به گزارش تجارت نیوز، این دیپلمات ارشد ایرانی گفت که در دولت چهاردهم، سیاست همسایگی با قدرت ادامه یافته و اگر ایران با همسایگان روابط اقتصادی خود را به بالاترین سطح برساند، قطعا بخش زیادی از مشکلات اقتصادی خارجی آن حل می‌شود.

تخت‌روانچی در ابتدای این گفت‌وگو و در پاسخ به این سوال که «یکی از سیاست‌های اعلام شده از سوی دولت چهاردهم در حوزه سیاست خارجی پیشبرد سیاست همسایگی بوده است و با توجه به اینکه چندین ماه از عمر دولت چهاردهم می‌گذرد، در این ارتباط چه اقداماتی از سوی وزارت خارجه انجام شده است؟» گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره بر پیشبرد سیاست همسایگی و اینکه بهترین روابط را با همسایگان خود داشته باشد، تأکید کرده است.

وی افزود: از دولت شهید رئیسی سیاست حسن همسایگی با قدرت بیشتری به پیش برده شد و توجه بیشتری به آن شد و ما در دولت آقای پزشکیان نیز این سیاست را با قوت ادامه می‌دهیم.

این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه «ما تلاش داریم با تمام همسایگان خود بهترین روابط را داشته باشیم»، به اشتراکات تاریخی، سیاسی و دینی-مذهبی ایران با همسایگانش اشاره کرد و گفت: ما بر همین اساس فکر می‌کنیم که با گسترش سیاست همسایگی می‌توانیم به نقاط خیلی خوبی دست پیدا کنیم که به نفع کل ملت‌های منطقه باشد.

به نتایج خوبی درباره سیاست همسایگی رسیدیم

تخت‌روانچی با تأکید بر اینکه «در طول چند ماه گذشته از زمان تشکیل دولت آقای پزشکیان، این سیاست را با قوت ادامه دادیم و به نتایج خوبی رسیدیم»، در بخش دیگری از صحبت‌های خود تصریح کرد: در حال حاضر رفت و آمدهای خوبی بین ایران و کشورهای همسایه در سطوح مختلف اعم از رئیس‌جمهور و وزرا وجود دارد.

وی ادامه داد: جلسات منظمی را با همسایگان خود در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی داریم و این نشان‌دهنده این است که اقبال از این سیاست ایران در سطح بالایی قرار دارد و کشورهای منطقه نیز علاقه‌مند هستند با ما کار کنند و روابط خود را با ایران گسترش دهند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه «روابط اقتصادی ایران با کشورهای همسایه نسبت به قبل خیلی بیشتر و بهتر شده است»، اظهار داشت: در همین چارچوب ما تلاش کرده‌ایم راه‌های گسترش روابط اقتصادی را بیش از گذشته تسهیل کنیم.

وی با اشاره به اهمیت ارتباطات مردمی بین کشورهای همسایه گفت: این ارتباطات مردمی از جمله مسیرهایی است که می‌تواند به ما کمک کند همسایگان‌مان را بهتر بشناسیم و آن‌ها نیز شناخت مناسب‌تری از ما داشته باشند و این موضوع قطعا روابط را به جلو می برد. در واقع باید به این موضوع توجه داشت که ارتباطات مردمی کمک می‌کند دولت‌ها درک بهتر و بیشتری نسبت به یکدیگر داشته باشند.

تخت‌روانچی با تأکید بر اینکه «ما در گسترش روابط با کشورهای همسایه استثنایی نداریم»، تصریح کرد: سیاست ما این است که این روابط را با تمام کشورهای همسایه گسترش بدهیم. ما تلاش داریم که خطوط مواصلاتی‌مان را از طریق راه‌آهن و مسیر جاده‌ای و هوایی با کشورهای همسایه گسترش دهیم.

بخش زیادی از مشکلات اقتصادی خارجی ما با سیاست همسایگی حل می‌شود

وی با تأکید بر اینکه «افزایش ارتباطات مردمی یکی از راهکارهای گسترش همکاری‌های اقتصادی با کشورهای همسایه است»، در پاسخ به این سوال که «به نظر می‌رسد یکی از مباحث مهم در سیاست همسایگی دولت چهاردهم گسترش تعاملات اقتصادی با همسایگان است تا از این طریق بتواند در مسیر خنثی‌سازی تحریم‌ها قدم بردارد»، خاطرنشان کرد: قطعا گسترش روابط اقتصادی با همسایگان یکی از برجسته‌ترین حوزه‌هایی است که بر آن تأکید داریم و معتقدیم اگر بتوانیم با همسایگان روابط اقتصادی خود را به بالاترین سطح برسانیم، قطعا بخش زیادی از مشکلات اقتصادی خارجی ما حل می‌شود و این موضوع تأثیر مثبت در اقتصاد کشور خواهد گذاشت.

تخت‌روانچی با بیان اینکه «در این ارتباط ظرفیت‌های زیادی وجود دارد که ما باید آن‌ها را شناسایی کنیم و این ظرفیت‌های بالقوه را بالفعل کنیم»، ادامه داد: ما به شکوفایی اقتصادی در سطح منطقه توجه داریم. ایران از نظر جغرافیایی در نقطه‌ای خاص قرار دارد که خطوط ترانزیت خوبی می‌تواند برای اتصال کشورها و انتقال مسافر و کالا از  شرق به غرب و جنوب به شمال داشته باشد. در این چارچوب تلاش داریم از نظر ترانزیتی و خطوط مواصلاتی خود را قوی‌تر کنیم و این موضوع نه تنها برای اقتصاد ما، بلکه برای کل اقتصاد منطقه مهم و تأثیرگذار است.

