بازار ساختوساز ایران در حالی به نیمه دوم سال ۱۴۰۴ رسیده که بسیاری از سازندگان و انبوهسازان از رکود معاملات، افزایش هزینهها و دشواری تامین مالی سخن میگویند. با این حال، در دل همین رکود، نشانههایی از تغییر الگوی تقاضا و فرصتهای جدید سرمایهگذاری دیده میشود؛ تغییری که میتواند مسیر آینده صنعت ساختمان را دگرگون کند. مهدی زرقانی، فعال بازار مسکن در گفتوگو با «تجارتنیوز» معتقد است که چرخش بزرگی در بازار مسکن رخ داده است. او در این گفتوگو آینده ساخت و ساز در متراژهای کوچک را بررسی کرده است.
دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری گفت: در سال ۱۴۰۳، حدود ۴۷ هزار هکتار زمین به محدوده شهرها و روستاها الحاق شده که ظرفیت ساخت ۲ میلیون واحد مسکونی جدید را فراهم میکند.
در حالی که بخش عمدهای از آورده متقاضیان در بخشهای مختلف تکمیل شده، اما همچنان شاهد آن هستیم که پروژهها در بسیاری از شهرها پیشرفت خوبی نداشته است.مسکن
سرپرست معاونت مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان لرستان گفت: در سطح استان ۱۰ هزار و ۲۰۳واحد مسکن در حال ساخت داریم که برای این تعداد واحد حدود ۱۸۶ هکتار زمین تأمین، الحاق، آماده سازی و زیر بار ساخت رفته است.
وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر تسهیلگری در تامین مسکن دهکهای کمدرآمدی، گفت: مسکن کارگری توسط صاحبان صنایع اجرا میشود و نقش دولت حمایت و تسهیلگری است.
کاهش حجم معاملات، ساخت و ساز و خواب بازار مسکن، سیگنالهای خطرناکی را از وضعیت بخشهای مولد اقتصاد ایران مخابره میکند. در این بین، منصور غیبی، تحلیلگر اقتصاد مسکن معتقد است که این روزها دیگر حتی همین آمارها هم بیفایده است و متر و معیارهای آماری سنتی برای ارزیابی وضعیت بازار مسکن جواب نمیدهد. به گفته او، پس از رخدادهایی که امسال از سر کشور گذشته، باید تغییرات بزرگی در نگاه دولتمردان و جامعه نسبت به سرمایهگذاری و اقتصاد ایجاد شود تا بازار مسکن را از گرداب رکود رها کند. غیبی در این باره به تجارتنیوز گفته است که دولت باید هر چه زودتر کاری کند تا بازار مسکن در تله رکود تورمی گرفتار نشود، زیرا دود آن هم به چشم دولت خواهد رفت، هم به چشم جامعه!
با راهاندازی سامانه املاک و اسکان، مسیر خرید خانه و دریافت تسهیلات بانکی کوتاهتر و شفافتر شده است. محمود احمدی میگوید این سامانه نهتنها خریدار و فروشنده را به اطلاعات واقعی میرساند، بلکه به دولت ابزار قویتری برای مهار تخلفات و کنترل قیمتها میدهد.
آمار سرمایه گذاری در ساختمانهای جدید مناطق شهری برای سال ۱۴۰۳ از سوی بانک مرکزی منتشر شد. بررسی دادههای منتشر شده نشان میدهد که میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی در این بخش ۳۵.۱ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ رشد کرده است. همچنین در سال ۱۴۰۳ تعداد ۳۷۴ هزار واحد مسکونی در تمامی مناطق کشور، توسط بخش خصوصی تکمیل شده است. با این حال، تعداد واحدهای ساختمانی تکمیلشده طی سال گذشته ۴.۱ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ کاهش پیدا کرده است.
حواشی انتخابات نظام مهندسی بالاخره پایان یافت و در نهایت، امین مقومی بهعنوان گزینه اصلی ریاست این سازمان به رئیسجمهوری معرفی شد. اما رئیس سازمان نظام مهندسی چگونه انتخاب میشود و چه مراحلی را برای تصدی این سمت طی میکند؟
نظریه افزایش هزینه ساخت مسکن در پی خروج اتباع مردود شد. تولید مسکن در ایران نسبت به دوازده سال قبل ۴۴ درصد کاهش یافته و ارتباطی با کاهش و افزایش تعداد کارگران این بخش ندارد. استفاده از کارگر مهاجر ناشی از تمایل سازندگان برای عدم پرداخت بیمه و دستمزدِ کمتر است. در این میان رئیس اتحادیه تعاونیهای عمرانی شهر تهران، با رد ادعای برخی سازندگان درباره افزایش قیمت مسکن در پی خروج کارگران افغان، گفت: استفاده از کارگر ایرانی به جای کارگر مهاجر فقط یک و نیم درصد قیمت تمام شده مسکن را بالا میبرد و در رکود فعلی، تاثیری بر بازار ملک ندارد.
