کلان‌داده چیست و چه تاثیری در تجارت دارد؟

کلان‌داده چیست؟

تعداد کاربران اینترنت روزبه‌روز در حال افزایش است. در حال حاضر حدود ۳.۴ میلیارد نفر در جهان، کاربر دنیای آنلاین هستند. کاربران با هر فعالیتی که در اینترنت انجام می‌دهند ردپای دیجیتال خود را بر جای می‌گذارند. ردپایی از علاقه‌مندی‌ها، مشکلات، ارتباطات و بسیاری چیزهای دیگر. همه این‌ها کلان‌داده‌ ارزشمندی است که اگر به درستی پردازش شوند، می‌توانند اطلاعات خوبی درباره کاربران دنیای آنلاین به ما بدهند.

هر بار که چیزی را در گوگل جستجو می‌کنید، این جستجو، نتایج آن، لینک‌هایی که کلیک می‌کنید، تعداد صفحات جستجویی که باز می‌کنید و یا به‌سرعت می‌بندید، توسط ربات‌های دیجیتال ثبت می‌شوند. وقتی در یک شبکه اجتماعی فعالیتی انجام می‌دهید، برای مطلبی نظر می‌گذارید و مطلبی را می‌پسندید، همواره ردپایی از شما و فعالیت‌هایتان باقی می‌ماند.

تولید داده‌ سرعتی افزایشی دارد. ۹۰ درصد کل داده‌های موجود در اینترنت در دو سال گذشته تولید شده است. این روند با استفاده هرچه بیشتر از اینترنت، از این هم فراتر می‌رود. با همه‌گیرشدن گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های متصل به اینترنت مثل دوربین‌ها، ابزارهای سنجش و کنترل از راه دور، میکروفن‌ها، لامپ‌های هوشمند و خودروهای هوشمند، سرعت تولید این داده‌ها بیشتر و بیشتر نیز خواهد شد.

کلان‌داده مفهومی است که به این داده‌های حجیم اطلاق می‌شود.

مشخصه‌های کلان‌داده

کلان‌داده با سه مشخصه حجم (Volume)، سرعت (Velocity) و تنوع (Variety) تعریف می‌شود.

حجم: کاربران اینترنت هر روز 5.2 اگزابایت (میلیون ترابایت یا میلیارد گیگابایت) داده در اینترنت تولید می‌کنند. پردازش، طبقه‌بندی و تحلیل این حجم اطلاعات در هر روز چالشی بزرگ است.

سرعت: تولید داده‌‌ها در اینترنت شتاب‌دار است. میزان تولید داده‌ها در هر روز بیشتر از روز قبل است و این رقم با هر چه بیشتر شدن تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت از این هم فراتر خواهد رفت. چالش بزرگ، افزایش دائمی توان ذخیره‌سازی و پردازشی متصل به اینترنت و همگام‌شدن با سرعت تولید داده‌ها است.

تنوع: داده‌های تولیدشده در اینترنت از منابع گوناگون و در ساختارهای مختلفی هستند. از داده‌های عددیِ موجود در سایت یک کارگزاری بورس تا داده‌های بدون ساختار در متن‌‌، ایمیل، ویدئو، صدا و تراکنش‌های مالی، همه سهمی از این داده‌های تولیدشده دارند. طراحی الگوریتم‌هایی که بتواند از عهده این حد از تنوع داده‌ها برای ایجاد ارتباط و تحلیل آن‌ها برآید، بسیار چالش‌برانگیز است.

البته برخی صاحب‌نظران این حوزه مشخصه‌های دیگری همچون تغییرپذیری (Variability) و پیچیدگی (Complexity) را نیز به این سه مورد اضافه کرده‌اند.

با این‌همه این خود داده‌ها نیست که کلان‌داده را مهم می‌کند، بلکه موضوع مهم چگونگی استفاده از این داده‌ها است.