وی در پاسخ به این سوال که «هفته گذشته شاهد برگزاری مراسم تحلیف «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا بودیم و او در دوران چهار سال اول دولت خود در ارتباط با ایران سیاست فشار حداکثری را به کار برد و بخشی از این سیاست را از طریق همسایگان ایران پیش بُرد. با توجه به این موضوع، آیا روی کار آمدن ترامپ می‌تواند روی روابط ما با همسایگان تأثیر منفی بگذارد؟» خاطرنشان کرد: همان‌طور که اشاره کردید آقای ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود سیاست فشار حداکثری را در مورد ایران در پیش گرفت و این سیاست، یک سیاست شکست خورده است و این را تنها ما نمی‌گوییم.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه «در حال حاضر دقیقا مشخص نیست که سیاست ترامپ در برابر ایران چیست و باید صبر کنیم تا این سیاست مشخص شود»، ادامه داد: ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری خود تصور می‌کرد که از طریق سیاست فشار حداکثری و همچنین خروج از برجام می‌تواند خواسته‌های خود را به ایران تحمیل کند، اما در عمل این اتفاق نیفتاد. آن‌ها حتی این توهم را داشتند که چند ماه بعد از خروج آمریکا از برجام و تحمیل فشارهای متعدد، ایران سرانجام کوتاه می‌آید و به توافقی بر اساس خواسته‌های آن‌ها تن می‌دهد. همان‌طور که اشاره شد، این اتفاق نیفتاد و این امر اثبات شد که سیاست فشار حداکثری در مورد ایران شکست خورده است.

وی در پاسخ به این سوال که «بعضا برخی از مقامات آمریکایی از جمله ترامپ این ادعا را مطرح کرده‌اند که با توجه به تحولات اخیر در منطقه، ایران ضعیف شده است و آن‌ها می‌توانند راحت‌تر از گذشته به ایران فشار بیاورند»، خاطرنشان کرد: من این گزینه که ایران ضعیف شده است را قبول ندارم. برخی با توجه به تحولات منطقه این ادعا را مطرح می‌کنند، در صورتی که ادعای درستی نیست. از طرف دیگر تحولات منطقه ارتباطی به مسئله هسته‌ای و پرونده مذاکراتی ایران ندارد.

تخت‌روانچی در پاسخ به این سوال کسانی که «این ادعا را مطرح می‌کنند، می‌گویند ایران در تحولات منطقه بازوان خود را به نوعی از دست داده و یا این بازوان ضعیف شده‌اند»، تصریح کرد: این حرف درستی نیست. کسانی که خاورمیانه و تاریخ آن را می‌شناسند، می‌دانند که نباید به اتفاقات مقطعی که در خاورمیانه رخ می‌دهد، به عنوان یک ملاک تصمیم‌گیری یا ارزیابی دقیق یا درازمدت بنگرند، چراکه در سیاست بالا و پائین زیادی داریم و در مسائل خاورمیانه نیز وضعیت این‌گونه است. بنابراین کسی نمی‌تواند بگوید تحولی که اکنون در کشوری در منطقه غرب آسیا رخ می‌دهد، الی الابد این‌گونه خواهد بود. کسانی که به صورت عمیق‌تر به تحولات غرب آسیا نگاه می‌کنند، قبول دارند که نباید با بالا و پائین شدن تحولات در این منطقه نتیجه‌گیری کنند.

این اظهارات که ایران در منطقه ضعیف شده و یا اینکه با توجه به وضعیت موجود می‌توان در مذاکرات از ایران امتیاز گرفت، حرف‌های نامربوطی است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: این یک واقعیت است که اسرائیل با توجه به جنایت‌هایی که انجام داده، ضرباتی را به حزب‌الله و حماس وارد کرده است، اما هنوز مقاومت پابرجاست و از حمایت مردمی برخوردار است. بنابراین این اظهارات که ایران در منطقه ضعیف شده و یا اینکه با توجه به وضعیت موجود می‌توان در مذاکرات از ایران امتیاز گرفت، حرف‌های نامربوطی است و از طرف دیگر مسائل منطقه، ارتباطی به مذاکرات ندارد.

این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد: در سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ که ما مذاکرات برجام را انجام می‌دادیم و منطقه این‌گونه نبود، در آن زمان نیز اجازه ندادیم که مسائل منطقه در مذاکرات برجام دخالت کند. اکنون نیز این تحولات را دخالت نخواهیم داد.

تخت‌روانچی با تأکید بر اینکه «موضوعات غیرمربوط به پرونده هسته‌ای را در مذاکرات دخالت نمی‌دهیم، همان‌طور که در مذاکرات برجام این کار انجام شد»، یادآور شد: بار دیگر تأکید می‌کنم این صحبت که به تصور آن‌ها که ایران ضعیف شده، بنابراین در مذاکرات هسته‌ای باید از ایران امتیاز گرفت، از پایه و اساس باطل است.

با غرب درباره مسائل منطقه گفت‌وگو می‌کنیم

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که شما می‌گویید «ایران نمی‌خواهد که مسائل منطقه در مذاکرات دخالت داده شود، ولی اگر طرف‌های مقابل این اصرار را داشته باشند، وضعیت به چه صورت خواهد بود؟ با توجه به اینکه در سه دور گفت‌وگویی که اخیرا بین ایران و اروپا انجام شده، در مورد مسائل منطقه نیز رایزنی‌هایی صورت گرفته است»، اظهار داشت: ما وقتی با اروپایی‌ها می‌نشینیم، با آن‌ها در مورد موضوعات مختلف صحبت می‌کنیم. وقتی در تهران با سفرای کشورهای اروپایی رایزنی می‌کنیم، این‌گونه نیست که مثلا در مورد موضوعات غرب آسیا صحبتی نکنیم، اما ما با آن‌ها مذاکره‌ای که در آن بده بستان در مورد مسائل منطقه باشد، نداریم و آنچه انجام می‌شود چه در تهران و چه در پایتخت کشورهای اروپایی و چه در ژنو تبادل‌نظر در ارتباط با این تحولات است. ما نظرات‌مان را می‌گوییم و آن‌ها دیدگاه‌هایشان را مطرح می‌کنند.

