فرصت خرید در کدام بازار است؟ / با پول خود چه بخریم؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، طبق اعلام وزیر خارجه ایران در هفته جاری قرار است مذاکرات بروکسل از سرگرفته شود و این خبر برای بازارهای مالی مهم است.

از سوی دیگر، هیچ‌کدام از بازارهای مالی اکنون روند پرشتاب صعودی ندارند و در یک دوره تقریبا با ثبات به سر می‌برند.

در این شرایط، فرصت خرید در کدام بازار است؟ علی صادقین و مهدی سماواتی، دو کارشناس بازارهای مالی در گفتگوی زنده اینستاگرامی به این سوال پاسخ داده‌اند.

در هفته گذشته نیز تجارت‌نیوز سه لایو داشت که یکی از آنها را می‌توانید در گزارش « پیش‌بینی بهترین بازار » بخوانید.

وضعیت اقتصاد و بازارهای مالی

در یک سال اخیر، بورس کمترین و در هفت ماه اخیر طلا کمترین بازدهی را داشته است. ممکن است عده‌ای تصور کنند که این بازارها جاماندگی داشته‌اند و می‌توان روی آنها سرمایه‌گذاری کرد.

از سوی دیگر اکنون ابهاماتی در برابر اقتصاد کشور وجود دارد از جمله مذاکرات که امیدهایی را برای کاهش قیمت ارز ایجاد کرده است اما از آن سو چالش‌ها و سیگنال‌هایی در اقتصاد ایران وجود دارد مانند رشد پایه پولی و نقدینگی، افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی و طرح‌هایی چون جهش مسکن.

این موارد به سرمایه‌گذاران هشدار می‌دهد که اقتصاد ایران ممکن است نه تنها به سود بهبود نرود که بحران‌هایی نیز در پیش برود.

در این شرایط افراد باید چه مواردی را در سرمایه‌گذاری در نظر بگیرد؟

صادقین: توجه به جاماندگی، خطای راهبردی است

صادقین، کارشناس بازارهای مالی در پاسخ به این پرسش گفت: با وجود بازارهای نزولی و در شرایط نااطمینان اقتصادی، نمی‌توان حرف از بازار،گروه یا سهم جامانده زد چرا که خطایی راهبردی است. در این مورد تفاوتی میان بازار سرمایه، ارز یا طلا وجود ندارد.

او با اشاره به وجود سه چالش پیش روی اقتصاد ایران گفت: نخستین چالش، کسری بودجه گسترده ۴۸۰ هزار میلیاردی است که دولت برای تامین مالی آن تنها دو راه‌حل دارد؛ یکی بمبارانی از فروش اوراق دولتی است که می‌تواند به ماهانه ۳۵ هزار میلیارد نیز تومان برسد. این رقم تقریبا نیمی از کسری بودجه را تامین می‌کند ولی تبعاتی برای بازار سرمایه دارد.

صادقین افزود: راه‌حل دیگر، استقراض از بانک مرکزی است که بدهی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی را در پی دارد که پایه پولی و در نتیجه تورم را افزایش می‌دهد.

به گفته این کارشناس بازارهای مالی، وجود همین دوگانگی بین کسری بودجه و تورم افزایشی، تصمیم‌گیری را سخت می‌کند؛ در این شرایط پولی که شیره اصلی بازار سرمایه است، صرف خرید اوراق می‌شود.

از ابهام در مورد مذاکرات تا تصمیم‌های اقتصادی دولت

صادقین، چالش بعدی اقتصاد ایران را بحث نااطمینانی در مذاکرات و اخبار متناقض در این حوزه دانست و افزود: افراد برای خرید دلار مصرفی یا سهم دلاری در بورس، بلاتکلیف هستند.

او به تصمیم‌گیری‌های متناقض در تیم اقتصادی دولت اشاره کرد و گفت: با وجود حمایت زبانی دولتمردان از بورس، فضای کسب و کار و سرمایه‌گذاری، دو اتاق عجیب در مدت اخیر رخ داده است. نخست اینکه بانک مرکزی در هشت هفته اخیر عملیات توافقنامه بازخرید یا رپوی معکوس را انجام داده؛ این موضوع، معنی فروش اوراق به سیستم بانکی و در نتیجه افزایش نرخ بهره بانکی به ۲۰ درصد و همچنین افزایش نرخ بهره اوراق در سررسید آنها را می‌دهد که اکنون به حدود ۲۳ درصد رسیده است. این شرایط تا حدودی فرصت سرمایه‌گذاری را می‌گیرد.

