بلیت پروازتان به قیمت سیاره زمین/ بحران اقلیمی در صنعت هوانوردی

به گزارش تجارت نیوز،

هوانوردی یکی از بخش‌های حیاتی و در عین حال چالش‌برانگیز برای تحقق اهداف محیط‌زیستی جهان است. افزایش مداوم سفرهای هوایی و وابستگی این صنعت به سوخت‌های فسیلی باعث افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای شده و تهدیدی جدی برای دستیابی به انتشار خالص صفر تا سال 2050، به‌ویژه در اتحادیه اروپا، محسوب می‌شود. مقابله با این چالش نیازمند تحول سیستمی، بهره‌گیری از نوآوری‌های فناورانه، سیاست‌گذاری‌های کارآمد و مشارکت همه‌جانبه در سطوح مختلف است.

چالش‌های اساسی بخش هوانوردی

هوانوردی، که زیرساخت‌های پیچیده‌ای شامل 500 فرودگاه بزرگ و کوچک در اروپا را در بر می‌گیرد، پس از بحران ناشی از کووید-19 به‌سرعت بهبود یافته است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، نرخ رشد سالانه ترافیک هوایی تا دو دهه آینده به 4.7 درصد خواهد رسید و این امر می‌تواند تا سال 2050 باعث سه برابر شدن انتشار گاز CO₂ شود.

علاوه بر انتشار دی‌اکسید کربن، هوانوردی مواد دیگری مانند:

اکسیدهای نیتروژن (NOx)

آئروسل‌های سولفات

بخار آب

را تولید می‌کند که اثر گرمایشی بالاتری نسبت به انتشار مستقیم CO₂ دارند. به دلیل همین پیچیدگی‌ها، هوانوردی بخشی سخت برای کاهش انتشار قلمداد می‌شود.

سه راهکار کلیدی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

به نقل از Techxplore، برای رسیدن به اهداف محیط‌زیستی و کربن‌زدایی این صنعت، سه اقدام کلیدی باید مد نظر قرار گیرد:

جایگزینی سوخت‌های فسیلی با انرژی پاک

توسعه و استفاده از سوخت‌های پایدار هوانوردی (SAF) که قابلیت ترکیب با سوخت‌های فعلی را دارند.

مقررات RefuelEU Aviation الزام می‌کند که ترکیب SAF از دو درصد در سال 2025 به 70 درصد در سال 2050 برسد.

استفاده از فناوری‌های نوین مانند پیشرانه‌های هیدروژنی و برقی که در حال توسعه هستند اما هنوز برای استقرار گسترده آماده نیستند.

افزایش بهره‌وری انرژی

به‌کارگیری هواپیماهای مدرن و کارآمد که مصرف سوخت کمتری دارند.

بهینه‌سازی مدیریت ترافیک هوایی برای کاهش زمان پرواز و مصرف انرژی.

مدیریت و اصلاح تقاضای سفر هوایی

استفاده از مکانیسم‌های مالی مانند قیمت‌گذاری کربن و مالیات بر پروازهای غیرضروری

ترویج گزینه‌های جایگزین مانند حمل‌ونقل ریلی سریع‌السیر برای سفرهای کوتاه‌مدت.

نقش سوخت‌های پایدار هوانوردی (SAF)

سوخت‌های پایدار هوانوردی (SAF) به‌ عنوان یک راه‌حل میان‌مدت و قابل اجرا شناخته می‌شوند. SAF می‌تواند به‌ طور قابل‌ توجهی انتشار کربن را کاهش دهد و نقش مهمی در کربن‌زدایی صنعت ایفا کند. با این حال، تولید SAF در مقیاس بزرگ هنوز محدود است و برآوردها نشان می‌دهد در سال 2024 تنها 0.53 درصد از کل سوخت مورد نیاز هواپیماها را تامین خواهد کرد.

برای رفع این چالش لازم است:

سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در توسعه و تولید SAF انجام شود.

مشوق‌های مالی و یارانه‌ها برای افزایش استفاده از این نوع سوخت در نظر گرفته شود.

همکاری میان دولت‌ها و شرکت‌های تولیدکننده سوخت گسترش یابد.

سیاست‌گذاری و هماهنگی چندسطحی

موفقیت در کربن‌زدایی هوانوردی تنها از طریق نوآوری‌های فناورانه ممکن نیست و نیاز به سیاست‌های هماهنگ و همزمان در سطح محلی، ملی و اروپایی دارد. برخی از سیاست‌های پیشنهادی عبارت‌اند از:

سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای تسریع فناوری‌های هیدروژنی و برقی

حمایت مالی و یارانه برای شرکت‌های هواپیمایی و تولیدکنندگان سوخت‌های پایدار

تشویق به استفاده از گزینه‌های حمل‌ونقل جایگزین برای سفرهای کوتاه مانند قطارهای پرسرعت

اعمال سیاست‌های قیمت‌گذاری کربن برای برقراری تعادل بین هزینه‌های محیط‌زیستی و اقتصادی.

سیاست‌های مکان‌محور که بر اساس نیازهای محلی طراحی می‌شوند، می‌توانند با سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های پاک مانند هیدروژن و الکتریسیته، فرودگاه‌های محلی را به قطب‌های حمل‌ونقل پایدار و انرژی پاک تبدیل کنند.

چشم‌انداز آینده و ضرورت تغییرات سیستمی

تحقق هدف انتشار خالص صفر در بخش هوانوردی نیازمند تغییرات بنیادین و سیستمی است. این تغییرات عبارت‌اند از:

ارتقای فناوری‌های نوین

افزایش تولید سوخت‌های پایدار

اصلاح تقاضای سفر

هماهنگی در سیاست‌گذاری در سطوح مختلف.

برای موفقیت این برنامه‌ها، باید به مشارکت و مشاوره با همه ذی‌نفعان، از جمله مسافران، خطوط هوایی، دولت‌ها و تولیدکنندگان انرژی توجه ویژه‌ای شود تا انتقال به سیستم جدید عادلانه و بدون تبعیض صورت گیرد.

تحقق اهداف اقلیمی اتحادیه اروپا در بخش هوانوردی تا سال 2050 به تلاش‌های مشترک و سیاست‌گذاری‌های هوشمند نیاز دارد. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پاک مانند هیدروژن و الکتریسیته، توسعه و استفاده از سوخت‌های پایدار و اجرای سیاست‌های اصلاح تقاضای سفر می‌تواند مسیر دستیابی به این هدف را هموار کند. هماهنگی بین دولت‌ها، صنایع و جوامع محلی در این مسیر حیاتی است تا با تحول سیستمی و پایدار، صنعت هوانوردی به بخشی کم‌کربن و سازگار با محیط‌زیست تبدیل شود.

اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.