بازار مسکن تهران در ماههای اخیر تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله تورم، نوسانات قیمت مصالح و سیاستهای دولتی قرار داشته است. جنگ ۱۲ روزه اخیر نیز به عنوان یک عامل خارجی، بر این بازار پرنوسان تاثیر گذاشته و روند قیمتها و تقاضا را دستخوش تغییراتی کرده است. ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه سازان تهران در گفتوگو با تجارتنیوز اظهار کرد: «وضعیت ساختوساز کشور در شرایط بسیار حساسی قرار دارد. پس از جنگ ۱۲ روزه، شاهد رکودی بیسابقه در صنعت ساختمان هستیم که اگر چارهاندیشی نشود، این رکود میتواند به بحرانی جدی در بازار مسکن تبدیل شود.» او با تاکید بر افزایش هزینهها در صنعت ساختمان، حداقل هزینه ساخت مسکن را متری 25 میلیون تومان اعلام کرد.
خروج نیروی کار مهاجر و ضعف زیرساختها، بازار ساختوساز را با بحران مواجه کرده است. کامیار سرافراز، کارشناس بازار مسکن با اشاره به تحولات اخیر، در گفتوگو با تجارتنیوز از کندی پروژهها و افزایش هزینههای ساخت مسکن در آیندهای نزدیک خبر داده است. او معتقد است اخراج مهاجران افغانستانی به دلیل تاثیر بر دستمزدها، تورم مسکن را بین 10 تا 15 درصد افزایش خواهد داد.
روند اجرای پروژههای نهضت ملی مسکن به دلیل عدم تامین منابع مالی کند شده است که در این زمینه باید همکاری بانکها در پرداخت تسهیلات ساخت و افزایش آن در دستور کار قرار گیرد.
اگرچه تامین زمین ۹۹ ساله مطابق برنامه محقق نشد، اما دولت میتواند از ظرفیت زمینهای فریزشده در داخل شهرها برای ساخت مسکن در کشور استفاده کند، ماده ۱۲ قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجارهبها که در اردیبهشت ۱۴۰۳ ابلاغ شد؛ ظرفیتهای خوبی برای فریززدایی از زمینهای رها شده از سوی مالکان حقیقی و حقوقی، خصوصی و غیرخصوصی درنظر گرفته است.
انبوهسازان مسکن میگویند، متوسط هزینه ساخت هر متر خانه به 20 تا 25 میلیون تومان رسیده است. رشد هزینه ساخت مسکن تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر رشد دستمزدها، افزایش هزینه حمل و نقل، بالا رفتن قیمت مصالح ساختمانی و نظایر آنها بوده است. طی هفتههای اخیر، به ویژه بحث افزایش قیمت نهادههایی نظیر سیمان و فولاد نیز داغ بود و برخی نیز از این آب گلآلود به دنبال صید ماهی خود بودند. طرح مسائلی نظیر اینکه رشد قیمت سیمان، پروژههای ساخت و ساز را زمین زده یا به مانع جدی برای ساخت مسکن تبدیل شده، یا قرار دادن بورس کالا در جایگاه متهم گرانی سیمان و فولاد، این سوال را ایجاد میکند که آیا اثر واقعی رشد قیمت نهادههای ساختمانی بر قیمت تمامشده مسکن تا این حد بالاست که بتوان اتهام کمبود تولید و عرضه از یک سو و گرانی مسکن از سوی دیگر را به آن نسبت داد؟
خانه های پیش ساخته در بسیاری از کشورها به راهکاری سریع و کمهزینه برای حل بحران مسکن تبدیل شدهاند؛ در ایران نیز که قیمت مسکن سر به فلک کشیده و خرید خانه برای بسیاری از خانوارها غیرممکن شده، این سازهها دوباره مورد توجه قرار گرفتهاند. همچنین کاهش زمان ساخت، ظاهر مدرن و امکان انتخاب طرحهای سفارشی باعث شده تا بازار این خانهها، بهویژه در شمال کشور، رونق بگیرد. اما قیمت خانه های پیش ساخته چقدر است؟
معاون وزیر راه با اشاره به تأمین ۱۲۱ هزار هکتار زمین برای طرح نهضت ملی مسکن،گفت:تأمین زمین به معنای ساخت مسکن نیست و موانع متعددی در مسیر عملیاتیشدن طرح وجود دارد.
دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تاکید کرد: تامین زمین فقط به معنای الحاق اراضی به محدوده شهرها نیست. در شورایعالی شهرسازی و معماری، ۶ روش برای تامین زمین مطرح است که این روشها بر اساس ظرفیتهای موجود، اسناد فرادست و تاکید بر کاهش آسیبهای زیستمحیطی و شهری طراحی و مورد استفاده قرار میگیرند.