کلان‌داده، تهدیدی که به فرصت بدل شد

مقدار داده‌‌هایی که در سطح جهان تولید و ذخیره می‌شود غیرقابل‌تصور است. با استفاده صحیح و تحلیل مناسب این داده‌ها، فرصتی ارزشمند برای چیدن اطلاعات مهم و کسب بینش درست تجاری فراهم می‌شود. با این وجود تنها درصد کمی از این داده‌های حجیم تحلیل شده‌اند.

کلان‌داده می‌تواند فرصتی برای شناسایی سریع موضوعات و محصولات داغ بازار و فضای مجازی که اصطلاحا به آن ترندها (Trends) می‌گویند، فراهم کند. هر چه توان پردازش داده‌ها و الگوریتم‌های تحلیلی برای یافتن الگوها و ارتباطات و همبستگی‌ها (Correlation) بین بخش‌های مختلف و متفاوت قوی‌تر باشد، نتایج بهتر و سودآورتری به دست خواهیم آورد.

کلان‌داده مفهوم جدیدی است و اکنون دوران طفولیت خود را می‌گذارند. احتمالا در سال‌های آینده شاهد کشف بازارهای جدید و محصولات جدیدی که هم برای کاربران و هم برای شرکت‌ها سود‌ده باشند، خواهیم بود.

چگونه می‌توان از کلان‌داده در تجارت استفاده کرد؟

مفهوم کلان‌داده از سال‌ها پیش مطرح بوده است. کم‌کم بسیاری از سازمان‌ها متوجه شده‌اند اگر تمام داده‌هایی را که در تجارت خود وجود دارد، جمع‌آوری کنند، می‌توانند با تحلیل آن‌ها ارزش چشمگیری تولید کنند. با این همه در دهه 1950، سال‌ها پیش از آنکه کسی اصطلاح کلان‌داده را مطرح کند، از تحلیل داده‌ها (عموما داده‌های ثبت‌شده در جدول) برای کشف ترند‌ها و کسب بینش تجاری استفاده می‌شد.

از مهم‌ترین منافع جدیدی که کلان‌داده فراهم می‌آورد، سرعت و بازدهی است. در سال‌های گذشته لازم بود داده‌ها را جمع‌آوری و تحلیل کنند که بتوانند تصویر ذهنی برای تصمیم‌گیری‌های آینده داشته باشند. اما امروزه به کمک کلان‌داده می‌توان برای تصمیم‌‌گیری‌های سریع و حتی اصلاح روند‌های جاری استفاده کرد.

سرعت و چابکی به یک سازمان‌ امکان حرکت در مرزهای رقابتی می‌دهد. در دنیای امروز این توانایی تنها به مدد کلان‌داده به دست می‌‌آید.

در بازاریابی نیز نتایج تحلیل کلان‌داده در مقایسه با تمامی روش‌های پیمایش سنتی، به طرز شگفت‌آوری دقیق‌تر و به واقعیت نزدیک‌تر است. همین موضوع می‌تواند باعث رشد بی‌نظیر سرمایه‌های جسورانه (Venture Capitals) شود و سرعت رشد کسب‌وکارهای تیزپا (غزال‌پا) را افزایش دهد. رشد سریع کسب‌وکارهای دیجیتال باز هم سرعت تولید داده‌ها را افزایش می‌دهد و جهان کلان‌داده را گسترده‌تر می‌کند.

چگونه کلان‌داده می‌تواند جهان تجارت را تغییر دهد؟

حتی کوچک‌ترین تجارت‌ها نیز داده تولید می‌کنند. هر شرکتی که وب‌سایت دارد، در فضای مجازی فعال است. از کارت‌های اعتباری می‌توان در سایت یا اپلیکیشن آن استفاده کرد. تجربه کاربری در این فضاهای مجازی، تعداد و نوع مراجعات به وب‌سایت می‌تواند حجم زیادی داده تولید کند.

