیند تبدیل گاز به مایع (GTL) متمرکز است. این پالایشگاه در شارجه واقع شده و در حال توسعه است تا از گاز طبیعی فرآوردههایی همچون نفتا، دیزل و LPG تولید کند. این پروژه یکی از جدیدترین طرح های امارات متحده عربی برای بهرهبرداری از گاز طبیعی بهجای نفت خام برای تولید محصولات نفتی است و با هدف کاهش وابستگی به نفت خام در تولید فرآوردههای نفتی طراحی شده است.
پالایشگاه Infinite Mining با استفاده از فرآیند GTL، گاز طبیعی را به محصولات مایع تبدیل میکند که این امر نقش مهمی در تأمین انرژی و تولید فرآوردههای نفتی با استفاده از منابع گازی ایفا خواهد کرد. این پروژه جزء پروژههای نوآورانه امارات است که میتواند بهطور چشمگیری کاهش انتشار گازهای گلخانهای و بهبود بهرهوری انرژی را به دنبال داشته باشد.
با توجه به موقعیت جغرافیایی این پالایشگاه و اهداف توسعه محورش، پالایشگاه Infinite Mining در راستای تنوعبخشی به منابع انرژی و افزایش استفاده از منابع گازی در امارات، به یک پروژه استراتژیک تبدیل شده است.
صنعت پالایش نفت و گاز امارات، با توجه به موقعیت استراتژیک و منابع غنی انرژی، بهعنوان یکی از ستونهای اصلی در تامین نیازهای داخلی و صادرات انرژی این کشور عمل میکند. پالایشگاههای امارات با بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته و نوآوریهای صنعتی، در تلاشاند تا علاوه بر بهبود کیفیت فرآوردهها، ظرفیتهای پالایشی خود را برای تولید محصولات متنوعتر و برتر افزایش دهند. امارات با داشتن پالایشگاههای بزرگ همچون الرویس که بهعنوان پیشگام در صنعت پالایش شناخته میشود، تا پالایشگاههای در حال توسعه مانند Infinite Mining که به فرآیندهای نوین تبدیل گاز به مایع (GTL) متمرکز است، همواره به دنبال تنوعبخشی به منابع انرژی و کاهش وابستگی به نفت خام است. این تلاشها بهویژه در راستای پاسخگویی به تقاضای جهانی انرژی و پیشبرد اهداف توسعه پایدار صورت میگیرد.
در نهایت، با توجه به ظرفیتهای پالایشگاهی و پروژههای در حال توسعه، امارات قادر خواهد بود تا جایگاه خود را در بازار جهانی انرژی تقویت کرده و به یکی از بازیگران تاثیرگذار در تامین انرژی با استفاده از منابع متنوعتر تبدیل شود.
