در شرایطی که صنعت نفت ایران در یکی از حساسترین مقاطع تاریخی خود به سر میبرد و تحریم بیسابقهای را تجربه میکند، گزینههای متعددی برای گرفتن کرسی بیژن زنگنه، وزیر نفت روحانی پیشنهاد شده است.
یک هفتهای است که کارکنان پیمانی صنعت نفت در نقاط مختلف کشور دست به اعتراض و اعتصاب زدهاند. این کارکنان، میگویند که دلیل اصلی اعتراضهای آنان وضعیت حقوقیشان است و خواستار حذف شرکتهای واسطه در صنایع نفت و گاز کشور هستند.
چند روزی است که کارکنان پایانه خارک دست به اعتصاب و اعتراض کاری و غذایی زدهاند و این اعتصاب هنوز ادامه دارد و هر روز گستردهتر میشود. یکی از این کارکنان میگوید دلیل این اتفاق نارضایتی این کارکنان از شرایط کاری و حقوق ناچیزشان است. اما وزارت نفت معتقد است پیگیری این اعتراضات، مربوط به این وزارتخانه نیست.
این روزها تکلیف یکی از مهمترین معادلات اقتصاد ایرانی یعنی، انتخابات ریاستجمهوری مشخص شده اما هنوز وضعیت برجام مبهم است. اتفاقاتی که میتواند تاثیر قابل توجهی بر ارزش سهام شرکتهای نفتی بگذارد.
تحریم نفت و گاز ایران به سود عربستان، چین و روسیه تمام شده است. موسسه تحلیل بازار نیکیآسیا گزارش داده است که چین تنها مشتری نفت ایران است و به همین دلیل نفت ایران را ۲۰ تا ۳۰ درصد زیر قیمت بازار میخرد.
ایران پس از برداشته شدن تحریمهای آمریکا ۶۹ میلیون بشکه نفت روی نفتکشها دارد که آماده صادرات است. با این حال هنوز هم اخبار ضد و نقیضی درباره احیای برجام هنوز به گوش میرسد و وضعیت صادرات نفت نامشخص است. محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک در این زمینه میگوید نباید صادرات را محدود به یک کشور کنیم.
احیای برجام همچنان در هالهای ابهام است و اخبار تازهای از وین در دسترس نیست. این موضوع در حالی رخ میدهد که گفته میشود چین با خرید نفت ایران ذخایر قابل توجهی برای خود فراهم کرده و به نظر میرسد که در ماههای آینده نیاز چندانی به نفت ایران نداشته باشد.
برخی گزارشها و اخبار در سال گذشته مدعی شده بودند که صادرات نفت در ایران به روزانه ۱ میلیون بشکه در روز میرسد. این رقم زمانی جلب توجه میکند که بدانیم میزان صادرات نفت ایران در دوران قبل از تحریمها حدود ۲ میلیون بشکه در روز بوده است. اما اظهارات چندی پیش رئیس سازمان برنامه و بودجه نشان میدهد که ایران در سال ۹۹ تنها ۱.۲ میلیارد دلار نفت فروخته است. با این حساب یا آمار یک میلیون بشکه نفت روزانه صحیح نیست یا ایران نفت را ارزان فروخته.
آژانس بینالمللی انرژی (IEA) پیش بینی کرد تقاضای جهانی برای نفت در فاصله سه ماهه اول تا پایان سال ۲۰۲۱ به میزان ۶.۵ میلیون بشکه در روز بهبود پیدا میکند و رشد عرضه اوپک پلاس و سایر تولیدکنندگان با افزایش پیشبینی شده تقاضا به هیچ وجه برابری نمیکند.
محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک درباره زمان احیای بازار نفت ایران میگوید: «اگر تحریمها برداشته شود، مشتریان سنتی نفت ما که دیگر نگران محدودیتهای تحریمها نیستند، به سرعت به بازار ایران باز میگردند.»
از زمان ملی شدن صنعت نفت تا به امروز، شرکتهای نفتی با مشکل تحریم مواجه بودهاند. اما تحریمها با شرکتهای نفتی چه کردند؟ رضا پدیدار، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران میگوید: «با اعمال تحریمها، حدود ۷۵ درصد ظرفیت شرکتهای نفتی خالی شده است و الان شرکتها با حدود ۲۵ درصد ظرفیت کار میکنند.»
وال استریت ژورنال، مدعی شده بود تولید نفت تحریم شده ایران تقریبا به بالاترین سطح دو سال گذشته خود رسیده است اما این معاملات به چه صورت است و ارز حاصل از آن چه میشود؟
کرهایها در گذشته به جز معاملات نفتی با ایران، از خریداران بزرگ نفت ایران و از گزینههای همکاری در زمینه پتروشیمی هم بودهاند که تحریمها همه این معادلات را بهم ریخت. اما حالا با توجه به سفر نخستوزیر کره به ایران گشایشی پیشبینی میشود؟
برخی مخاطبان با وجود اخذ امتیاز قبولی در آزمون، خبر از ناتمام ماندن فرآیند استخدام در وزارت نفت دادهاند. دفتر مدیر کل منابع انسانی وزارت نفت میگوید: «فرایند استخدام هنوز در حال بررسی است.»