اگر چه پرونده ایران ظاهری حقوقی و فنی دارد اما در اصل پروندهای سیاسیست و روابط اروپا و ایران در حال حاضر از سوی کارشناسان به عنوان تیرهترین دوران روابط دوطرف شناخته میشود.
مکانیسم ماشه -یکی از سازوکارهای مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد- به اعضای توافق هستهای برجام اجازه میدهد در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، تحریمهای بینالمللی بهطور خودکار بازگردند.
ایجاد یک کنسرسیوم هستهای منطقهای (nuclear condominium) مزایای آشکاری دارد. مهمترین مزیت آن این است که اطمینان حاصل میشود هیچ کشوری در منطقه در پی ساخت سلاح هستهای نیست؛ زیرا در این چارچوب، چرخه سوخت میان چند کشور تقسیم میشود، فناوریهای حساس تحت کنترل چندملیتی قرار میگیرند و تدابیر شفافیتزا الزامی خواهد بود.
دولت انگلیس در تداوم اقدامات نسنجیده علیه جمهوری اسلامی ایران پس از اجرای سازوکار پسگشت (اسنپبک)، بانک تجاری ایران و اروپا (Europäisch-Iranische Handelsbank) را به فهرست تحریمهای خود اضافه کرد.
بهنام سعیدی، نماینده مجلس، میگوید فعال شدن مکانیسم ماشه اثرات روانی بیشتری از تبعات واقعی اقتصادی دارد و با حمایت کشورهایی مثل چین و روسیه، ایران میتواند آثار تحریمها را به حداقل برساند
سفیر اسبق ایران در آلمان معتقد است: مواجهه با پرونده هستهای ایران این موضوع را روشن خواهد کرد که حاکم منطقه خاورمیانه کدام دولت و کدام کشور است. در هر حال آمریکا تمایل دارد قدرت اصلی این منطقه را به اسرائیل واگذار کند اما روند اقدامات جنگطلبانه و کشتاری که اسرائیل در منطقه خاورمیانه به راه انداخته، وضعیت دشواری را برای ایالات متحده ایجاد کرده است و برای اینکه بده بستان کشورهای غربی یعنی آنچه میان اروپا و آمریکا در میان است پابرجا باقی بماند اروپاییها نیز همگام و هممسیر با آمریکا در خط و نشان کشیدن برای ایران نسبت به بازگشت و تشدید تحریمها وارد عمل شدهاند و پرونده هستهای ایران به جایگاه فعلی خود رسیده است.
چین و روسیه تا ساعاتی دیگر، قطعنامهای را در شورای امنیت سازمان ملل طرح خواهند کرد که بر اساس آن اعمال مجدد تحریمهای ایران تا ۱۸ آوریل سال آینده (29 فروردینماه سال 1405) به تعویق خواهد افتاد. اگر چه بر اساس لابیهای صورت گرفته از سوی کشورهای غربی، نگرش مثبتی برای رایدهی به این قطعنامه میان اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت وجود ندارد.
معاون وزیر خارجه ایران گفت: پیشنویس قطعنامه ارائهشده از سوی روسیه و چین برای تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ آخرین فرصت برای جلوگیری از تشدید تنشهای خودساخته اروپایی-آمریکایی بهشمار میرود.
با وجود پیشنهادات و مذاکرات ایران و تروئیکای اروپایی، به پیشنهاد آنها، مکانیسم ماشه/ اسنپ بک با رای منفی شورای امنیت سازمان ملل به ریاست کره جنوبی، در رفع تحریمهای ایران، تصویب شد و قرار است به زودی نهایی شود.
شمارش معکوس برای بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران آغاز شد و زنگ خطر را در بازارهای مالی و سرمایهای ایران به صدا درآورد. به این ترتیب با شروع معاملات هفتگی، ابتدا بازار سهام سقوط سنگینی را استارت زد و سپس با آغاز معاملات بازار ارز، دلار جهش تازهای را کلید زد. به این ترتیب بازار سهام با ریزش 50 هزار واحدی شاخص کل، سهامداران را زمین زد و 1200 میلیارد تومان پول حقیقی را در نخستین روز هفته فراری داد. دلار هم با ثبت جهش 3700 تومانی نسبت به آخرین قیمت معاملات نقدی روز پنجشنبه، چشم به قله جدید دوخت.
آمریکا علاوه بر قانع کردن اروپا برای فعالسازی مکانیسم ماشه، «لغو معافیت تحریمی بندر چابهار» و «برهم زدن توافق انتقال گاز ترکمنستان به عراق از طریق ایران» را نیز در راستای افزایش فشار بر کشورمان برای پذیرفتن خواستههای غرب و مذاکره در موضوعات هستهای، موشکی و منطقهای در دستور کار قرار داده است.
المیادین اعلام کرد: آمریکا به کشورهای عضو هشدار داد که در صورت تصویب قطعنامه ایران درباره ممنوعیت حمله به تأسیسات هستهای،بودجه آژانس انرژی اتمی را متوقف کرده و احتمالاً از آن خارج خواهد شد.
براساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام و بندهای ۱۱، ۱۲ و ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل با فعالسازی مکانیسم ماشه یا سیستم اسنپبک ممنوعیتهای تسلیحاتی، محدودیتهای مالی، و قطع همکاریهای فناورانه با نهادهای ایرانی از سوی کشورهای عضو سازمان ملل در دستور کار قرار خواهد گرفت. این قانون حتی از سوی کشورهایی چون چین که با شرکتهای کوچک و متوسط خود کماکان - پس از اعمال تحریمهای آمریکا - خریدار نفت ایران بودند نیز اجرا میشود و هزینه فروش نفت ایران از طریق واسطهگران و دلالان بینالمللی را نیز بیش از پیش افزایش خواهد داد.
سرمایهگذاران در شرایط پرنوسان کنونی بورس ایران، با این پرسش کلیدی مواجهاند که آیا باید با دید کوتاهمدت و نوسانگیری وارد بازار شوند یا استراتژی بلندمدت را برگزینند. کدام صنایع بورسی برای سرمایهگذاری جذابتر هستند و بهتر است در شرایط فعلی پول را به سمت کدام سهم برد؟ حسین مریدسادات، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با تجارتنیوز به این پرسشها پاسخ داده است.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به تاثیر فعال سازی مکانیسم ماشه بر بازار ارز، گفت: نقش دستگاههای مختلف، خصوصاً بانک مرکزی، برای کنترل نرخ ارز تعیینکننده است؛ اما تاکنون شاهد اقدام مؤثری نبودهایم و اگر همین روند ادامه پیدا کند، حتماً با افزایش نرخ ارز مواجه خواهیم بود.