وی با تأکید مجدد مبنی بر اینکه «در مذاکرات مربوط به بحث هسته‌ای، این مسائل دخالت داده نمی‌شود»، ادامه داد: بحث هسته‌ای آن‌قدر برای خودش پیچیدگی دارد که اگر بخواهیم در مورد آن‌ صحبت کنیم و به توافق برسیم، مدت زیادی طول می‌کشد که این کار انجام بشود، چه برسد به اینکه بخواهیم موضوعات دیگر که بسیار پیچیده هستند را در این مذاکرات دخالت دهیم. عملاً این امر امکان‌پذیر نیست.

تخت‌روانچی در این ارتباط افزود: ما در مذاکرات هسته‌ای و برجام نیز با این سوال مواجه بودیم که آیا در این مذاکرات مسائل دیگر هم دخالت پیدا می‌کنند و ما در همان مذاکرات مشترک با طرف‌های مذاکراتی خود تفاهم کردیم که موضوعات دیگر را دخالت ندهیم. در آن مقطع موضوعات دیگر را دخالت ندادیم و مذاکرات حدود ۲ سال به طول انجامید. با توجه به اینکه از حدود ۱۰ سال قبل‌تر از آن نیز گفت‌وگوهایی با سه کشور اروپایی داشتیم.

وی ادامه داد: بنابراین با آن سابقه روی مسائل هسته‌ای تمرکز کردیم و بعد از ۲ سال توانستیم به توافق برسیم. الان هم اگر بخواهیم موضوعات دیگر را با مسئله هسته‌ای قاطی کنیم، عملا یعنی اینکه به جایی نرسیم و این موضوع خواسته هیچ‌کس نیست. ما می‌خواهیم موضوع جلو برود و طرف‌های مقابل‌مان ادعا دارند که می‌خواهند مذاکرات جلو برود. بنابراین بهتر است روی بحث هسته‌ای تمرکز کنیم.

حالت بده‌بستان در گفت‌وگوها شکل نگرفته است

وی در پاسخ به این سوال که «ما در حال حاضر در حال انجام گفت‌وگو با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس و اتحادیه اروپا هستیم و هنوز وارد مذاکره نشدیم. چه مسیری را باید طی کنیم که از گفت‌وگو وارد مرحله مذاکره شویم؟»، گفت: وقتی گفت‌وگوها را به مرحله‌ای رساندیم که در حقیقت همه طرف‌های قضیه به این نتیجه رسیدند که ما در مورد بحث‌های مفهومی صحبت‌های‌مان به اتمام رسیده و در واقع در مورد موضوعات و عناصری که می‌تواند تشکیل دهنده توافق باشد صحبت کرده‌ایم و مواضع همدیگر را متوجه شده‌ایم که چیست، در آن موقع می‌توانیم به سمت نگارش برویم. ما هنوز به مرحله نگارش نرسیده‌ایم. وقتی می گوییم مذاکره انجام می‌شود و جدی است که روی متن مذاکره کنیم؛ ولی وقتی شفاهی صحبت می‌کنیم، یعنی هنوز آن حالت بده بستانی که در مذاکرات واقعی هست، شکل نگرفته است. این حالت چه موقع شکل می‌گیرد؟ وقتی که روی متن صحبت کنیم. مثلا می‌گویید که این عنوان در متن باشد یا نباشد، یا با این جمله در متن موافق هستید یا نیستید. در واقع یک نوع بده بستان در مورد محتوا در متن انجام می‌شود.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه اظهار داشت: یکی از دلایلی که باعث شده هنوز نتوانیم به مرحله مذاکره برسیم، این بوده که دولت جدید آمریکا تاکنون موضع خودش را در مورد توافق هسته‌ای و مذاکرات هسته‌ای اعلام نکرده است. البته حدس و گمان‌هایی زده می‌شود، ولی براساس حدس و گمان نه ما و نه طرف‌های اروپایی نمی‌توانیم رفتار کنیم و یا تصمیم بگیریم. بنابراین باید صبر کنیم که سیاست آن‌ها اعلام شود و ما براساس آن عکس‌العمل لازم را خواهیم داشت.

تخت‌روانچی خاطرنشان کرد: ما در جریان مذاکرات برجام شاهد مذاکرات ۱+۵ بودیم. یعنی در حقیقت چین و روسیه نیز به عنوان ۲ کشور که دوست ما هستند و عضو شورای امنیت سازمان ملل نیز می‌باشند، در مذاکرات بودند. بنابراین وقتی مذاکرات بخواهد به صورت جدی شکل بگیرد، بحث شکل و فرمت مذاکره هم مطرح می‌شود که مثلا این مذاکرات چگونه باید باشد.

این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: اکنون ما با اروپایی‌ها صحبت می‌کنیم و در عین حال با چین و روسیه نیز گفت‌وگوهای خود را داریم و آن‌ها را در جریان نتایج رایزنی‌های خود با اروپا قرار می‌دهیم. بعد از دور دوم مذاکرات در ژنو من به مسکو و آقای غریب‌آبادی (معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه ایران) به چین سفر کردند و با مقامات این ۲ کشور در مورد مذاکرات صحبت کردیم. بعد از دور سوم مذاکرات نیز با سفرای چین و روسیه در تهران صحبت کردیم و آن‌ها را در جریان تحولات قرار دادیم.

