به گزارش تجارت نیوز، با افزایش سهم انرژیهای تجدیدپذیر در سبد انرژی جهان، چالش ذخیرهسازی برق به یکی از مهمترین دغدغههای دولتها تبدیل شده است. انرژی خورشیدی و بادی اگرچه پاک و پایدار هستند، اما بهدلیل ماهیت متناوب و نوسانی خود، همواره با عدم تعادل میان تولید و مصرف مواجهاند.
در این میان، چین که بزرگترین تولیدکننده انرژی تجدیدپذیر جهان بهشمار میرود، با سرمایهگذاری گسترده روی فناوریهای نوین ذخیرهسازی، تلاش میکند شبکه برق خود را پایدارتر کند. تازهترین نمونه این رویکرد، ساخت بزرگترین «باتری هوای فوقسرد» جهان در صحرای گبی است؛ پروژهای که توجه کارشناسان انرژی در سراسر جهان را به خود جلب کرده است.
باتری هوای فوقسرد چیست و چگونه کار میکند؟
این پروژه عظیم که با نام Super Air Power Bank شناخته میشود، در نزدیکی شهر گلموند در استان چینگهای، در شمالغرب چین ساخته شده است. در نگاه اول، این تأسیسات شامل مجموعهای از مخازن سفیدرنگ عظیم است، اما درون آنها یکی از پیشرفتهترین فناوریهای ذخیره انرژی جهان قرار دارد.
در این سیستم، هوا ابتدا تصفیه و سپس توسط کمپرسورها تحت فشار قرار میگیرد. پس از آن، دما تا حدود منفی ۱۹۴ درجه سانتیگراد کاهش مییابد؛ دمایی که باعث تبدیل هوا به مایع میشود.
نکته شگفتانگیز اینجاست که هوای مایع هنگام بازگشت به حالت گازی، بیش از ۷۵۰ برابر منبسط میشود. این انبساط قدرتمند برای به حرکت درآوردن توربینها و تولید برق مورد استفاده قرار میگیرد.
بزرگترین نیروگاه ذخیره انرژی هوای مایع جهان
بر اساس گزارش روزنامه Science and Technology Daily و همچنین South China Morning Post، پاوربانک Super Air در آستانه بهرهبرداری کامل قرار دارد. این پروژه توسط گروه سرمایهگذاری توسعه سبز چین و با همکاری مؤسسه فنی فیزیک و شیمی آکادمی علوم چین (TIPC-CAS) اجرا شده است.
برخی از مهمترین آمار و ارقام این نیروگاه عبارتاند از:
- ظرفیت تولید در هر چرخه تخلیه: ۶۰۰ هزار کیلوواتساعت
- مدت زمان تولید مداوم برق: ۱۰ ساعت
- تولید سالانه برق: حدود ۱۸۰ میلیون کیلوواتساعت
- توان تامین برق سالانه: حدود ۳۰ هزار خانوار
این ارقام، Super Air Power Bank را به بزرگترین تأسیسات ذخیره انرژی هوای مایع (LAES) در جهان تبدیل کرده است.
نقش کلیدی در پایداری انرژیهای تجدیدپذیر
هدف اصلی این نیروگاه، ذخیره برق در زمان وفور انرژیهای تجدیدپذیر، بهویژه انرژی خورشیدی و بادی است. این تأسیسات به یک مزرعه فتوولتائیک ۲۵۰ هزار کیلوواتی متصل است که در دل صحرای گبی گسترده شده و برق مازاد تولیدی را برای ذخیرهسازی به سیستم منتقل میکند.
به گفته وانگ جونجی، پژوهشگر موسسه TIPC-CAS:«تولید برق خورشیدی و بادی ذاتاً تصادفی، نوسانی و دورهای است. این ویژگیها باعث ناپایداری عرضه و تقاضا شده و شبکه برق را با چالش مواجه میکند.»
باتری هوای فوقسرد دقیقاً برای حل همین مشکل طراحی شده و میتواند در زمان اوج مصرف، برق ذخیرهشده را وارد شبکه کند.
راندمان بالا؛ برگ برنده فناوری چینی
یکی از مهمترین مزایای این پروژه، راندمان بالای آن است. طبق اعلام محققان:
- راندمان ذخیرهسازی سرد: بیش از ۹۵ درصد
- راندمان رفتوبرگشت انرژی: بیش از ۵۵ درصد
این ارقام نشان میدهد که بخش بزرگی از انرژی که در سیستمهای دیگر بهصورت گرما تلف میشود، در این فناوری بازیابی و استفاده میشود؛ موضوعی که آن را به گزینهای اقتصادی و پایدار برای آینده تبدیل میکند.
رقابت جهانی در ذخیرهسازی هوای مایع
چین تنها کشوری نیست که به فناوری LAES روی آورده است. در سپتامبر گذشته، مؤسسه ماشینآلات و مواد کره جنوبی (KIMM) اولین سیستم ذخیرهسازی هوای مایع در مقیاس بزرگ این کشور را با ظرفیت ۱۰ تن در روز راهاندازی کرد. در اروپا نیز، بریتانیا در حال ساخت یک نیروگاه LAES در کارینگتون منچستر است که قرار است در سال ۲۰۲۶ تکمیل شده و از سال ۲۰۲۷ وارد مدار بهرهبرداری شود. با این حال، پروژه چین از نظر ظرفیت و مقیاس، فعلا بیرقیب است.
ساخت بزرگترین باتری هوای فوقسرد جهان در صحرای گبی نشان میدهد که چین مصمم است رهبری جهانی خود در حوزه انرژیهای نو را تثبیت کند. این پروژه نهتنها به پایداری شبکه برق کمک میکند، بلکه میتواند الگویی برای سایر کشورها در مسیر گذار به انرژی پاک باشد.
با توجه به رشد سریع انرژیهای تجدیدپذیر، فناوریهایی مانند ذخیرهسازی هوای مایع، نقش کلیدی در آینده سیستمهای انرژی جهان ایفا خواهند کرد.
