بازار مسکن همواره با نزدیک شدن به پایان سال و در آستانه عید نوروز، شاهد افزایش حجم معاملات بوده است. اما با توجه به رکود سنگین این بازار در ماه‌های گذشته، آیا این روند بار دیگر تکرار خواهد شد؟ فرشید ایلاتی، کارشناس بازار مسکن، به تجارت‌نیوز گفته است، تعداد معاملات در بازار مسکن نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته و رکود بازار مسکن همچنان ادامه‌دار است. او تاکید کرده، اکنون فرصت خرید خانه فراهم شده است.
هر سال، نزدیک عید نوروز یک پرسش رایج بین خریداران و فروشندگان مسکن این است که در بازار مسکن چه خبر است و آیا اکنون زمان مناسبی برای خرید و فروش است یا خیر. اما مدتی است که اسم بازار مسکن با رکود گره خورده است؛ بازاری که برخی آن را سرمایه‌ای و برخی غیرسرمایه‌ای می‌دانند.
از سال 1397 بازار مسکن کشور وارد دوره اوج‌‌‌گیری مداوم قیمتی شد؛ این اوج‌‌‌گیری مداوم قیمتی بدون وجود دوره‌‌‌های ثبات باعث شد تا از قدرت خرید بخش قابل‌توجهی از مردم برای ورود به بازار مسکن کاسته شود.
بازار مسکن درحالی رکود معاملاتی و ثبات قیمتی را تجربه می‌کند که تشدید تنش‌ها در منطقه نیز نگرانی‌هایی را درباره افزایش قیمت مسکن ایجاد کرده است. منصور غیبی، کارشناس بازار مسکن به تجارت‌نیوز می‌گوید که در صورت کاهش التهابات سیاسی و تعادل‌بخشی به نظام سیاسی، اولویت اول متقاضیان، خرید ملک و مسکن خواهد بود.
کلانشهرها طی سال‌های گذشته افزایش قیمت چشمگیری را در بازار مسکن و اجاره تجربه کرده‌اند؛ مشهد نیز در جایگاه یکی از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین کلانشهرهای کشور از این قاعده مستثنی نیست. حسین رستمی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک مشهد درباره عوامل محلی افزایش قیمت مسکن و اجاره در این شهر به تجارت‌نیوز گفت: «دو دلیل محلی را می‌توان برای افزایش قیمت در شهر مشهد نام برد. ابتدا اینکه مشهد شهر مهاجرپذیری است که از سایر شهرها به دلایل گوناگون به آن مهاجرت می‌کنند. از سوی دیگر در مشهد مساله اتباع به‌طور گسترده وجود دارد که به دلیل مجاورت با افغانستان پررنگ‌تر است.»
فصل سنتی خرید و اجاره مسکن به انتهای خود نزدیک می‌شود؛ با این حال همچنان در بازار اجاره چشم‌اندازی افزایشی حاکم است. این در حالی است که ماجرای رکود نیز در بازار خرید و فروش باقی است. بیت‌الله ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن، در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: تا زمانی که جو سیاسی در کشور آرام نگیرد و مساله اقتصادی دولت تعیین تکلیف نشود، رکود نیز در بازار مسکن ادامه‌دار خواهد بود.
بررسی وضعیت بازار مسکن اگرچه از رشد سه درصدی معاملات در ماه گذشته حکایت دارد اما کاهش تعداد معاملات به یک سوم نسبت به سال 1401 و کاهش شدید قدرت خرید واحدهای نوساز برای خانه اولی‌ها، نشان می‌دهد که این بازار با روزهای اوج خود فاصله بسیار زیادی دارد.
گرانی و رکود دو روی سکه بازار مسکن شهر تهران است؛ در حالی که جهش قیمت‌ها طی سال‌های اخیر باعث شده تا فضایی در بازار مسکن شهر تهران پدید آید که بخش قابل‌توجهی از مردم قدرت خرید خانه در این کلان‌شهر را از دست دهند؛ رشد محسوس هزینه‌‌های ساخت، مانع از آن می‌شود که به‌رغم نبود مشتری در بازار، سازندگان امکان کاهش قیمت‌های پیشنهادی را داشته باشند. به این ترتیب کلاف بازار ساخت و فروش مسکن در شهر تهران هر روز پیچیده‌‌تر می‌شود، به‌‌نحوی که ارائه نسخه‌‌‌‌ای قابل استناد برای برون‌‌رفت از این وضعیت نیز، دشوارتر می‌شود.
گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد بازار مسکن ارومیه نیز مانند هر شهر دیگری در ایران با رکود دست‌وپنجه نرم می‌کند. رئیس اتحادیه مشاوران املاک ارومیه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد این رکود باعث شده است قیمت خانه از ابتدای سال 1403 تاکنون رشد چندانی پیدا نکند.
عضو هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان استان تهران با بیان"رکود مسکن در نیمه دوم سال سنگین‌تر می‌شود"گفت: می‌توان از سیاست قرعه‌کشی خودرو برای جذب منابع مالی بخش مسکن استفاده کرد.
نایب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران اظهار داشت: آمار معاملات مسکن تیرماه امسال تهران نسبت به ماه گذشته (خردادماه) از نظر تعداد قرارداد کاهش هشت درصدی نشان می‌دهد که نشان‌دهنده تداوم شرایط رکود بازار مسکن است.
در حال حاضر ساختمان‌های اداری و تجاری همچون مسکونی‌ها، خصوصا در واحدهای بزرگ‌متراژ با رکود سنگینی مواجه هستند و تقاضای کمتری در این حوزه در مقایسه با سال‌های قبل وجود دارد.
استان ایلام یکی از استان‌های غربی کشور است که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، طی بهار 1402 تورمی کمتر 15 درصد را در بازار مسکن تجربه کرده است. اردشیر حاتمی، رئیس مشاوران املاک ایلام، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز وضعیت معاملات در این شهر را رکودی اعلام کرده و معتقد است با این حال، چشم‌انداز قیمت‌ها در این بازار افزایشی است.
بازار مسکن اصفهان طی ماه‌های گذشته همسو با کل کشور، در وضعیتی رکودی قرار گرفته است. در این میان بررسی بازار مسکن اصفهان و شهرهای شمالی نشان می‌دهد، بسیاری از اصفهانی‌ها برای فرار از بی‌آبی و فرونشست زمین به شمال کشور پناه برده‌اند. نکته‌ای که مهدی حجازی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان، نیز در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز بر آن تاکید کرده است. او همچنین معتقد است بازار مسکن اصفهان در رکود کامل به سر می‌برد.
بازار مسکن شهر پردیس نیز همسو با سراسر کشور در رکود به سر می‌برد. مشاوران املاک این منطقه می‌گویند حتی اتمام انتخابات هم باعث رونق بازار نشده است. این در حالی است که قیمت واحدهای مسکونی در این شهر جدید بین 100 تا 150 میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.
بررسی روند قیمت و تعداد معاملات مسکن طی سه سال فعالیت دولت ابراهیم رئیسی حاکی از آن است که نمودار قیمت مسکن با وجود روند کاهشی در سال ۱۴۰۲ مجموعاً تا فروردین ۱۴۰۳ سیری صعودی داشته است. این در حالی است که از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم، هر سال از تعداد معاملات املاک کاسته شده و بازار در رکود کامل فرو رفته است.
گزارش بانک مرکزی از سه ماه ابتدایی سال 1403 حاکی از روندی افزایشی در قیمت مسکن است. در این راستا متوسط قیمت مسکن در خردادماه به متری 85 میلیون و 910 هزار رسیده است. اما از سوی دیگر تعداد معاملات خرداد نسبت به ماه پیش از آن، روندی کاهشی داشته و از کانال چهار هزار فقره به سه هزار و 872 عدد رسیده است.
معاملات مسکن که ابتدای امسال هم با رکود دست‌وپنجه نرم می‌کرد، با وقوع انتخابات غیرمنتظره ریاست‌جمهوری به خواب فرو رفته است. آیا پایان انتخابات و مشخص‌شدن نتیجه آن، چرخ معاملات مسکن را به حرکت درمی‌آورد؟ منصور غیبی، کارشناس بازار مسکن، دراین‌باره به تجارت‌نیوز گفت: «بعد از مشخص شدن نتایج انتخابات و سپری شدن روزهای ابتدایی تیرماه، بازار وارد فضای نقل و انتقال مستاجران و به تبع آن افزایش پرسش‌ها از بنگاه‌های املاک می‌شود. در این شرایط ممکن است با تغییر واحدهای کوچک‌متراژ و تبدیل آنها به واحدهای بزرگ‌تر مواجه باشیم.»
واسطه‌گران معتقدند که در سه ماه اول سال، خرید و فروش مسکن بی‌رمق بود. نیمه اول فروردین بازار تعطیل بود و پس از آن، نوسانات ارزی باعث تردید هر دو طرف معامله شد. با افزایش قیمت دلار، تعداد خریداران بیشتر شد، اما فروشندگان تردید داشتند.
