شاخص مدیران خرید خنثی شد / عبور از شرایط جنگی وضعیت تولید را بهبود بخشید

به گزارش تجارت نیوز، شاخص مدیران خرید صنعت ایران در شهریورماه به عدد ۵۰.۶ رسید و پس از هفت ماه رکود مداوم، برای نخستین‌بار وارد محدوده خنثی شد. این عدد نشان‌دهنده توقف روند نزولی تولید و تثبیت فعالیت‌های صنعتی است.

تولید در ماه گذشته کمی جان گرفت و شاخص مقدار تولید با عدد ۵۳.۵ به بالاترین سطح در یازده ماه گذشته رسید. بخشی از خطوط خاموش دوباره روشن شدند، اما این رشد بیشتر به معجزه‌ای موقتی شباهت دارد تا تغییر روندی پایدار؛ صنایع با انرژی ناپایدار نمی‌توانند برنامه‌ریزی کنند و در اقتصادی بی‌ثبات نمی‌توان آینده ساخت.

تقاضا خنثی شد و بازار از تب و تاب افتاد

در سمت تقاضا، نشانه‌ای از بازگشت دیده نشد. سفارش‌های جدید برای پانزدهمین ماه پیاپی زیر مرز خنثی ماند و بازار از تب‌وتاب افتاد. مشتریان هنوز نمی‌خرند چون به فردای قیمت‌ها اعتماد ندارند. آن اندک افزایش تقاضا نیز بیشتر حاصل ترس از تورم بود، چرا که تقاضای مصنوعی، مثل بخار، زود بالا می‌رود و زود هم فرو می‌نشیند.

موجودی مواد اولیه برای نوزدهمین ماه متوالی کاهش یافت. محدودیت نقدینگی، افزایش نرخ ارز و تأخیر در تخصیص و ترخیص مواد اولیه مانع جایگزینی ذخایر شد. شاخص موجودی محصول نهایی نیز به پایین‌ترین سطح هشت ماه اخیر رسید و تولیدکنندگان برای پاسخ به سفارش‌ها از موجودی انبار استفاده کردند.

افزایش هزینه‌های تولید شامل مواد اولیه و مالیات باعث شد قیمت فروش محصولات بیشترین رشد پنج‌ماهه را تجربه کند. نرخ تورم ماهانه با رشد ۳.۸ واحد درصدی دوباره صعود کرد و این بار صنعت هم در صف گرانی ایستاد. افزایش قیمت‌ها، نه از رونق بلکه از اضطرار زاده شد.

شاخص انتظارات تولید پایین‌ترین میزان پنج سال اخیر را تجربه کرد

میزان فروش محصولات پس از هفت ماه کاهش، رشد اندکی ثبت کرد و صنایع صادرات‌محور سهم بیشتری از بازار گرفتند. با این حال، شاخص انتظارات تولید در مرز ۵۰ باقی ماند و پایین‌ترین سطح پنج سال اخیر را نشان داد. نیمی از فعالان صنعتی نسبت به آینده بدبین بودند و نوسانات نرخ ارز، تحریم‌ها و نااطمینانی سیاسی را عامل نگرانی اعلام کردند.

بازگشت امید تولید نیازمند تقویت نقدینگی و تحریک بازار است

محمدرضا نجفی‌منشی، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، با اشاره به علت اصلی بهبود وضعیت تولید به تجارت‌نیوز گفت: بازگشت آرام امید به بخش صنعت نتیجه‌ کاهش محدودیت‌های اقتصادی و ثبات نسبی در فضای کسب‌وکار است. توقف و کندی خطوط تولید در زمان جنگ مانع شکل‌گیری جریان تولید و کاهش ظرفیت شده بود. اکنون با بهبود نسبی فضای اقتصادی در ماه‌های اخیر زمینه‌ی حرکت دوباره تولید و افزایش حجم فعالیت‌های صنعتی فراهم شده است.

پایداری روند رشد تولید بدون ایجاد پشتوانه مالی ممکن نیست

او با تأکید بر اهمیت تأمین نقدینگی و تحریک بازار مصرف بیان کرد: پایداری روند رشد تولید بدون ایجاد پشتوانه مالی ممکن نیست. در برخی صنایع مانند لوازم خانگی، تولید به دلیل انباشت کالا در انبارها کاهش یافته و رکود در بازار موجب توقف فعالیت واحدهای تولیدی شده است. در بخش مصالح ساختمانی نیز وضعیت مشابهی حاکم است و کمبود نیروی کار به‌ویژه پس از خروج کارگران مهاجر افغان، روند تولید را مختل کرده است.

وی تأکید کرد: سیاست‌گذاری صنعتی باید به‌صورت موردی و بخش‌به‌بخش انجام شود و تصمیم‌های کلی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای متفاوت صنایع باشد. ظرفیت تولید در کشور وجود دارد اما فعال‌سازی آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در هر رشته فعالیت است.

اعتبار مبتنی بر حساب جاری ابزار کارآمدی برای پشتیبانی از تولید و مصرف محسوب می‌شود

نجفی‌منش به پیشنهاد اخیر وزیر اقتصاد درباره پرداخت تسهیلات بر اساس گردش حساب جاری اشاره کرد و توضیح داد: این طرح اقدامی مؤثر در جهت افزایش تقاضاست. در بسیاری از کشورهای دنیا، اعتبار مبتنی بر حساب جاری ابزار کارآمدی برای پشتیبانی از تولید و مصرف محسوب می‌شود، زیرا به فعالان اقتصادی اجازه می‌دهد در زمان فعالیت از منابع مالی بیشتری استفاده کنند و پس از ایجاد درآمد، بازپرداخت انجام دهند.

تسهیل فرآیندهای ارزی موجب ورود آسان‌تر مواد اولیه و بهبود شرایط بازار می‌شود

او در ادامه بر ضرورت بهبود شرایط تأمین ارز و انتقال آن تأکید کرد و افزود: تسهیل فرآیندهای ارزی موجب ورود آسان‌تر مواد اولیه و بهبود شرایط بازار می‌شود. در صورت کاهش موانع ارزی، صنایع می‌توانند برنامه‌ریزی بلندمدت‌تری برای واردات و تولید انجام دهند.

وی در پایان به معضل انرژی پرداخت و خاطرنشان کرد: با سردتر شدن هوا، چالش تأمین سوخت بار دیگر بر تولید اثر می‌گذارد. دولت باید برای ماه‌های سرد سال تمهیدات لازم را بیندیشد و در صورت امکان با کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان و روسیه قراردادهای تبادلی گاز امضا کند تا در زمان افت فشار گاز، مناطق شمالی از منابع جایگزین بهره‌مند شوند و جریان تولید در کشور متوقف نشود.

صنعت ایران در شهریور روی دوش ضعف‌های قدیمی راه رفت. قطعی برق ادامه یافت و تجهیزات صنعتی از کار افتاد. کمبود نقدینگی، تغییرات ناگهانی مالیاتی و سخت‌گیری‌های بانکی نفس تولید را برید. نوسانات ارزی اعتماد را از بازار گرفت و مشتری را در تردید رها کرد. رکود تقاضا ادامه یافت و قدرت خرید مردم بیش از همیشه تحلیل رفت.