نیروگاه خورشیدی ایوانپا، که زمانی به‌عنوان نماد آینده انرژی پاک و یکی از بزرگترین پروژه‌های خورشیدی متمرکز جهان شناخته می‌شد، اکنون پس از یک دهه فعالیت در آستانه تعطیلی قرار دارد. این نیروگاه با سرمایه‌گذاری ۲.۲ میلیارد دلاری و حمایت دولت آمریکا، در ابتدا نویدبخش تحولی بزرگ در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر بود، اما چالش‌های فنی، هزینه‌های بالا و پیشرفت فناوری‌های جایگزین مانند پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک، باعث شد تا این پروژه عظیم به سرانجام نرسد.
ایران با چالش‌های بزرگ انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ از کمبود برق و ناترازی گاز گرفته تا تحریم‌های اقتصادی که سرمایه‌گذاری خارجی را مختل کرده است. با وجود منابع عظیم نفت و گاز، این کشور به‌دلیل مصرف بالای داخلی، هدررفت گسترده گاز و مدیریت ناکارآمد انرژی، با قطع مکرر برق و کمبود سوخت روبه‌رو است. اکنون ایران در حال تغییر رویکرد خود به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر است و انرژی خورشیدی را به‌عنوان راهکاری برای جبران کمبود برق و کاهش وابستگی به گاز طبیعی انتخاب کرده است.
بازیافت پنل های خورشیدی یکی از چالش‌های مهم در صنعت انرژی خورشیدی است که شرکت PV Circonomy با استفاده از فناوری خودکار بازیافت پیشرفته، راه‌حلی نوآورانه ارائه داده است. این فناوری با نرخ بازیابی ۹۹.۳ درصدی، مواد ارزشمند را از پنل‌های قدیمی جدا کرده و برای استفاده مجدد آماده می‌کند. این رویکرد نه‌تنها ضایعات را کاهش می‌دهد، بلکه به پایداری انرژی خورشیدی کمک کرده و با بازیابی موادی مانند شیشه و EVA، کاربردهای جدیدی در صنایع مختلف ایجاد می‌کند. این نوآوری گامی بزرگ به‌سوی آینده‌ای پایدار و سازگار با محیط زیست است.
اخیراً، شکاف فناوری انرژی بین منابع تجدیدپذیر و سوخت‌های فسیلی به‌طور فزاینده‌ای در حال گسترش است. انرژی خورشیدی با پیشرفت‌های سریع و کاهش هزینه‌ها، به یکی از رقابتی‌ترین منابع انرژی تبدیل شده است، در حالی که صنعت نفت و گاز در زمینه نوآوری در صنعت انرژی از رقبای خود عقب مانده است. این تحولات نه‌تنها بر آینده صنعت انرژی تأثیرگذار است، بلکه چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی را برای اقتصاد جهانی و محیط‌زیست به همراه دارد.
سلول های خورشیدی دو وجهی با قابلیت جذب نور از هر دو سمت، نوآوری مهمی در حوزه انرژی خورشیدی محسوب می‌شوند. محققان مؤسسه فناوری هند (IIT) Dharwad با طراحی الکترودهای شفاف خورشیدی جدید از جنس اکسید نیکل و نقره، موفق به افزایش راندمان این سلول‌ها به ۸۰ درصد شده‌اند. این پیشرفت نه‌تنها هزینه تولید را کاهش داده، بلکه امکان استفاده از این سلول‌ها را در پنجره‌های ساختمان‌ها و گلخانه‌ها فراهم کرده است. این فناوری با افزایش راندمان انرژی خورشیدی، گامی بزرگ به‌سوی توسعه انرژی پاک و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است.
با افزایش مصرف انرژی در ساختمان‌های تجاری و مسکونی، نیاز به راهکارهای نوین و پایدار برای تأمین انرژی و کاهش وابستگی به منابع فسیلی بیش از پیش احساس می‌شود. در این راستا، فناوری‌های خورشیدی نقش مهمی در تحول صنعت ساختمان دارند. یکی از جدیدترین نوآوری‌ها در این زمینه، پنجره های خورشیدی شفاف است که امکان تولید برق را بدون از دست دادن نور طبیعی فراهم می‌کند.
محققان دانشگاه کمبریج موفق به توسعه راکتور خورشیدی جدیدی شده‌اند که می‌تواند دی اکسید کربن موجود در هوا را جذب کرده و آن را تنها با استفاده از نور خورشید به سوخت پایدار تبدیل کند. این فناوری نوین نه‌تنها می‌تواند به کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک کند، بلکه امکان تولید سوخت تجدیدپذیر را نیز فراهم می‌کند.
از دیرباز، گیاهان سبز با انجام فرآیند فتوسنتز توانسته‌اند انرژی خورشیدی را به شکلی شگفت‌انگیز و کارآمد به انرژی شیمیایی تبدیل کنند. این توانایی خارق‌العاده، که پایه‌گذار حیات در کره زمین است، سال‌هاست ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. اما سؤال اصلی اینجاست: چطور گیاهان می‌توانند این کار را تقریباً بدون هیچ اتلاف انرژی انجام دهند؟
تحول در نظام انرژی اتحادیه اروپا با سرعتی چشمگیر در حال وقوع است. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی، به یکی از مهم‌ترین ابزارها برای مقابله با بحران انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی تبدیل شده است. در سال 2024، اتحادیه اروپا نقطه عطفی تاریخی را ثبت کرد؛ برای اولین بار، انرژی خورشیدی به بزرگترین منبع برق در این منطقه تبدیل شد و از زغال‌سنگ پیشی گرفت.
با توجه به رشد صنعت گردشگری و افزایش تقاضا برای کشتی‌های تفریحی، این صنعت با چالش‌هایی نظیر مصرف بالای سوخت، هزینه‌های زیاد و پیامدهای محیط‌زیستی روبه‌رو شده است.
با گسترش مزارع خورشیدی در سراسر جهان، کشاورزان به‌تدریج از فرصت‌های جدیدی برای بهینه‌سازی زمین و منابع خود بهره می‌برند. یکی از این روش‌ها، چرای گوسفندان در میان پنل‌های خورشیدی است که «اگری وولتائیک» نامیده می‌شود. این ایده در اروپا سابقه‌ای طولانی دارد و اکنون در آمریکا نیز به‌سرعت در حال گسترش است. چرای خورشیدی علاوه بر تولید انرژی سبز، زمین‌های کشاورزی را پربارتر و رفاه دام‌ها را دوچندان می‌کند.
دانشمندان یک شرکت فناوری خورشیدی چینی در اوایل سال 2023 نوع جدیدی از سلول های خورشیدی را توسعه دادند که در گذار جهان به سمت انرژی های تجدیدپذیر، شرایط را تغییر می دهد.