این نکته به این معنی است که همه شرکت‌ها در هر اندازه‌ای نیازمند یک استراتژی برای جمع‌آوری، ذخیره، تحلیل، استفاده و محافظت از این داده‌ها هستند.

کلان‌داده مهم است!

تحلیل کلان‌داده منافع فراوانی برای شرکت‌ها و مشتریان فراهم می‌کند. این منافع در چهار دسته قرار می‌گیرند:

درک شرایط بازار

تحلیل کلان‌داده به درک شرایط جاری بازار کمک می‌کند. با تحلیل خرید‌های مشتریان، می‌توان فهمید چه نوع محصولاتی بیشترین فروش را دارند و محصولات آینده را بر این اساس تولید کرد. در نتیجه می‌توان یک سروگردن بالاتر از رقیبان ایستاد.

درک بهتر مشتریان

با تحلیل اطلاعات کاربران همچون نوع رفتار، نحوه و زمان خرید‌ها، می‌توان درک بهتری از مشتریان و ذهنیت آن‌ها داشت. با داشتن چنین درکی است که می‌شود پیش‌بینی کرد که مشتریان در آینده چه چیزی می‌خواهند. به این شکل می‌توانیم محصولات و خدمات بهتری ارائه کنیم. همچنین با استفاده از تحلیل نظرات کاربران در شبکه‌های اجتماعی، می‌توان نارضایتی مشتریان را حداقل کرد.

کنترل اعتبار آنلاین

با ابزارهای کلان‌داده حتی احساسات کاربران هم قابل تحلیل می‌شود. از این روی شما می‌توانید بازخورد بهتری درباره اینکه چه کسی درباره شرکت شما حرف می‌زند، داشته باشید. اگر می‌خواهید حضور آنلاین خود را مدیریت کرده و اعتبار خود را در فضای مجازی بیشتر کنید، کلان‌داده به شما کمک می‌کند.

کاهش هزینه‌ها

استفاده از ابزارهای کلان‌داده ممکن است در ابتدا گران به نظر برسد، ولی در نهایت سودی که نصیب شما خواهد کرد، به مراتب از هزینه‌های آن بیشتر خواهد بود.

استفاده‌ از کلان‌داده همچنین بار کاری‌ای را که بر دوش کارمندان IT، روابط عمومی، بازاریابی و تحقیق و توسعه شرکت شما است، کاهش می‌دهد. کاهش هزینه‌های تولید به‌طور مستقیم به معنای افزایش حاشیه سود است. ذخیره‌سازی حجم زیاد اطلاعات با استفاده از فناوری‌های کلان‌داده آسان‌ است. نکته مهم‌تر دقت ذخیره داده‌ها است. چرا که ابزارهای کلان‌داده ریسک داده‌های غیر‌دقیق را کاهش می‌دهد.

کلان‌داده شرکت‌ها را در شناخت مشتریان و کسب بازار بهتر یاری می‌کند

چه دوست داشته باشید و چه نه، شرکت‌هایی که شما با آن‌ها معامله می‌کنید، می‌خواهند درباره شما بیشتر بدانند. مقدار و تنوع اطلاعاتی که آن‌ها دوست دارند در مورد شما داشته باشند هرساله بیشتر می‌شود.

از یک شرکت تولید خودرو که می‌خواهد درباره رانندگی ما اطلاعات داشته باشد تا شرکت تولید کفش ورزشی که علاقه‌‌مند به دانستن عادات و توانایی‌های ورزشی ما است، می‌تواند با بهره‌گیری از تحلیل کلان‌داده تصویر روشن‌تری از خواست‌ها، علاقه‌مندی‌ها و روش‌های خرید مشتریان به دست آورند.

برای ردگیری مرسولات پستی جهت بهینه‌سازی مسیرهای تحویل، یا پایش عملکرد کارمندان و حتی استخدام‌کردن افراد برتر، کلان‌داده توانایی ارتقای بازدهی داخلی و عملکرد بیشتر شرکت‌ها را دارد.

