دولت در مصوبه اخیر خود در مورد سه نرخی کردن بنزین، نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها را 50 هزار تومان دانسته است. این در حالی است که قیمت بنزین تولیدی در پالایشگاههای داخل کشور با احتساب نفت خام 30 هزار تومان است. فارغ از این موضوع، یکی از مناقشات مهم در مساله بنزین، لحاظ کردن قیمت نفت خام در هزینه تمامشده بنزین است که از دهه 80 مطرح شده است.
به گفته یک کارشناس اقتصادی، گرچه قیمت انرژی باید واقعی شود، اما اکنون شرایط آن مهیا نیست. همچنین افزایش قیمت بنزین بر معیشت مردم اثر میگذارد و دولت برنامه روشنی برای جبران آثار رفاهی آن ارائه نکرده است.
مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده لنگرود، عنوان کرد: دولت عنوان میکند که مصرف بنزین در کشور حدود ۱۳۶ میلیون لیتر در روز بالا رفته است. اما ریشهیابی کنیم و ببینیم دلایل بالا رفتن مصرف بنزین در کشور چیست؟ خودرو را با مصرف بین ۱۰ لیتر تا ۱۵ لیتر (در 100 کیلومتر) تولید میکنیم و در اختیار مردم قرار میدهیم؛ درحالی که کشورهای دیگر دنیا خودرو با مصرف چهار لیتر تا پنج لیتر تولید میکنند و در اختیار مردم میگذارند.
دولت بهتازگی خبر افزایش قیمت بنزین و سهنرخی شدن آن را اعلام کرده است. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده که کشور با کسری بودجه و تورم بالا مواجه است و به نظر میرسد هدف از آن مدیریت مصرف سوخت و جبران بخشی از کسری منابع باشد. اما نگرانیهایی وجود دارد مبنی بر اینکه این تغییرات میتواند تاثیر زیادی بر هزینههای تولید، تورم و بازار سرمایه داشته باشد. در این راستا، آرش شهریاری، کارشناس بازار سرمایه، به تجارتنیوز گفت: «افزایش قیمت بنزین، بهویژه در صنایع فولادی و سیمانی، هزینههای تولید را بالا میبرد و میتواند فشار بیشتری بر حاشیه سود شرکتها وارد کند. از سوی دیگر، صنایع پالایشی و صادراتی ممکن است از این تغییرات بهرهمند شوند.»
با توجه به ارزش پول ملی، آیا افزاش قیمت یک لیتر بنزین از 3 هزار تومان به 5 هزار تومان بازدارندگی ایجاد میکند؟ من فکر میکنم پاسخ منفی است و چنین اتفاقی رخ نمیدهد.
روز چهارشنبه 5 آذر، تهران آلودهترین شهر جهان شناخته شد. مازوتسوزی در نیروگاهها، ناوگان فرسوده و کیفیت نامطلوب بنزین تولیدی در داخل کشور همگی دست به دست هم دادهاند تا تهران و دیگر کلانشهرها همچون سالهای گذشته گرفتار آلودگی باشند.
در مصوبه اخیر دولت مبنی بر سه نرخی شدن بنزین ذکر شده است که نرخ بنزین «حداقل 10 درصد نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها» تعیین میشود. همین عبارت نشان از آن دارد که نرخ سوم بنزین شناور است و میتواند تغییر کند!
طبق مصوبه جدید دولت، از نیمه دوم آذرماه مصارف بنزین بالاتر از 160 لیتر افراد با نرخ 5 هزار تومان محاسبه میشود. این در حالی است که بخش قابل توجهی از مردم و به ویژه رانندگان تاکسیهای اینترنتی، بیش از 160 لیتر در ماه مصرف میکنند.
به دنبال افزایش گمانهزنیها در مورد تصمیم دولت مبنی بر تعیین نرخ سوم برای بنزین، بارها ارقام متعددی در مورد قیمت تمامشده بنزین مطرح شده است. این در حالی است که اظهارات بیانشده، متناقض هستند و سخنگوی دولت در دو جلسه متفاوت از قیمت 70 هزار تومانی و 30 هزار تومانی برای بنزین سخن به میان آورده است.
رئیس سازمان بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی گفت: نرخ سوم بنزین فعلا اجرایی نمیشود. قرار شد با دوستان در دولت روی این طرح بیشتر کار کنیم. ضمن اینکه براساس صحبتها و هماهنگیهایی که با آقای رئيسجمهور صورت گرفت تصمیم بر این شد مخاطب این موضوع در صورتی هم که قرار باشد اجرا شود، مردم نباشند.
سخنگوی دولت، دبیر هیات دولت و برخی از نمایندگان مجلس، تاکنون از احتمال سه نرخی شدن بنزین سخن به میان آوردهاند. با این حال اظهارات متعددی در مورد نرخ سوم عنوان شده است که از 5 هزار تومان تا بیش از 30 هزار تومان در نوسان است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: دولت برای مدیریت مصرف، پیشنهاد سهنرخی شدن بنزین را ارائه کرده و وزارت نفت نیز برای مصرف مازاد، نرخ پنج هزار تومان را در نظر گرفته است.
محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی، عنوان کرد: اگر قیمت سوخت دوم را از سه هزار تومان به ۱۲ هزار تومان هم افزایش بدهیم، بعد از گذشت حداکثر یکسال، رفتار مصرفکننده مجددا به حالت اول بازمیگردد. این موضوع نیز به دلیل در اختیار نبودن یا بسیار گران بودن خودروهای خارجی هیبریدی نسبت به خودروهای داخلی است.
محمد بهرامی سیفآبادی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، عنوان کرد: در مورد مساله بنزین میان دولت و مجلس هنوز بحث نهایی صورت نگرفته است، اما برنامههایی در حال بررسی است. برخی از این برنامهها با هدف افزایش نرخ سوخت طراحی شدهاند، با این حال اگر افزایش نرخ بهگونهای باشد که فشار بیشتری بر مردم وارد کند، اقدام درستی نیست.
سخنگوی دولت عنوان کرده است که دولت هیچ قصدی برای تغییر قیمت بنزین سهمیهای، چه ۱۵۰۰ تومان و چه ۳۰۰۰ تومان، ندارد. با توجه به انتشار خبرهایی مبنی بر احتمال سهنرخی کردن بنزین، این پرسش مطرح میشود که آیا دولت قصد دارد قیمت بنزین خارج از سهمیه 160 لیتری را افزایش دهد؟
مصطفی نخعی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، عنوان کرد: در حوزه اقتصادی، پیش از آنکه به سراغ اصلاحات انرژی برویم، باید اصلاحات دیگری در اقتصاد مثل اصلاحات بانکی، اصلاحات ارزی و همینطور اقداماتی غیرقیمتی در حوزه فرآوردههای نفتی و حاملهای انرژی انجام شود. باید ابتدا کاری کنیم تا حداقل توانمندی اقتصادی مناسبی برای مردم ایجاد شود، سپس به سراغ گام بعدی یعنی اصلاحات قیمتی در حوزه حاملهای انرژی برویم.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: در مجلس اصلاً بحث تغییر قیمت بنزین مطرح نیست، اما اینکه دولت چه زمانی برای تغییر قیمت اقدام کند هیچ چیز مشخصی بیان نشده است