وی اظهار داشت: ما وقتی با اروپایی‌ها صحبت می‌کنیم، به آن‌ها می‌گوییم که مثلا نظر چینی‌ها و روس‌ها نیز در مورد فلان مسئله چیست. بنابراین ما با طرف‌های قضیه غیر از آمریکا یعنی سه کشور اروپایی، اتحادیه اروپا و چین و روسیه دائم در تماس هستیم.

تخت‌روانچی تصریح کرد: وقتی بخواهیم روی متن کار کنیم طبیعی است که باید روی شکل مذاکرات گفت‌وگو کنیم که مثلا این مذاکرات چند وقت یک بار انجام شود. کجا انجام شود. این‌ها موضوعاتی است که بعدا به وجود می‌آید.

وی در پاسخ به این سوال که «آیا ممکن است با پیش رفتن مذاکرات و گفت‌وگو، سطح مقامات شرکت‌کننده در آن‌ها نیز تغییر کند»، تأکید کرد: هنوز به آن مرحله نرسیدیم و صحبتی در این زمینه نکردیم. اگر یک موقع لازم باشد و این احساس وجود داشته باشد که سطح مذاکرات باید از سطح معاونان بالاتر باشد، با توجه به اینکه سابقه آن را در گذشته داشته‌ایم، می‌توانیم این کار را انجام بدهیم، اما همان‌طور که گفتم هنوز به این مرحله نرسیدیم.

درباره جزئیاتی از موضوع هسته‌ای و تحریم‌ها رایزنی کردیم

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که «برخی از منابع نزدیک به اروپایی‌ها بعد از دور سوم مذاکرات ایران و اروپا اعلام کرده‌اند که مذاکرات سازنده‌تر از قبل بوده است وآقای غریب‌آبادی نیز همین موضوع را مطرح کردند و ایشان همچنین گفتند ایده‌هایی را در حوزه‌های رفع تحریم و هسته‌ای بررسی کرده‌ایم. با توجه به این اظهارات لطفا توضیح بدهید در این دوره از گفت‌وگوها چه اتفاقی افتاده که گفته می‌شود سازنده‌تر بوده»، خاطرنشان کرد: ما تاکنون سه دور با اروپایی‌ها مذاکره کرده‌ایم. یک بار در نیویورک و ۲ بار در ژنو که دور آخر آن حدود ۲ هفته قبل برگزار شد. طبیعی است هر بار که جلوتر برویم، از کلیات یک مقدار وارد جزئیات می‌شویم و ماهیت کار این‌گونه است که با برگزاری دور دوم گفت‌وگوها وارد جزئیات شویم. در این دور از گفت‌وگوها نیز در مورد جزئیاتی از موضوع هسته‌ای و تحریم‌ها رایزنی کردیم.

وی تصریح کرد: ما برای اینکه به تفاهم و توافق جدیدی برسیم، ۲ عنصر کلیدی داریم، یکی اعتمادسازی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران و دیگری بحث رفع تحریم‌ها از سوی طرف‌های مقابل. در حقیقت ما در این مذاکرات قبول می‌کنیم که در مورد فعالیت‌های هسته‌ای خود اعتمادسازی کنیم. البته از دید ما نیازی به اعتمادسازی وجود ندارد و برنامه هسته‌ای ما صلح‌آمیز است و تجربه و سابقه ما نشان داده که در این زمینه صادق هستیم. ولی این یک واقعیت است که طرف‌های مقابل می‌گویند که ما باید ثابت کنیم برنامه هسته‌ای‌مان صلح‌آمیز است. ما نیز می‌گوئیم در برابر این مسئله خواهان رفع تحریم‌ها هستیم و این ۲ موضوع منطق مذاکراتی ماست.

تخت‌روانچی با بیان اینکه هر یک از این ۲ موضوعات عناصری دارند، ادامه داد: مثلا در بحث هسته‌ای مباحث هسته‌ای چون آب سنگین، تعداد سانتریفیوژها و میزان اورانیوم غنی‌شده ایران و غیره وجود دارد. از دیگر سو در مورد بحث تحریم‌ها نیز بحث تحریم‌های بانکی، حمل‌ونقل، نفتی و بیمه را داریم و دیگر موضوعات مرتبط با تحریم‌ها.

وی ادامه داد: اگر سوال شما این باشد که این دور از مذاکرات با ۲ دور قبلی چه تفاوتی داشت، باید بگویم که ما نسبتا وارد جزئیات مباحث هسته‌ای و تحریم‌ها شدیم و آن‌ها نظراتشان را گفتند و ما هم نظراتمان را گفتیم. البته هنوز کار دارد و اختلاف‌نظر وجود دارد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه ادامه داد: در دوره‌های بعدی باید کار را ادامه دهیم، وارد مسائل ریزتر شویم تا به مرحله‌ای برسیم که طرفین احساس کنند باید وارد مرحله نگارش و متن شویم. در آن زمان، نگارش را شروع می‌کنیم و روی پاراگراف‌های مختلف بحث‌وتبادل نظر می‌کنیم تا به تفاهم برسیم.

وی در پاسخ به این سوال که «دور بعدی گفت‌وگوهای ایران و اروپا چه زمانی خواهد بود؟» تصریح کرد: هنوز تاریخ آن مشخص نشده، ولی استنباط می‌کنیم حدود یک ماه دیگر برگزار شود. البته هنوز قطعی نیست که بتوانم تاریخ دقیقی به شما بگویم، ولی استنباطم این است که یک ماه دیگر احتمالا برگزار شود.