این کارشناس بازارهای مالی، افزود: موضوع بعدی، تاکید دولت بر قیمت‌گذاری دستوری به ویژه در زمینه مواد اولیه است. این در حالی است که مجلس، مدام با قیمت‌گذاری دستوری مخالفت می‌کند اما دولت تاکید زیادی بر آن دارد.

عدم امکان تصمیم‌گیری در شرایط نااطمینان اقتصادی

صادقین، گفت: در شرایط نااطمینان اقتصادی نمی‌توان تصمیم‌گیری کرد که این ابهام را در رفتار سرمایه‌گذاران برای خرید انواع سهام یا حضور در دیگر بازارهای مالی و همچنین در عملکرد صندوق‌های سرمایه‌‌گذاری می‌توان دید.

به گفته او، افراد تا زمانی که این نااطیمنانی وجود دارد باید محتاطانه عمل کنند.

سماواتی: امیدی به تغییر اقتصادی نیست

سماواتی، کارشناس بازارهای مالی در ادامه لایو گفت: در بسیاری کشورها ایدئولوژی اقتصادی مشخص شده است و بر اساس آن عمل می‌شود. اما در ایران چنین مفهومی وجود ندارد بلکه اقتصاد ایدئولوژی‌زده حاکم است. مثلا به خاطر خودکفایی و از ترس تحریم، بحران آب و محیط زیست در کشور ایجاد شده است در حالی که اصلا چرا باید دشمن و ترس از تحریم برای کشور وجود داشته باشد.

او افزود: به دلیل وجود همین اقتصاد ایدئولوژی‌زده، با جابه‌جایی دولت‌ها امیدی به تغییرات اقتصادی نیست و مردم نباید منتظر تحولاتی در این حوزه باشند.

این کارشناس بازارهای مالی، اصرار بر قیمت‌گذاری دستوری را مثالی در این زمینه دانست و گفت: رئیس‌جمهور پیش از انتخابات منتقد اینگونه قیمت‌گذاری بود اما اکنون دولت خود او اما همان راه را می‌رود.

بورس می‌توانست بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری باشد

سماواتی، افزود: بدون توجه به تصمیم‌گیری‌های دولت، بورس صد در صد بازار مناسبی بود اما با توجه به وجود دولتی بدون پول و در شرایط کمبود سرمایه در بازار و اینکه دولت می‌خواهد برای کسری بودجه اوراق بفروشد، بازار سرمایه با مشکل مواجه می‌شود.

به گفته او، اکنون مردم از حضور در بازار سرمایه ترسیده‌اند و بازار رقیبی مانند کریپتو سرمایه‌های خرد را به سمت خود جلب کرده است؛ در این شرایط، دولت هم اوراق دولتی می‌فروشد و با سیاست‌های تکلیفی، صندوق‌ها ناچار به فروش سهام و خرید اوراق هستند.

این کارشناس بازارهای مالی، افزود: چنین اتفاقاتی ریزش بازار و اقدام مردم به ابطال واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری را در پی دارد. این چرخه ادامه دارد و بحران‌های پی در پی را رقم می‌زند.

شاخص به ۲ میلیون واحد نمی‌رسد

سماواتی، گفت: در درازمدت، بالاترین بازدهی از بازار سرمایه به دست می‌آید اما در شش ماه آینده، غیرممکن است شاخص به دو میلیون واحد برسد و پول‌های کم ریسک بهترین جا برای سرمایه‌گذاری است. دولت نیز همین را می‌خواهد چرا که می‌خواهد پول‌های بدون ریسک خود را در قالب اوراق خزانه تامین کند. البته همین بازار جذاب هم به اندازه یک سوم تورم را پوشش نمی‌دهد.

او افزود: در میان مدت، برای افراد ریسک‌پذیر، بازار طلا و سکه هم جذاب است. البته من به شخصه در این بازار سرمایه‌گذاری نمی‌کنم؛ مگر از طریق ابزارهای مالی موجود در بازار سرمایه.

سماواتی ادامه داد: تورم روی انواع محصولات کشاورزی پایین‌تر از حوزه‌های دیگر بوده است و گواهی سپرده آنها در بورس هم می‌تواند جذاب باشد. بر همین اساس، ترکیبی از این گواهی‌ها و بازار طلا و سکه انتخاب خوبی محسوب می‌شود.

این کارشناس بازارهای مالی، کاهش شدید قیمت دلار را رویا دانست و افزود: ممکن است با سرکوب شدید قیمتی، نرخ دلار کاهش پیدا کند ولی در حالت اقتصادی، رسیدن نرخ دلار به کمتر از ۲۶ هزار تومان بعید است.

