فرصتهای شغلی خالی مانده، اما کارگران بهدلیل دستمزد پایین، مسافت طولانی و نبود مسکن نزدیک محل کار تمایلی به ماندن در مشاغل مولد ندارند. معاون اشتغال وزارت کار میگوید ریشه بیمیلی نیروی کار، حقوق ناکافی است.
آنها «نسل زد» هستند؛ متولدین دهه ۱۳۸۰ به بعد که با رزومهای مملو از مهارتهای نرم و یک جهانبینی منحصربهفرد، پای به بازاری گذاشتهاند که برایشان ساخته نشده است. این گزارش، صدای این سربازان جوان میدان اقتصاد است.
نیمی از نیروی کار ایران بهدلیل پایین بودن مزدهای رسمی، به بخش غیررسمی پناه بردهاند؛ پدیدهای که با سهم ۵۷ درصدی، نشانه دوگانگی ساختاری در بازار کار و گسترش جمعیت فاقد بیمه است.
به گفته یک کارشناس بازار کار، با وجود اینکه بخش رسمی بازار کار کشور بهشدت تضعیف شده و فعالان اقتصادی در بخشهای صنعت، خدمات و کشاورزی با مشکلات اساسی مواجهاند هیچ نشانهای از اراده جدی دولت برای جبران عقبماندگیهای موجود در حوزه اشتغال مشاهده نمیشود.
نرخ بیکاری تابستان 1404 با کاهش 0.1 واحد درصدی به 7.4 درصد رسید. با وجود این، کاهش نرخ بیکاری، معمولا زمانی مثبت ارزیابی میشود که همزمان نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال بالا بروند یا حداقل ثابت بمانند اما این دو نرخ نیز در تابستان امسال کاهشی شدند.
براساس اعلام مسئولان وزارت کار، مکاتبه با استانداران برای جمع آوری اطلاعات دقیق تقاضای کار در بخشهای مختلف در دست انجام است و مقرر شده تا پایان شهریورماه اطلاعات نیاز واقعی بازار کار در سامانه جستوجوی شغل بارگذاری شود.
وجود حداکثری ریسکهای اقتصادی و سیاسی در یک سال گذشته، امکان ایجاد فرصتهای شغلی جدید و کاهش فقر توسط دولت را از بین برد. در یک سال گذشته وضعیت بازار کار رو به وخامت گذاشته و عوامل موجد فقر نیز تشدید شده است.
آنچه امروز در قالب نااميدي جوانان از ورود به بازار كار مشاهده ميشود، پيامد مستقيم سلطه سياستهاي خصوصيسازي، آزادسازي و عقبنشيني دولتها از مسووليتهاي اجتماعي است.»
ناترازی کنونی در حوزه آموزش منجر به ایجاد شکاف توانمندی مهارتی شده و از هر ۲ نفر یک نفر در بازار کار دچار فقر مهارتی هستند. پژوهشها حاکی از آن است که تنها ۲۸ درصد آموزشهای عالی و فنیوحرفهای با نیاز بازار کار منطبق و همراستا است.
معاون وزیر و رئیس سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور گفت:طبق آمارها سالانه حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در جستوجوی کار هستند در حالیکه تنها حدود یک میلیون فرصت شغلی وجود دارد و اگر عرضه و تقاضای بازار کار به تعادل برسد، اشتغال پایدار حاصل میشود.
بررسی بازار کار زنان نشان میدهد که نرخ اشتغال، بدون تغییر نسبت به دوره مشابه سال گذشته در 12.1 درصد باقی ماند اما نرخ بیکاری کاهش قابل توجه 1.3 درصدی را تجربه کرد. موضوعی که نشان میدهد که کاهش تعداد زنان بیکار، نه به دلیل افزایش اشتغال آنها، بلکه به علت دلسردی و خروج برخی زنان در جستوجوی شغل از بازار کار رخ داده است.
بر اساس گزارشهای جهانی ۴۴ درصد از مهارتهای کلیدی نیروی کار تا سال ۲۰۲۷ دستخوش تغییر خواهند شد و با استناد به دیدگاه کارفرمایان ۵ مهارت برتر تا سال ۲۰۲۵ هوش مصنوعی، سواد تکنولوژیک، تفکر خلاق، انعطافپذیری و یادگیری مادامالعمر خواهند بود.
با فرا رسیدن فصل گرما شاهد افزایش قطعی برق هستیم, در همین راستا کارگران نگران آینده خود هستند و از دولت انتظار دارند با اولویت دادن به تأمین انرژی صنایع، از موج بیکاری گسترده جلوگیری کند.
در آيندهاي نه چندان دور، مشكل اصلي بازار كار نه بيكاري، بلكه كمبود نيروي كار خواهد بود. با توجه به اينكه نرخ رشد جمعيت در حال كاهش است و انتظار ميرود كه ايران تا سال ۱۴۳۰ تنها ۱۹ ميليون نفر افزايش جمعيت داشته باشد، اين مساله ميتواند به يك چالش بزرگ اقتصادي تبديل شود.
یک فعال کارگری معتقد است: نظام بازار کار در ایران یک نظام مردسالار است. این تصور از گذشته وجود دارد که مردان کارایی بیشتری در بازار کار دارند. مدیران کشور هم کماکان این اعتقادات سنتی و غلط را دارند. این نگاه اشتباه وضعیت وخیم اشتغال زنان در ایران را توضیح میدهد.
در تابستان ۱۴۰۳، تعداد بیکاران به ۲ میلیون و ۴۶ هزار نفر رسیده است. از تعداد کل بیکاران حدود ۹۰۰ هزار نفر فارغالتحصیل آموزش عالی بودهاند. سهم زنان بیکار تحصیلکرده از کل بیکاران تحصیلکرده در تابستان جاری حدود ۵۳ درصد بوده است.