منطق برجام مورد اشتراک ایران و اروپاست

تخت‌روانچی در پاسخ به این سوال که «ایران تأکید دارد مبنای مذاکرات برجام است و به نظر می‌رسد که در طرف‌های مقابل نیز چنین نگاهی وجود داشته باشد، ولی از طرف دیگر شاهد این هستیم که افرادی مثل آقای گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی این ادعا را مطرح می کنند که برجام کارایی ندارد و برجام مرده است. از دیگر سو بعضا از سوی خود مقامات کشورمان تأکید شده که باید تغییراتی در برجام صورت گیرد»، گفت: واقعیت قضیه این است که در اکتبر ۲۰۲۵ یا مهرماه ۱۴۰۴ بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، دوره برجام تمام می‌شود و بعد از این تاریخ برجامی وجود ندارد. در حقیقت در این زمان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ که برجام بخشی از آن است، تمام می‌شود.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه این موضوع که «گفته می‌شود برجام مرده است، جمله مناسب و جالبی نیست»، خاطرنشان کرد: واقعیت این است که زمان تعدادی از مفاد برجام گذشته است. مثلا پنج سال بعد از برجام، تحریم‌های تسلیحاتی از بین رفته است و دیگر معنا ندارد که در مورد این موضوع صحبت کنیم، یا در سال هشتم برجام، تحریم‌های موشکی و پهپاد از بین رفته‌اند، طبیعی است که معنایی ندارد در مورد آن‌ها صحبت شود.

تخت‌روانچی در این ارتباط توضیح داد: در واقع یک سری سال‌ها و سررسیدها که در برجام قید شده، از نظر تاریخی، زمان آن‌ها گذشته، ولی ما معتقدیم منطق حاکم بر برجام زنده است و طرف‌های مذاکراتی ما هم این را قبول دارند. منطق مذاکراتی برجام مبتنی بر این است که اعتمادسازی از سوی ایران در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای‌اش انجام شود و طرف مقابل نیز اقدام به رفع تحریم‌ها کند. این اعتماد سازی در این چارچوب است که ما یک سری محدودیت‌ها را در حوزه برنامه هسته‌ای‌مان برای یک مدت زمان مشخص بپذیریم و طرف‌های مقابل نیز تحریم‌ها را رفع کنند. همان‌طور که اشاره شد ما و اروپایی‌ها در مورد اینکه منطق برجام باید در مذکرات حاکم باشد، اشتراک‌نظر داریم.

این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران گفت: حالا یک عده ممکن است که بگویند که برجام کارآمدی دارد و یک عده بگویند دیگر کارآمدی ندارد. ما به آن‌ها خیلی کار نداریم، چون همان‌طور که گفتم ۹ ماه دیگر اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ از بین می‌رود و اینکه بحث کنیم برجام چه باشد و چه نباشد، کمکی به ما نمی‌کند. ولی برجام به عنوان یک نقطه قابل رجوع توسط همه که دارای یک مبنا و منطق است، از نظر ما و طرف‌های مذاکراتی مورد پذیرش است و بر آن اشتراک‌نظر داریم و ما بر منطق برجام و حاکم بودن آن بر مذاکرات تأکید داریم.

تخت‌روانچی همچنین در پاسخ به این سوال که «به نظر می‌رسد اوکراین همچنان یکی از مسائل اختلافی بین ایران و اروپاست و برخی معتقدند تا زمانی که موضوع اوکراین حل نشود، اعتمادسازی بین اروپا و ایران انجام نمی‌شود و ممکن است مذاکرات و گفت‌وگوها به نتیجه نرسد»، اظهار داشت: این یک واقعیت است که در مورد موضوع اوکراین بین ما و اتحادیه اروپا اختلاف‌نظر وجود دارد. موضع ما در مورد اوکراین مشخص است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: ما هیچ ارتباطی بین مسئله اوکراین و موضوع مذاکرات هسته‌ای نمی‌بینیم و نگاه طرف مقابل نیز این چنین است. آن‌ها در عین حال که نظرشان در مورد تحولات اوکراین با ما یکی نیست، ولی از دیگر سو ارتباطی بین این ۲ مسئله نمی‌بینند و همان‌طور که اشاره کردم اگر بخواهیم موضوعات مختلف از جمله بحث اوکراین را وارد مذاکرات کنیم، کار به جلو نمی‌رود و هیچ کدام از طرفین نمی‌خواهند کار به جلو نرود.

وی در پاسخ به این سوال که «شما می‌گوئید یکی از طرف‌های مذاکراتی ما روس‌ها هستند که در حقیقت در پرونده اوکراین دخالت دارند و آیا اروپایی‌ها حاضر هستند با روس‌ها سر یک میز بنشینند»، گفت: این یکی از چالش‌هایی است که تحت عنوان شکل مذاکره با آن روبرو هستیم. از نظر شکل مذاکراتی، اروپایی‌ها و روس‌ها با هم هم‌نظر نیستند و این چالشی است که ما باید در مورد آن به فرمولی دست پیدا کنیم.

تخت‌روانچی در پاسخ به این سوال که «آیا در مذاکرات در مورد چالش صحبتی شده است؟»، خاطرنشان کرد: بله صحبت شده است. در مورد شکل و فرمت مذاکرات صحبت شده است. نظر اروپایی‌ها روشن است. بین اروپایی‌ها و روس‌ها در مورد شکل مذاکره اختلاف‌نظر وجود دارد و این یکی از چالش‌هایی است که باید آن را حل کنیم.

