دولت مصوبهای صادر کرده که واردات کالاهای اساسی از استانهای مرزی را بدون مشخص شدن منشأ ارز مجاز میکند. برخی رسانهها نگران افزایش قیمت کالاهای اساسی هستند، اما کارشناسان رانت و ضعف نظارت را عامل اصلی میدانند. اما این تصمیم بازار را اصلاح میکند یا ریسکهای فعلی را شدت میدهد؟
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: اگر دولت به دنبال حذف ارز ترجیحی است باید از مجلس مجوز گیرد نه اینکه شورای هماهنگی اقتصادی به آن ورود کرده و تصمیمگیری کند.
لایحه بودجه ۱۴۰۵ کل کشور در مراحل پایانی تدوین قرار دارد و خبرهای جسته و گریخته از محتوای این سند نشان می دهد که دولت برای سال آینده تصمیم گرفته نرخ ترجیحی ارز واردات کالاهای اساسی را حذف کند.
به گفته یک کارشناس اقتصادی، گرچه به صورت کلی یکسانسازی نرخ ارز، از نظر نظری اقدامی درست و منطقی است، اما اجرای آن در شرایط فعلی اقتصاد کشور نابههنگام است و باید در تصمیمگیری پیرامون حذف ارز ترجیحی، شرایط اقتصادی، ظرفیت بازار و وضعیت معیشتی مردم را نیز درنظر گرفت.
سخنگوی دولت هرگونه تصمیمگیری برای حذف ارز ترجیحی دارو و کالاهای اساسی را تکذیب کرد و گفت: اگر زمانی دولت به هرگونه اصلاح اقتصادی اقدام کند حتماً سیاستهای جایگزین برای کمک به معیشت مردم را فراموش نمیکند و با این ملاحظه عمل خواهد کرد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: محصولاتی که با ارز ترجیجی وارد کشور میشود، هم ارزش غذایی آنها به دلیل فرآیندها و بوروکراسی سنگین از دست میرود و هم اینکه با ارزش خرید ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به دست مردم نمیرسد.
مدیر اداره تحقیقات و بررسی اقتصادی بانک مرکزی با تأکید بر لزوم تداوم مداخلات هدفمند ارزی، گفت: حذف ناگهانی ارز ترجیحی آثار فوری بر قیمت کالاهای اساسی و خدمات دارد و اقشار ضعیف نخستین بازندگان این تصمیم خواهند بود.
معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد از عدم حذف ارز ترجیحی واردات گوشت خبر داد و گفت: امروز از سوی دفتر معاون اول رئیس جمهور عدم حذف گوشت قرمز از فهرست کالاهای اساسی برای واردات، اعلام خواهد شد.
در پی حذف ارز ترجیحی و نبود برنامهریزی مؤثر، بازار حبوبات با افزایش بیسابقه قیمت مواجه شده است؛ طوریکه نرخ نخود ۱۴۱ درصد و لوبیا قرمز ۱۲۹ درصد افزایش یافتهاند. فعالان بازار سیاستهای مقطعی دولت را عامل اصلی این التهابات میدانند.
فاصله نرخ ارز ترجیحی کالاهای اساسی با قیمت دلار آزاد در حال حاصر از 110 درصد هم فراتر رفته است. این در حالی است که کالاهای اساسی بهرهمند از دلار ارزانقیمت در بازار با قیمت دلار آزاد خرید و فروش میشوند. به این ترتیب، یارانه ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی عملاً خنثی و به اتلاف منابع ارزی منجر شده است. سهراب دلانگیزان، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه رازی، در گفتوگو با تجارتنیوز، تحریمها را عامل بروز این ناترازی دانسته است.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم، گفت: دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ موضوع حذف ارز ترجیحی را برای سومین بار آورد اما نگفته بود که قصد دارد بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی چه شیوهای را برای پرداخت یارانه آن اجرا کند که مجلس بعد از اصرار فراوان دولت راضی به پذیرش مشروط آن شد.
سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و دارایی د در پاسخ به اتفاقات سال ۱۴۰۱ و حذف ارز ترجیحی در این سال گفت: داستان ارز ۴۲۰۰تومانی یکی از نقاط جدی و پرمناقشه در سیاستگذاری دولت بود.
نماینده مردم نور و محمودآباد در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه نمایندگان شمال موافق حذف ارز ترجیحی، هستند، گفت: تیم اقتصادی دولت، اعلام کرد که با ارز ترجیحی واردات برنج موافقت کردند ولی ما معترض هستیم و به رئیس جمهور هم اعلام کردم چراکه این ارز به دست دلالان می رسد و واردات بی رویه انجام میشود.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در واکنش به موضع گیری سازمان برنامه و بودجه در خصوص توجیه عدم افزایش قیمت برنج بعد از حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی نوشت: قطعا با حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی قیمت برنج بالای ۷۵ هزار تومان و برنج داخلی به ۱۵۰ هزار تومان خواهد رسید.
