نوسانهای اخیر قیمت دلار بار دیگر نگرانی کارشناسان را برانگیخته، آنها هشدار میدهند ادامه این روند میتواند قدرت خرید مردم را بیش از پیش تحت تاثیر قرار دهد.
پس از چند هفته ثبات نسبی، بازار آزاد ارز با افزایش قابل توجه قیمتها مواجه شده و دلار و یورو رکوردهای جدیدی را ثبت کردهاند. دراین میان فاصله قیمت خرید و فروش دلار زیاد شده و به ۲۰۰۰ تومان رسیده است.
بازار ارز ایران در روزهای اخیر با جهش تازهای مواجه شده است؛ جهشی که اگرچه همزمان با سیگنالهای سیاسی و نوسانات منطقهای رخ داده، اما بررسیها نشان میدهد عامل اصلی آن افزایش تقاضای فصلی در آستانه سال نوی میلادی و اثر ژانویه و انتظارات تورمی است؛ الگویی تکراری که تقریبا هر سال بازار ارز ایران را تحتفشار قرار میدهد.
نوسانات قیمت ارز و طلا در روزهای اخیر نگرانیهایی ایجاد کرده است. بسیاری از افراد از ترس از دست رفتن سرمایه، اسیر هیجانات فضای مجازی شده و به دنبال موج خرید ارز و طلا راه میافتند، بدون اینکه متوجه باشند چه خطراتی پیش روی آنهاست؛ درحالیکه به گفته معاون اسبق بانک مرکزی، بازار قابل کنترل است و جای نگرانی نیست.
شش شرکت زیرمجموعه گروه صنعتی مدلل ۱۹ درصد کل ارز ترجیحی را جذب کردهاند. یعنی تنها ۳۰ درصد از یارانه دولت به سفره مردم رسیده و مابقی در مدار رانت و واسطهگری گم شده است.
تاثیر تغییرات نرخ ارز تقریبا عامل اصلی کاهش سهم دلار آمریکا در ذخایر ارزی جهانی بوده است. دادههای صندوق بینالمللی پول درباره ترکیب ارزی ذخایر ارزی جهانی نشان میدهد که چه میزان از ذخایر جهان توسط بانکهای مرکزی در قالب ارزهای مختلف نگهداری میشود.
مقامات دولت ترامپ بهمنظور مقابله با تلاش چین برای کاهش نفوذ جهانی دلار، در حال بررسی راهکارهایی هستند تا کشورهای دیگر را به استفاده از دلار بهعنوان ارز اصلی خود ترغیب کنند.
تصمیم بانک مرکزی درباره تغییر مبنای نرخ ارز مسافرتی، بار دیگر نگاهها را متوجه نظام نرخگذاری رسمی کرده است. از این پس، مسافران در همان زمانی که برای دریافت سهمیه ارزی خود به بانک مراجعه میکنند، از نرخ روز مطلع میشوند و پیش از آن، به قیمت روز دلار مسافرتی دسترسی ندارند! این نرخی است که مستقیما از تالار دوم مرکز مبادله استخراج میشود و در سایت رسمی نیز قابل مشاهده نیست. چنین تغییری در اعلام قیمت دلار سفر، نشانهای از چرخش تدریجی سیاستگذار به سمت نظام چند سطحی نرخگذاری ارزی به شمار میرود.
قیمت دلار مسافرتی که بانک مرکزی سالانه به هر مسافر برای یک سفر خارجی اختصاص میدهد، با جهشی محسوس از حدود ۷۲ هزار تومان به ۹۶ هزار و ۴۶۸ تومان رسیده است و بر اساس محاسبات انجامشده، با احتساب کارمزدها به حدود ۱۰۱ هزار تومان میرسد. این افزایش رسمی، همزمان با ثبات نسبی بازار آزاد، نگاهها را به سمت پیامهای سیاست ارزی دولت برای قیمت دلار بازگردانده و تحلیلگران آن را نشانهای از جهتگیری احتمالی دولت میدانند.
چین از موقعیت خود به عنوان بزرگترین طلبکار جهان برای کمک به گسترش استفاده از یوان استفاده میکند و به وام گیرندگان خارجی این فرصت را میدهد که با کنار گذاشتن دلار، از نرخ بهره پایین اقتصادی در داخل کشور بهرهمند شوند.
نرخ ارز مسافرتی که سالانه برای هر مسافر تا سقف 500 دلار پرداخت میشود، اخیراً به 96 هزار تومان افزایش یافته است؛ افزایشی که قیمت تمامشده دلار مسافرتی را با احتساب کارمزدها و هزینههای جانبی به بیش از 101 هزار تومان رسانده است.
رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات تهران بزرگ از شناسایی و دستگیری دو کلاهبرداری خبر داد که با ایجاد ۲۰ کانال دلارفروشی در تلگرام، از بیش از ۱۰۰ نفر کلاهبرداری کرده بودند.
استیبل کوینهای مرتبط با دلار، توکنهای دیجیتال مبتنی بر بلاکچین هستند که یک به یک به دلار آمریکا وابسته هستند. قانون GENIUS (هدایت و ایجاد نوآوری ملی برای استیبل کوینهای ایالات متحده) که در ماه ژوئیه توسط دونالد ترامپ به قانون تبدیل شد، نوید شکوفایی هزار استیبل کوین را میدهد.
بررسیها نشان میدهد نرخ توافقی ارز در تالار دوم 15 تا 20 درصد پایینتر از نرخ بازار قاچاق کشف شد. این سیگنال از بستر رسمی معاملات در تالار دوم، نشاندهنده حباب روانی در بازار آزاد و پتانسیل بالای کاهش قیمتها با عبور از تنشهاست.
از ابتدای سال قیمت کالاها در بازار ماهانه افزایش داشته است. اگر نرخ دلار را مبنا قرار دهیم، ارزش دلاری حداقل حقوق کارگر ایرانی به کمترین میزان در ۱۰ سال گذشته رسیده است. در عینحال وزیر کار و وزارت رفاه نیز برنامهای برای افزایش مجدد حداقل حقوق کارگران و ترمیم حقوق کارگری هم ندارند.
چند ارز رسمی در دنیا وجود دارند که ارزش آنها از دلار آمریکا بالاتر است (یعنی نرخ برابریشان در مقابل دلار بیش از ۱ است). این به معنای «قدرت خرید بالاتر در نرخ مبادله رسمی» است، نه لزوماً قدرت اقتصادی کشور.