باید موضوع اف‌ای‌تی‌اف را از مسائل سیاسی دور کنیم

معاون سیاسی وزیر امور خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با موضوع اف‌ای‌تی‌اف و اینکه «به نظر می‌رسد یک نگاه صفر و صدی نسبت به این موضوع در کشور وجود دارد، چنانچه برخی می‌گویند مشکلات اقتصاد ما ربطی به اف‌ای‌تی‌اف ندارد و برخی دیگر پذیرش اف‌ای‌تی‌اف را راه‌حل مشکلات اقتصادی کشور می‌دانند»، خاطرنشان کرد: اولا اف‌ای‌تی‌اف یک بحث فنی است و نباید به آن سیاسی نگاه کنیم و باید متخصصان فن جدا از بحث‌های سیاسی در مورد آن صحبت کنند.

وی افزود: در کشور ما یک مقدار اف‌ای‌تی‌اف سیاست زده شده است و ما باید این موضوع را از مسائل سیاسی به دور کنیم و اجازه دهیم در مجمع تشخیص مصلحت نظام با حضور متخصصین در مورد آن صحبت و تصمیم‌گیری شود.

تخت‌روانچی گفت: در خصوص اینکه اف‌ای‌تی‌اف چقدر موثر است، این یک واقعیت است که مقررات اف‌ای‌تی‌اف توسط بانک‌های دنیا رعایت می‌شود و این‌گونه نیست که فقط بانک‌های‌ غربی آن را رعایت کنند، بلکه مجموعه کشورهایی که در دنیا در حوزه‌های بانکی فعال هستند، این موضوع را رعایت می‌کنند و فقط اختصاص به بلوک غرب ندارد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: نکته سوم این است که آیا با اف‌ای‌تی‌اف می‌توانیم مشکلات اقتصادی کشور را حل کنیم؟ عده‌ای می‌گویند حل می‌شود و عده‌ای می‌گویند حل نمی‌شود. واقعیت این است که کشورهایی مثل ایران که تحت تحریم هستند، هم موضوع تحریم برای آن‌ها مشکل‌زا است و هم عدم قبول مقررات اف‌ای‌تی‌اف. ما اگر تحریم‌ها را حل کنیم و مشکل اف‌ای‌تی‌اف همچنان باشد، مشکلات کامل حل نمی‌شود و اگر اف‌ای‌تی‌اف را حل کنیم و تحریم‌ها پابرجا باشد، باز هم مشکلات کاملا حل نخواهد شد. در واقع یک نظام دو وجهی در این ارتباط وجود دارد که بخشی از آن مربوط به تحریم‌هاست و بخشی دیگر مربوط به اف‌ای‌تی‌اف است و اگر تحریم‌های بانکی را برداریم ولی موضوع اف‌ای‌تی‌اف حل نشود، مشکلات همچنان باقی خواهند ماند و بالعکس اگر اف‌ای‌تی‌اف حل شود ولی تحریم‌های بانکی پابرجا باشند، باز هم مشکل داریم.

وی با تأکید بر اینکه «این یک بحث فنی و تخصصی است و این ۲ موضوع مورد اشاره، پایه یکدیگر هستند»، ادامه داد: بنابراین ما برای اینکه بتوانیم روابط اقتصادی روانی با دنیا داشته باشیم، باید هر دوی این‌ها را داشته باشیم و هر کدام نباشند، یک طرف کار می‌لنگد.

درباره سیاست‌های ترامپ در قبال ایران، در تعامل و مشورت هستیم

وی در پاسخ به این سوال که «شما گفتید سیاست فشار حداکثری شکست خورده و در واقع این حرف ترامپ که ایران ضعیف شده است را قبول ندارید. در مجموع آیا ترامپ هشت سال قبل با ترامپ اکنون متفاوت است؟»، تصریح کرد: اگر بخواهیم قضاوت کنیم، بر مبنای حرف نمی‌توانیم قضاوت درستی داشته باشیم، به خصوص حرف‌هایی که در زمان تبلیغات انتخاباتی مطرح می‌شود.

تخت‌روانچی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه «تیمی که آقای ترامپ در کابینه خود قرار داده اکثرا ضدایرانی هستند و مواضع ضدایرانی داشته‌اند و با توجه به اینکه ایران همواره اعلام کرده که بر اساس عملکرد تصمیم می‌گیرد و ممکن است گفته‌های ضدایرانی آن‌ها به مرور تبدیل به عملکرد علیه ایران شود»، خاطرنشان کرد: ممکن است این موضوعی که شما می‌گوئید صورت بگیرد، اما باز هم معتقدم الان نمی‌توانیم قضاوت کنیم. البته می‌شود حدس و گمان داشت اما قضاوت دقیق و درست نه.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: این‌گونه نیست که ما راحت نشسته باشیم و هیچ کاری نکنیم و برنامه و اندیشه‌ای نداشته باشیم.

وی در پاسخ به اینکه آیا «برنامه‌ای در مورد دولت ترامپ و سیاست‌های احتمالی وی دارید؟»، گفت: حتما در این مورد فکر می‌کنیم و با دوستان در تعامل و مشورت هستیم. این‌گونه نیست که دست روی دست گذاشته باشیم و منتظر باشیم ترامپ بیاید و بگوید سیاست ما در برابر ایران چیست و بعد تازه ما یادمان بیاید که می‌خواهیم چه کار کنیم. حتما مدت‌هاست در این ارتباط فکر می‌کنیم و با دوستانمان مشورت داشته‌ایم.

وی افزود: ایده‌هایی هست، اما شما زمانی می‌توانید این ایده‌ها را اجرایی کنید که ببینید سیاست دقیق طرف مقابل شما چیست. اینکه اطرافیان ترامپ افراد تندرویی هستند و آیا صحبت‌هایی که در زمان تبلیغات مطرح کرده‌اند، اجرایی و عملیاتی می‌کنند، چیزی است که باید در مورد آن صبر کنیم و نباید عجله داشته باشیم، ولی در عین حال باید خودمان را برای بدترین حالت آماده کنیم.

دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با تأکید مجدد مبنی بر اینکه «باید با طمانینه و صبر برنامه‌ریزی کنیم»، اظهار داشت: وقتی سیاست‌های طرف مقابل اعلام شد، ما هم متناسب با آن سیاست‌ها عمل می‌کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در این ارتباط گفت: ترامپ با توجه به سابقه خود در عرصه تجارت، می‌داند که اگر بخواهد سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری را علیه ایران اعمال کند، باز هم شکست می‌خورد و نباید یک سیاست شکست خورده را دوباره تکرار کند.

وی افزود: برخی معتقدند با توجه به تحولات در سطح بین‌الملل، کار برای ترامپ نسبت به دوره اول سخت‌تر شده و برخی نیز می‌گویند با توجه به تحولات منطقه کار آسان‌تر شده است و این ۲ وجه قضیه است. ولی همان‌طور که گفتم نباید عجله کرد و باید منتظر ماند.

پیامی با دولت ترامپ رد و بدل نشده است

دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سوال که «چندی پیش سفیر عمان در مصر در مورد آمادگی کشورش برای میانجیگری بین ایران و آمریکا اظهاراتی را مطرح کرده بود و برخی نیز این موضوع را مطرح کردند که در سفر اخیر نخست‌وزیر عراق به تهران پیامی را از سوی مقامات جدید کاخ سفید برای ایران آورده بود. آیا کشورهایی وجود دارند که مذاکرات بین ایران و آمریکا را تسهیل کنند؟»، تأکید کرد: همیشه یک کانال رسمی برای تبادل پیام بین ایران و آمریکا وجود داشته و آن سفارت سوئیس در تهران است و از این کانال چه در دوران اول ترامپ و چه در دوران بایدن و دوره‌های دیگر استفاده شده و خواهد شد.

تخت‌روانچی گفت: در دوران آقای بایدن، کانال مسقط نیز راه‌اندازی شد که در واقع کانال گفت‌وگوهای غیرمستقیم بین ایران و آمریکا بود که این کانال چند وقتی است که تعطیل شده است. در این میان برخی از کشورها بودند که پیام‌هایی را بین ایران و آمریکا می‌بردند و می‌آوردند.

وی ادامه داد: چند روزی است که دولت جدید آمریکا بر سر کار آمده و پیامی رد و بدل نشده و اکنون زود است در مورد کانال‌های ارتباطی صحبت کنیم، اگرچه کانال رسمی سفارت سوئیس در تهران برای انتقال پیام وجود داشته و خواهد داشت.

ایران و عربستان مصمم به گسترش روابط هستند

معاون وزیر خارجه ایران در پاسخ به این سوال که «حدود ۲ سال پیش گشایشی در روابط ایران و عربستان ایجاد شد و شما نیز چند وقت پیش به ریاض سفر کردید و با حضور شما نشست معاونان وزرای خارجه ایران، چین و عربستان برگزار شد. ولی به نظر می‌رسد روابط ۲ کشور به آن چشم‌اندازی که پیش‌بینی می‌شد، نرسیده است. مانع این موضوع چیست و آیا این مانع از سوی سعودی‌هاست؟» اظهار داشت: ما و عربستان ۲ کشور مسلمان، همسایه و بزرگ منطقه هستیم و طبیعی است که این ۲ کشور بتوانند روابط‌ خود را در سطوح مختلف گسترش دهند. تصمیم ۲ طرف این است که مشکلات گذشته را پشت سر بگذارند و به سمت جلو حرکت کنند. من نیز در جریان سفری که به ریاض داشتم، مذاکرات مثبت و سازنده‌ای با همتای سعودی خود داشتم. ایران و عربستان هر ۲ علاقه‌مند هستند که بتوانند در زمینه‌های مختلف با یکدیگر کار کنند. در مدت اخیر رفت‌وآمدهای خوبی بین ۲ طرف شده است و شاهد سفر متقابل وزرای خارجه ۲ کشور بودیم و تصمیم ۲ طرف بر این است که روابط را گسترش دهند.

تخت‌روانچی گفت: در برخی از حوزه‌ها ممکن است یک سری موانعی وجود داشته باشد و مسائل بروکراسی دست و پاگیر باشد ولی طرفین تصمیم دارند روابط را گسترش دهند و در این موضوع شکی نیست و به مرور زمان نیز موانع برطرف می‌شود.

وی با بیان اینکه «تا چندی پیش خطوط هوایی سعودی به ایران پروازی نداشت اما اکنون برقرار شده است، اعزام‌های عمره به طور مستمر ادامه دارد»، ادامه داد: قطعا با گسترش روابط مردمی و اقتصادی بین ۲ کشور این روابط قوام بیشتری پیدا می کند.

گفت‌وگوهای ایران با مصر و بحرین در جریان است

معاون وزیر خارجه ایران همچنین در پاسخ به این سوال که آیا اتفاق جدیدی در روابط ایران با ۲ کشور مصر و بحرین صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: ما با هر ۲ طرف در ارتباط هستیم و رفت‌وآمدها بین مقامات ۲ کشور وجود  داشته است. گفت‌وگوها بین ۲ کشور در جریان است تا ان‌شاءالله بتوانیم مشکلات را حل کنیم.

