به تازگی جزئیات طرح دو فوریتی کنترل و ساماندهی اجارهبهای املاک مسکونی نهایی شده و احتمالا در هفتههای آینده در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گیرد. اما این طرح چه تاثیراتی بر بازار اجاره خواهد داشت؟
اجارهبها در کشور طی ماه اول زمستان، با همان نرخ رشد ماهانه ماه آخر پاییز، افزایش یافت. آمار رسمی نشان میدهد، تورم ماهانه ۸/ ۲درصدی اجاره در آذر، برای ماه دی نیز بدون تغییر، تکرار شد. تثبیت سرعت رشد اجارهبها در زمستان، آن هم بعداز کاهش نرخ تورم اجاره در پاییز، ناشی از دو علت است که یکی از آنها به خصوصیات زمستانی بازار اجاره مسکن مربوط میشود.
بررسی بازار اجارهبها نشان میدهد با وجود کاهش چشمگیر جابهجاییها در فصل پاییز، نرخ رشد کرایه واحدهای مسکونی همچنان مثبت است. گزارش اخیر بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن نیز حاکی از تورم بیش از 40 درصدی اجارهبها در مقیاس سالانه است. این روند پرشتاب دست کم از سه سال قبل آغاز شده و مشخص نیست قرار است در کدام نقطه پایان یابد.
تازهترین گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن حاکی از عقبنشینی خریداران از بازار همزمان با رشد قیمتهاست. بهنحوی که معاملات مسکن در شهر تهران طی مهرماه بیش از ۱۰درصد نسبت به شهریور افت کرده است. در همین حال قیمت هر متر مربع آپارتمان مسکونی در تهران طی همین بازه زمانی ۱٫۲درصد رشد داشته است.
بازی برد-برد در بازار مسکن که میتواند به نفع هر دو گروه ذینفع بازار اجاره یعنی موجران و مستاجران تمام شود، بر محوریت جهت دادن به تقاضای سرمایهای خرید ملک شکل گرفته و منوط به بازی کردن این گروه در زمینی است که در عین تامین منافع آنها، اجارهنشینها را نیز منتفع خواهد کرد.
برای بررسی قیمت مسکن امروز ۶ مهر ۱۴۰۱ به سراغ بازار اجاره رفتهایم. گزارشها نشان میدهند برخلاف پیشبینیهایی تمام شدن فصل تابستان هم بر پایین آمدن قیمتهای این بازار تاثیر نداشته است.
بررسیها نشان میدهد سهم مسکن در سبد هزینه خانوارهای ایرانی ۲/ ۱ برابر سقف متعارف (استاندارد جهانی توصیهشده در برنامه اسکان بشر ملل متحد) و این فاصله برای خانوارهای استان تهران نیز ۷/ ۱ برابر است.
اجارهداری حرفهای یک روش حرفهای و اصولی برای کنترل بازار اجاره در بسیاری از کشورهای دنیاست. اتفافی که بنا به دلایل مختلف تا امروز در ایران محقق نشده است.
