تهران با کدام یک از کشورهای عربی رابطه درخور توجهی دارد؟

علی جنتی، سفیر اسبق ایران در کویت، در گفت‌وگو با برنامه صدای دیپلمات در پاسخ به این سوال که تهران با کدام یک از کشورهای عربی رابطه درخور توجهی دارد گفت:

• اعراب یک دسته و یک کشور نیستند. مجموعه‌ای از کشورهای عربی در جنوب خلیج‌فارس هستند و یک مجموعه از اعراب هم در خاورمیانه و شمال آفریقا حضور دارند؛ کشورهایی چون اردن، سوریه، لبنان، تونس، لیبی، مصر، مغرب (مراکش) و... که رویکردهای هر کدام نسبت به ایران با هم متفاوت‌ است.
• کشورهای حوزه خلیج‌فارس در ابتدای انقلاب خیلی از پیروزی انقلاب استقبال کردند، اما در طول جنگ ایران و عراق نهایت کمک‌های مادی و معنوی و سیاسی را به عراق کردند. برخی از کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه هم از این سیاست استقبال کردند.
• روابط ایران با بعضی از این کشورها در حال حاضر روابط سردی است و با برخی عادی، مثلاً رابطه ما با مغرب الان خیلی رابطه خوبی نیست، رابطه با اردن رابطه سردی است، با لبنان رابطه خوبی داریم و با سوریه که فوق‌العاده رابطه نزدیکی داریم. با مصر هم از ابتدا قطع رابطه کردیم و رابطه چندانی نداریم. هرچند مذاکراتی انجام می‌شود که شاید به سمت عادی‌سازی روابط برویم.
• باید این موضوع نیز بیان شود که کشورهای منطقه خلیج‌فارس در گذشته یک روز هم حاضر نبودند نام اسرائیل را در رادیوهایشان بیاورند. از اسرائیل به عنوان عدو و دشمن یاد می‌کردند و در گزارش‌های خبری‌ نامی از اسرائیل نبود. به همین صورت که ما می‌گوییم رژیم صهیونیستی. اما الان کار به جایی رسیده که ما را جای اسرائیل گذاشته‌اند. منظورم در نوع دشمنی‌ای است که الان ایجاد می‌کنند، البته اینها بیشتر بحث دولت‌هاست نه مردم منطقه. خیلی از مردم منطقه با ما همدلی دارند و نزدیک هستند. دولت‌هایشان این‌چنین نیستند و به هر حال تلاش‌هایی می‌شود که روابط‌مان را به سمت عادی‌سازی و رابطه حسنه پیش ببریم.
• ایران همیشه علاقه‌مند بوده که رابطه‌اش را با کشورهای منطقه توسعه بدهد و امیدواریم نوع نگاهی که الان این‌ کشورها نسبت به جمهوری اسلامی دارند به‌تدریج تغییر کند و چهره‌ واقعی ایران به عنوان یک چهره صلح‌دوست برای آنها روشن شود.
• نوع نگاه ما هم از ابتدای انقلاب تاکنون خیلی فرق کرده است. گفتم، اول انقلاب شاید برخی کشورهای منطقه که بعضی‌هایشان قارون‌های خلیج‌فارس هستند به سبب شعاری ما که می‌خواستیم انقلاب‌مان را به همه این کشورها صادر کنیم وحشت کردند که لابد در آن کشورها هم می‌خواهد انقلاب شود و ما قصد داریم سران این کشورها را سرنگون کنیم. این بحث مطرح بود و در طول جنگ هم همین کشورها از عراق حمایت جدی می‌کردند. بعد این روابط به‌تدریج عادی شد. اما در برخی از موارد همیشه دچار نوسان بودیم.
• الان هم نوع رابطه ما با این کشورها متفاوت است. یعنی در بین کشورهای منطقه بهترین رابطه را با عمان داریم که از ابتدای انقلاب تا به حال سیاست ثابت و متوازنی داشته است. عمان عضو شورای همکاری خلیج‌فارس هم هست و طبیعتاً با بقیه کشورهای منطقه تعهداتی دارد، اما رابطه‌اش با ایران را کاملاً حفظ کرده و رابطه اقتصادی تهران و مسقط در حال حاضر بسیار توسعه پیدا کرده است.
• در همین رابطه ما همیشه با امارات مشکل داشتیم. به خاطر ادعاهایی که امارات راجع به جزایر ایرانی مطرح می‌کند. با بحرین نیز مشکل داشتیم به خاطر برخوردی که با اکثریت شیعیان آنجا انجام می‌دهد. با قطر مجموعاً رابطه‌مان خوب بوده است گرچه مانند امارات و عمان رابطه اقتصادی با یکدیگر نداریم، با عربستان هم که مشکلات فراوانی داشتیم که امیدواریم به‌تدریج به سمت بهبود روابط پیش برویم.

متن و ویدئو کامل مصاحبه علی جنتی با برنامه صدای دیپلمات را اینجا بخوانید و ببینید.