چرا قیمت اینترنت پیش از بهبود کیفیت افزایش یافت؟

به گزارش تجارت‌نیوز، طی روزهای اخیر تعرفه اینترنت در ایران به یکباره رشد قابل ملاحظه‌ای داشت. این خبر کاربران اینترنت را غافگیر کرد؛ اغلب منتقدان، افزایش قیمت اینترنتی که دچار فیلترینگ گسترده است و با سرعت بسیار اندک عرضه می‌شود را ناعادلانه و غیرمنطقی توصیف می‌کنند.

در این میان اما، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در واکنش به درخواست شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی برای افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه‌ها، اظهار کرده است که شرایط تورمی چند سال اخیر، باعث شده که بحث افزایش قیمت در تمام حوزه‌ها مطرح باشد و این مساله‌ای نیست که مختص شرکت‌های اینترنتی باشد.

منتقدان چه می‌گویند؟

منتقدان عنوان می‌کنند زمانی شرایط تورمی و نوسانات دلار را می‌توان بهانه‌ای برای افزایش تعرفه اینترنت دانست که شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی یا درجا بزنند یا با زیان مواجه باشند. ضمن آنکه کیفیت اینترنتی که در ایران عرضه می‌شود بسیار پایین و از لحاظ سرعت در جایگاه 74ام در میان 144 کشور جهان است!

شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی البته متعهد شده‌اند که در مقابل مجوز افزایش قیمت، ظرف 6 ماه آینده سرعت اینترنت را بهبود ببخشند. اما از آنجاکه منتقدان، این بده و بستان میان شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی و دولت را یک معامله کاملا دولتی می‌دانند، به ایفای این تعهد یا نظارت بر حسن اجرای آن چندان خوش‌بین نیستند.

بر همین اساس این سوال مهم مطرح می‌شود که آیا بهتر نبود ابتدا به وضعیت فعلی اینترنت سروسامانی داده می‌شد و بعد از تایید آن توسط نهادهای ناظر، مجوز افزایش قیمت به شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی اعطا می‌شد؟

سودآوری پیوسته شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی

همان‌طور که در نمودار این گزارش مشخص است، سودآوری شرکت‌های حوزه اطلاعات و ارتباطات در سال‌های گذشته در مدار صعودی بوده و شرایط تورمی و نوسانات دلار حتی تلنگری هم به این روند وارد نکرده است! به‌ویژه اینکه اغلب هزینه‌های این شرکت‌ها غیردلاری است.

بر همین اساس این سوال مطرح می‌شود که آیا درخواست افزایش قیمت اینترنت، مطالبه شرکت‌ها بوده یا فشارهای دولت، توپ افزایش قیمت را به زمین اپراتورها انداخته است؟

با وجود اینکه قیمت اینترنت در ایران مانند سایر خدمات دستوری‌ست، اما همراه اول که بزرگترین اپراتور تلفن همراه است، همواره سودده بوده. به نحوی که از زمان تاسیس شرکت ارتباط سیار ایران (همراه اول) تاکنون این شرکت رنگ زیان را ندیده است. عملکرد مخابرات، های‌وب و اسیاتک نیز به همین منوال بوده است؛ به این ترتیب شاید بتوان گفت که شرکت‌های این گروه هیچ‌گاه از قیمت‌گذاری دستوری گزندی ندیده‌اند.

در همین حال، ذکر این نکته ضروری‌ست، از آنجا که اپراتورهایی نظیر ایرانسل و شاتل در زمره شرکت‌های بازار سرمایه محسوب نمی‌شوند و دسترسی دقیقی به صورت‌های مالی آنها وجود ندارد، نمی‌توان در بررسی فعلی به آنها اشاره کرد؛ با این حال اما به دلیل یکسان بودن نسبی فعالیت‌ها و تعرفه‌ها، به نظر می‌رسد عملکرد ایرانسل و شاتل هم، نظیر همراه اول باشد.

بررسی تجارت‌نیوز نشان می‌دهد، همراه اول در سال گذشته نزدیک به 40 هزار میلیارد تومان درآمدزایی داشته که بیش از پنج هزار میلیارد تومان از آن سود خالص بوده است.

سایر شرکت‌هایی که اینترنت ارائه می‌دهند نیز سودآوری خوبی داشته‌اند؛ به طوری که در سال گذشته، «های وب» سه هزار و 490 میلیارد تومان، «مخابرات» 656 میلیارد تومان و «اسیاتک» 221 میلیارد تومان سود خالص شناسایی کرده‌اند.

بررسی عملکرد شرکت‌ها این گزاره را به ذهن متبادر می‌کند که قیمت‌‌گذاری اینترنت در ایران، عموما به سود شرکت‌ها تمام شده است. نکته جالب توجه این است که اینترنت ایران از نظر کیفیت رتبه 104ام جهان را دارد و با همان قیمت‌های قبل نیز از لحاظ ارزش اقتصادی رتبه 68 را داشته است. حالا با شرایط کنونی باید گفت که دیگر نباید از مقرون به صرفه بودن اینترنت ایران صحبت کرد!

در نهایت ذکر این نکته ضروری‌ست که در کشورهای توسعه‌یافته، قیمت اینترنت با بهبود زیرساخت‌های شبکه کاهش می‌یابد، اما در ایران قیمت اینترنت به بهانه افزایش قیمت دلار و تورم با وجود وضعیت وخیم آن، گران‌تر هم می‌شود.

گزارش‌های بیشتر را در صفحه بازار سرمایه بخوانید.