حتی در حال حاضر نیز شرکت‌هایی هستند که حسگرهایی را برای پایش عملکرد کارکنان و مشتریان خود استفاده می‌کنند. نایکی پلاس یکی از همین حسگرها است که به مشتریان خدماتی مثل اندازه‌گیری تعداد قدم‌ها، طول مسیر ورزش و کالری مصرف‌شده ارائه می‌کند. کاربر می‌تواند برنامه ورزشی خود را با دیگر کاربران در سطح جهان مقایسه کند و برای پیشرفت انگیزه بگیرد. در مقابل شرکت نایکی از مزایای جمع‌آوری حجم بالایی از داده‌ها بهره می‌برد. به این ترتیب هر قدمی که مشتری‌ها بر می‌دارند، مقدار زیادی داده مفید تولید می‌کنند.

کلان‌داده چه نفعی برای مشتریان دارد؟

بیشتر مردم از اینکه صاحبان وب‌سایت‌ها و خدمات اینترنتی دائما در حال ردیابی فعالیت‌های آنلاین آن‌ها باشند چندان رضایت ندارند. با این حال بسیاری از مردم، مثل مشتری‌های نایکی، اجازه جمع‌آوری اطلاعاتشان را به این شرکت‌ها می‌دهند. تنها چیزی که آن‌ها در ازای جمع‌آوری این داده‌ها از شرکت‌های اینترنتی می‌خواهند، شفافیت در توصیف سیاست‌های شرکت است. شفافیتی که در آن به کاربران توضیح داده شود که چرا شرکت این اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند و قرار است چه کارهایی با آن‌ها بکند.

نفعی که جمع‌آوری اطلاعات کاربران برای خود کاربران دارد، بهبود تجربه مشتری در استفاده از محصولات و خدمات ارائه‌شده توسط شرکت است.

شرکت‌ها با کمک کلان‌داده نسل بعدی محصولات خود را با سلیقه مشتری‌ها انطباق می‌دهند و کالاهایی تقریبا کامل تولید می‌کنند. همچنین با همین اطلاعات می‌شود رابط کاربری وب‌سایت یا اپلیکیشن یک شرکت را به‌نحو مناسبی به‌روز کرد.

کلان‌داده در فضای آفلاین

تنها در اینترنت نیست که حجم بالایی داده تولید می‌شود. تراکنش‌های مالی، اطلاعاتی ارزشمند برای بانک‌ها، تحلیلگران بازار سرمایه، فروشنده‌ها و حتی خود مشتری‌ها دارد.

کلان‌داده در بدن شما نیز حضور دارد. ژن‌های بدن انسان حاوی اطلاعات بسیار زیادی است که اگر پردازش شوند، بیماری‌های لاعلاج بسیاری درمان خواهند شد. در این صورت سرطان، بیماری ساده‌ای مثل سرماخوردگی می‌شود. تحلیل این اطلاعات ژنتیکی می‌تواند تولد فرزندانی سالم و زیبا را تضمین کند.

در حال حاضر نمی‌توانیم آب‌وهوا را پیش‌بینی کنیم. چون فاکتورهای زیادی در تغییرات آب‌وهوا دخالت دارند. به کمک کلان‌داده پیش‌بینی آب‌وهوا بسیار دقیق خواهد شد.

آینده کلان‌داده

در دنیای امروز کلان‌داده هنوز دوران طفولیت خود را می‌گذارند. کودکی که آینده‌ای روشن برای آن قابل تصور است. کلان‌داده از حوزه‌هایی است که پیش از تولد نیز خواهان بسیاری داشت. تصور دنیای آینده بدون کلان‌داده غیرممکن است. اگر صاحب کسب‌وکار هستید و یا می‌خواهید در آینده کسب‌وکاری راه بیندازید، بهتر است همین امروز این کودک نوپا را استخدام کنید، یا دست‌کم برای شناختنش به اندازه کافی وقت بگذارید.