درحالیکه سردترین روزهای چند سال اخیر را سپری میکنیم و 28 استان کشور دمای منفی صفر را در روزهای اخیر تجربه کردهاند، مشکل اصلی کشور که به تعطیلیها و قطعیها منجر شده "ناترازی و کسری گاز و سوخت" اعلام می شود.
ایران با وجود سهم ۳۳ درصدی که از منابع بزرگترین میدان گازی جهان، یعنی پارس جنوبی دارد، اما به دلیل ناتوانی در برداشت دچار افت شدید تولید شده و از همین رو کارشناسان پیشبینی میکنند علاوه بر اینکه ایران جایگاه خود را به قطر واکذار خواهد کرد، تا سه سال دیگر با ناترازی گاز پنج بیش از امروز مواجه خواهد شد.
بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور، از 9 میلیارد تومان قابل واریز به حساب بهینهسازی انرژی، بیش از هفت میلیارد تومان واریز نشده است. با این حال مسئولان همچنان اصرار بر صرفهجویی در مصرف گاز و افزایش قیمت گاز دارند!
به دنبال آغاز قطعیهای برنامهریزی شده برق و کمبود گاز موجود در کشور، موضوع نحوه مدیریت زیرساختهای انرژی در ایران مطرح شده است. آلبرت بغازیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران، در همین زمینه عنوان کرد: تورم، تاخیر در پروژهها و نبود منابع مالی موردنیاز از عوامل به سرانجام نرسیدن پروژهها و تجهیز زیرساختها در ایران است.
تشدید بحران کمبود گاز، انتظارات برای توجه ویژه دولت به جذب سرمایه در این حوزه را بالا برده است. اما ناترازی و کمبود گاز نهتنها در روزهای سرد امسال مسجل است، بلکه منابع حساب سرمایهگذاری نفت و گاز در لایحه بودجه سال آینده هم نامشخص مانده تا از همین حالا تشدید ناترازی گاز در سال آینده هم پیشبینیپذیر باشد. به نظر میرسد تنظیمکنندگان لایحه بودجه نتوانستهاند به تخمین دقیقی از منابع و سرنوشت درآمدهای نفتی و گازی در سال آینده داشته باشند.
قطعی برق و خاموشیها در سال جاری به روزهای سرد سال هم کشیده شد. آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، در این زمینه عنوان کرد: قطع برق در فصل سرد سال نتیجه ضعف مدیریت و بیتوجهی به هشدارهای بخش خصوصی است.
بار دیگر موضوع گاز و ناترازی آن با شروع فصل سرما بر سر زبانها افتاده است. یکی از مهمترین مواردی که میتواند ضمن کاهش هدررفت انرژی، به جبران ناترازی کمک کند، جمعآوری گازهای فلر است.
آغاز زودهنگام مازوتسوزی در بعضی از نیروگاههای کشور در سال جاری، تصویری از کاهش ذخایر سوخت کشور را نمایان ساخت. حالا سخنگوی دولت از توقف مازوتسوزی به بهای برنامهریزی برای قطعی برق خبر داده است. از سوی دیگر معاون اجرایی رئیس جمهوری گفته است: «قرار نیست عدهای بمیرند تا ما برق داشته باشیم.». اظهاراتی که نشان میدهد گویا از نظر تصمیمگیران، دیگر انتخابی جز برق یا مرگ وجود ندارد.
آقای دکتر پزشکیان صد روز را از دست دادند، زیرا گمان میکنند تولید کم است و یا ارزان بودن و مصرف زیاد مردم دلیل بحران است اما هنوز به اعداد و ارقام توجه نکردهاند که سال گذشته ۵۲ میلیارد دلار از ۱۸۰ میلیارد دلار نفت و گاز برداشتشده از زیر زمین، هدر رفته است. تاکنون به طراحی اشتباه مدیریت مصرف انرژی کشور نرسیدهاند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: بعضی روزها در زمستان سال گذشته تا ۳۵۰ میلیون متر مکعب کسری گاز داشتهایم؛ این یعنی بیشتر از یکسوم کل تولید گاز کشور. الان ناترازی انرژی پاشنه آشیل اقتصاد کشور است. امسال ممکن است این کسری گاز بیشتر هم باشد.
مناقشات گازی بین ایران و ترکمنستان ریشه در مسائل اقتصادی و سیاسی دارد. در تازهترین اتفاق مشخص شد ترکمنستان قصد بستن قرارداد گازی با ایران را ندارد. اتفاقی که میتواند منجر به قطع مجدد گاز شود.
رشد سریعتر از حد انتظار تقاضای جهانی برای گاز طبیعی، باعث شد آژانس بینالمللی انرژی (IEA) درباره کمبود احتمالی عرضه به دلیل سرمایهگذاری ناکافی در تولید، هشدار دهد.
با ورود اولین موج سرما به کشور، بار دیگر هراس از قطعی گاز صنایع و شبکه خانگی بالا گرفته است. شواهد حاکی از آن است که امسال نیز محدودیتها به دنبال کمبود گاز ادامه خواهد یافت.
در آستانه فرا رسیدن روزهای سرد سال، هراس از قطعی گاز گریبانگیر صنایع شده است. به نظر میرسد مسئولان طی یک سال اخیر در زمینه جبران کمبود گاز اقدامی انجام ندادهاند.
بر اساس برآوردها، در صورت عدم تغییر وضعیت تولید و مصرف گازی کشور، در سال ۱۴۲۰ با افت فشار مخازن پارس جنوبی و افزایش مصرف، ناترازی حدود ۱۰۰۰ میلیون متر مکعبی در روز ایجاد خواهد شد.
