با راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان، دولت گام مهمی برای شفاف‌سازی و ساماندهی بازار مسکن برداشته است؛ سامانه‌ای که علاوه بر شناسایی خانه های خالی و تبیین سیاست‌های مالیاتی، می‌تواند نقش موثری در هدفمند شدن سیاست‌گذاری‌های حوزه مسکن ایفا کند.
«یک نفر در کشور بیش از ۱۰۰۰ ملک دارد!» این خبری بود که مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی به‌تازگی اعلام کرده و شگفتی بسیاری از افراد را به دنبال داشته است. حالااین سوال مطرح است که آیا این فرد با برخوردهای مالیاتی روبرو خواهد شد؟
مالیات خانه های خالی یکی از پایه‌های مالیاتی است که با هدف مولدسازی بخش راکد بازار مسکن و تعادل‌بخشی میان عرضه و تقاضا در این بازار طراحی شده است. بند ۵ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم روشن کرده است که مالیات خانه های خالی از چه کسانی دریافت میشود.
در حالیکه عضو هیئت رئیسه کمیسیون عمران مجلس معتقد است طی ماههای آتی اتفاقات خوبی در حوزه مسکن رخ می‌دهد برخی از فعالان بازار مسکن مدعی هستند این روزها تهاتر یکی از روش های متقاضیان مسکن برای رسیدن به اهداف خود است.
کارشناس سیاست گذاری مسکن گفت:سامانه خانوار سازمان ثبت احوال به‌عنوان یک مکمل حیاتی برای سامانه ملی املاک و اسکان، نقش اساسی در تکمیل اطلاعات مورد نیاز برای شناسایی خانه‌های خالی دارد.
با ابلاغیه رئیس مجلس و ابطال یک مصوبه هیئت دولت، اختلاف سازمان ثبت احوال و وزارت راه و شهرسازی پایان خواهد یافت و سامانه املاک و اسکان وظیفه اصلی شناسایی سکونت‌گاه‌های افراد را بر عهده خواهد داشت.
طبق قانون، دستگاه های دولتی مکلف شدند اطلاعات خود را در سامانه املاک و اسکان ثبت کنند و به افرادی که اطلاعات خود را دراین سامانه ثبت نکرده اند، خدمات ندهند.
آخرین آماری که وزارت راه و شهرسازی در خصوص خانه های خالی ارائه کرد مربوط شهریور ماه بوده است به طوریکه طبق اعلام ابوالفضل نوروزی مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در اواخر اردیبهشت ماه، ۱۲۰ هزار واحد خالی شناسایی شده و با پیامک وزارت راه و شهرسازی ۱۸۲ هزار واحد خالی در بازار عرضه شده است.
نایب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران گفت: مالکان خانه های خالی و گران قیمت از سال ۹۹ در قالب بندی از بودجه سالانه کشور مشمول پرداخت مالیات شدند، اگرچه کمترین توفیقی در این مالیات ستانی حاصل نشد، اما بندهای مربوطه در ساختار بودجه سال های بعد نیز به تصویب رسید و هر سال با تغییرات جزئی تکرار شده است.
تحلیلگران موسسه مالی گلدمن ساکس معتقدند که بازار مسکن چین پس از مدت‌‌‌ها افت مداوم، به پایین‌‌‌ترین نقطه خود رسیده است. آنها در گزارش 22 اکتبر خود با عنوان «چشم‌‌‌انداز املاک و مستغلات چین 2025» اعلام کردند که با اجرای بسته‌‌‌های حمایتی جدید و هماهنگ، این بازار ممکن است در آینده شاهد بهبود باشد.
یکی از سازمان‌هایی که نقشی اساسی در صحت‌سنجی داده‌ها و تکمیل اطلاعات سامانه املاک و اسکان دارد، سازمان ثبت احوال است. این سازمان که تحت نظر وزارت کشور فعالیت می‌کند و مسئولیت سامانه خانوار را بر عهده دارد، با ارائه اطلاعات دقیق از اعضای خانوار و مالکیت‌ها می‌تواند کمک قابل‌توجهی به افزایش دقت و صحت اطلاعات این سامانه نماید.
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با گلایه از عدم همکاری دستگاه‌های دولتی و قضایی در شناسایی خانه های خالی گفت :تکمیل سامانه املاک و اسکان می‌تواند نقش بسزایی در افزایش عرضه مسکن و کنترل افسارگسیختگی قیمت مسکن ایفا کند. اما متأسفانه هنوز برخی دستگاه‌ها همکاری لازم را در ارائه اطلاعات ندارند.
کارشناس مسکن گفت: در حال حاضر در کشور مالیات بر خانه‌های خالی که وجود دارد بازدارنده نیست در نتیجه نرخ موثر مالیات بر خانه های خالی باید به گونه ای افزایشی باشد تا کسی خانه را خالی نگه ندارد.
مشاور وزیر سابق راه و شهرسازی با اشاره به قیمت‌سازی برخی مشاوران املاک در بازار مسکن، گفت:یکی از چالش‌های اساسی مسکن، شیوه‌های غیرقانونی و غیرشفاف معاملات است.
مسیر مبارزه با احتکار مسکن در دولت سیزدهم از طریق «سامانه املاک و اسکان» آغاز شده است و دولت توانسته از دانه‌درشت‌های محتکر مسکن، مالیات اخذ کند. حال باید دید دولت چهاردهم برای ریشه‌کردن احتکار مسکن و جلوگیری از سوداگری در بازار مسکن، همین مسیر را ادامه می‌دهد؟