تخت‌روانچی در پاسخ به این سوال که «چندی پیش آقای وحید عابدینی یکی از شهروندان ایرانی که به اتهام دور زدن تحریم‌ها در ایتالیا بازداشت شده بود، آزاد شد، آیا در حال حاضر آماری از زندانیان تحریمی ایران وجود دارد و رایزنی برای آزادی آن‌ها در جریان است؟»، اظهار داشت: زندانیان تحریمی ما مرتبط با تحریم‌های آمریکا هستند و این‌ها در اروپا یا کشورهای دیگر به دلیل قراردادی که آمریکا با آن کشورها دارد، گرفتار می‌شوند، مثلا آقای عابدینی در میلان ایتالیا بر اساس خواست آمریکایی‌ها دستگیر و نگهداری شد که خوشبختانه در نهایت آزاد شد.

وی با بیان اینکه «برخی از شهروندان ایرانی به ظن اینکه تحریم‌ها را نقض کرده‌اند، دستگیر شده‌اند»، تصریح کرد: از نظر ما این تحریم‌ها ظالمانه است چراکه هدف آن مردم ایران است. ما مواردی داشتیم که مثلا یک فرد را به اتهام این که می‌خواسته لاستیک هواپیما به ایران ارسال کند، دستگیر کرده‌اند. لاستیک هواپیما به چه کاری می‌آید، جز اینکه برای پرواز هواپیما استفاده می‌شود، اما آمریکایی‌ها به بهانه نقض تحریم، فرد را زندانی کردند.

تخت‌روانچی با بیان اینکه «برخی از ایرانیانی که در خارج از آمریکا به خواست آمریکایی‌ها به بهانه دور زدن تحریم‌ها دستگیر شده‌اند، بعضاً با فشار دولت آمریکا از سوی این کشورها به آمریکا مسترد می‌شوند»، گفت: ما آماری در مورد تعداد زندانیانی که در آمریکا و خارج از آمریکا به دلیل نقض تحریم‌ها هستند داریم. 

ما پول بلوکه‌شده‌ تحریمی در دیگر کشورها نداریم

معاون وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این سوال که «آیا ایران در حال حاضر پول بلوکه شده‌ای در دیگر کشورها دارد؟»، خاطرنشان کرد: ما پول بلوکه‌شده‌ای در جای دیگر نداریم.

تخت‌روانچی در مورد پول‌های بلوکه شده ایران که از کره جنوبی آزاد شد و به قطر منتقل شد و اینکه «آیا ایران می‌تواند از این پول‌ها استفاده کند؟»، تأکید کرد: ما در ارتباط با این مسائل با دولت قطر در حال صحبت و گفت‌وگو هستیم. همان‌طور که اشاره کردم، ما در کشور دیگری پول بلوکه‌شده به خاطر تحریم‌ها نداریم.

وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه «آیا در حال حاضر ارتباطی بین ایران و مقامات جدید حاکم بر سوریه وجود دارد و برخی معتقدند ایران، سوریه را از دست داده است؟» گفت: نظرات‌مان را در ارتباط با تحولات سوریه از طریق واسطه به حاکمان جدید این کشور منتقل کرده‌ایم و آن‌ها با نظرات ما آشنا هستند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه «نظرات اعلامی ما در مورد سوریه مشخص است»، اظهار داشت: ما با حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه احترام می‌گذاریم، دخالت در امور داخلی سوریه را قبول نداریم. تأکید داریم که نیروهای خارجی باید سوریه را ترک کنند و این مردم سوریه هستند که باید آینده خود را انتخاب کنند.

وی با تأکید بر اینکه «مقامات حاکم بر سوریه از نظرات ما آگاه هستند»، ادامه داد: این که بگوییم سوریه را از دست داده‌ایم یا ندادیم، خیلی حرف دقیقی نیست. مگر سوریه با حکومت قبلی‌اش دست ما بود که الان بگوییم سوریه را از دست داده‌ایم؟! ما با دولت قبلی سوریه یک نوع رابطه‌ای داشتیم که اکنون این روابط را نداریم و این بدین معنا نیست که عده‌ای بگویند قبلا سوریه را در دست داشتیم و الان نداریم.

تخت‌روانچی با بیان اینکه «ما به تحولات سوریه به عنوان یک کشور مهم منطقه و مسلمان حساسیت داریم، بدون اینکه بخواهیم در امور داخلی سوریه دخالت کنیم»، گفت: این حساسیت فقط مختص ایران نیست و دیگر کشورهای منطقه نیز حساسیت دارند. همه تأکید دارند که باید آنجا آرام باشد و تروریست‌ها اجازه فعالیت نداشته باشند. ما برای مردم سوریه آرامش می‌خواهیم و علاقه‌مند هستیم آن‌ها از نظر اقتصادی رشد کنند و اگر کمکی از ما بربیاید، حتما انجام می‌دهیم و این موضوع اصولی ماست. در نهایت باید صبر کنیم ببینیم تحولات در این کشور به چه شکل خواهد بود.

وی در پاسخ به این سوال که «ما گفته بودیم در صورتی سفارت‌مان را در سوریه بازگشایی می‌کنیم که تضمین امنیتی از سوی مقامات جدید در سوریه دریافت کنیم و آیا این تضمین امنیت دریافت شده است؟»، گفت: معتقدم در مورد بازگشایی سفارت ایران در سوریه خیلی نباید جلوتر از تحولات رفت. طبیعی است که باید در یک مرحله سفارت ما در آنجا باز شود، ولی اینکه بگوئیم این موضوع اولویت اصلی ما در ارتباط با سوریه است، شاید درست نباشد، بلکه یکی از مسائلی است که به آن توجه داریم.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: باید در یک فضای آرام و محیط امنی سفارت ما باز باشد، اما اینکه این موضوع بخواهد به عنوان اولویت ویژه و اصلی در موضوع سوریه برای ما مطرح باشد، این‌گونه نیست و این مسئله در زمان خودش اتفاق می‌افتد.