بر اساس پیشبینی بانک جهانی، 2.5 میلیون نفر تا پایان سال 2025 به جمعیت فقیر اضافه میشوند و نسبت جمعیت زیر خط فقر درآمد 8.30 دلاری به 35.4 درصد میرسد. همچنین با فرض تداوم روند کنونی، در سال 2026 حدود سه میلیون نفر دیگر به زیر خط فقر میروند و نرخ فقر در ایران به 38.8 درصد افزایش پیدا میکند.
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به دادههای جدید مرکز آمار ایران مبنی بر بهبود ضریب جینی، تاکید کرد که شواهد نشان میدهند اقتصاد ایران، هرچند اندک اما همچنان در حال رشد است و کیک اقتصاد بزرگتر شده اما توزیع این رشد به صورت عادلانهتر در سطح جامعه، محل تردید جدی است.
بررسی آمارهای مرکز آمار ایران نشان میدهد نابرابری درآمد با مقیاس ضریب جینی در سال۱۴۰۳ نسبت به سال قبل کاهش یافته و توزیع درآمد بهتر شده است. مطابق بررسیها، این تغییر بیشتر ناشی از افت مخارج دهکهای بالای درآمدی و بهبود محدود وضعیت دهکهای پایین بهدلیل پرداختهای حمایتی و کالابرگها بوده است. دادهها نشان میدهد هزینههای دهک اول با ملحوظ کردن تورم در سال۱۴۰۳ حدود ۹.۳درصد افزایش یافته، درحالیکه هزینه دهک دهم ۷.۱درصد کاهش داشته است، این کاهش هزینه که نشاندهنده افت مصرف است در دهکهای متوسط نیز مشاهده میشود.
مرکز آمار ایران به تازگی آمار مربوط به ضریب جینی سال۱۴۰۲ را منتشر کرده است. براساس این آمار، ضریب جینی در سال۱۴۰۲ به ۰.۳۹واحد رسیده است که حاکی از افزایش ۰.۰۱واحدی این ضریب نسبت به سال گذشته است. بررسیها نشان میدهد در سال۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، پرداختهای انتقالی از جنس یارانههای مستقیم و غیرمستقیم، کاهشی اندک را در ضریب جینی ایجاد کرد. با این حال در سال۱۴۰۲، روند کاهشی سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ متوقف شده و ضریب جینی با افزایش روبهرو شده است.
در شرایطی که از سال ۹۷ تا ۱۴۰۱، ضریب جینی در روندی نزولی قرار داشته است، اما آخرین گزارش منتشر شده توسط مرکز آمار ایران نشان می دهد، ضریب جینی در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش پیدا کرده است.
در حالی که رئیس کل بانک مرکزی از کاهش ضریب جینی در طول فعالیت دولت سیزدهم خبر داده، یک کارشناس اقتصادی این آمار را مغایر با واقعیتهای اقتصادی کشور میداند.
یک جامعهشناس گفت: «در ایران یک نوع نارضایتی هستی شناختی در طول تاریخ وجود دارد، شاید به این دلیل که ملت کهنی هستیم، فرهنگ کهن و حافظه تمدنی داریم اما شرایطمان طوری بوده که اجازه موفقیت به ما نداده است، ملتی هستیم که میخواهیم موفق شویم اما نمیتوانیم، شاید دلیل اعتراضات سال ۱۴۰۱ هم همین بود.»
طبق تازهترین گزارشی که مرکز آمار ایران منتشر کرده، ضریب جینی که شاخص سنجش نابرابری و اختلاف طبقاتی است، کاهش داشته. با اینحال در جامعهای که همه فقیر شدهاند، اختلاف طبقاتی کم میشود و در نتیجه ضریب جینی هم کاهش مییابد.
عبدالناصر همتی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی ایران و نامزد رقابتهای انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰، روز سهشنبه یازدهم خردادماه، گفت: تقریبا ۵۰ درصد درآمد کشور برای دو دهک بالاست.