تورم چقدر می‌شود؟

صادقین: تورم با شکست برجام ۵۵ درصد هم می‌شود

صادقین، دیگر کارشناس حاضر در لایو، در ادامه در مورد آینده تورم در کشور گفت: اگر به سمت مذاکره و برجام برویم و اواخر پاییز و اوایل زمستان به نتیجه برسیم، حداقل تورم ۴۰ درصد رقم می‌خورد اما اگر به صورت رسمی اعلام شود برجام شکست خورده است، تورم به بالای ۵۵ درصد می‌‌رسد.

او افزود: اگر حالت میانه کنونی ادامه یابد که نه مذاکره انجام شود و نه رسما شکست بخورد، احتمال تورم بین ۴۵ تا ۴۸ درصد وجود دارد. البته در صنایع کم‌دوام از جمله مواد غذایی، تورم بالای ۶۰ درصد تا پایان سال محتمل است.

سماواتی: تورم کمتر از ۵۰ درصد در سفره مردم بعید است

سماواتی نیز تحقق این ارقام را شدنی دانست و گفت: مردم انتظار معجزه از برجام نداشته باشند؛ چرا که عملی شدن و راستی‌آزمایی آن زمان‌بر است. از سوی دیگر، اقتصاد ایران تطابقی با دنیا ندارد و شبکه بانکی ایران به روز نیست. در نتیجه حتی در صورت تحقق برجام نیز بانک‌های کشور نمی‌توانند ارتباطات بین‌المللی داشته باشند.

او افزود: حتی اگر مذاکرات به نتیجه برسد که بسیار بعید است، تورم کمتر از ۵۰ درصد تا پایان سال در سفره مردم بعید است.

به گفته این کارشناس بازارهای مالی، یکی از دلایل اصلی وضعیت کنونی ارزپاشی با دلار ۴۲۰۰ تومانی است که نتیجه‌ای نداشته؛ اکنون قیمت‌ مواد غذایی جهانی محاسبه می‌شود اما برای تهیه آنها از جیب مردم سوبسید پرداخت شده است.

کدام بازار بهتر است؟

صادقین: بازدهی بیش از تورم ممکن نیست

صادقین، کارشناس بازارهای مالی در پاسخ به این پرسش که چه بازاری برای سرمایه‌گذاری بهتر است گفت: اکنون و حداقل تا مشخص شدن روند مذاکرات، کسب بازدهی بیشتر از تورم و حتی هم‌اندازه آن، از هیچ‌کدام از بازارها امکان ندارد.

او به افراد توصیه کرد که حدود ۷۰ درصد از سرمایه خود را در صندوق‌های با درآمد ثابت بگذارند و توضیح داد: با وجود تورم بالا، نرخ بهره نیز در حال افزایش است. از سوی دیگر، با وجود تداوم قیمت‌گذاری دستوری و کنترل نرخ دلار، نمی‌توان از ارزندگی حرف زد. در این شرایط، افراد ابتدا باید از ریسک دور باشند و سرمایه خود را حفظ کنند. در مرحله بعد، نوبت به کسب سود می‌رسد.

صادقین بیان کرد: افزایش نرخ بهره، اجازه ورود نقدینگی به بازارها را نمی‌دهد. در نتیجه با وجود اینکه بر اساس شاخص‌های اقتصادی، بازارهای مختلف باید رونق داشته باشند، به دلیل نوع سیاستگذاری بازارساز، رکود بر آنها حاکم است.

سرمایه‌گذاری در بازارهای روتین، ریسک است

او گفت: سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی روتین مانند طلا، سرمایه، ارز و مسکن را تا مشخص شدن انتظارات تورمی ناشی از مذاکرات، توصیه نمی‌‌کنم.

صادقین افزود: اکنون شرایط برخی صنایع بورسی به گونه‌ای است که روی کاغذ سرمایه‌گذاری روی آنها می‌تواند جذاب باشد اما به دلیل سیاست‌های دولت از جمله افزایش نرخ بهره من توصیه نمی‌کنم. قیمت‌گذاری دستوری نیز بازار ارز را کنترل می‌کند.

این کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: من ورود به بازار سرمایه را غیر از برای تامین کالاهای مورد نیاز انبار کسب و کارها توصیه نمی‌کنم. نمی‌توان ریسک کرد و به بهانه ارزندگی سرمایه را از دست داد.

به گفته او، سیاست‌گذار بازارها را حتی شده با با اخبار کنترل می‌کند و در چنین شرایطی، ورود به بازارهای مالی ریسک است؛ بهترین تصمیم حفظ سرمایه و وضعیت موجود است.

سماواتی: ریسک برای دارایی‌های مالی بیشتر است

سماواتی، دیگر کارشناس بازارهای مالی نیز گفت: سیاست‌های دولت، در بین دارایی‌های مالی و غیرمالی، بیشترین ریسک را برای گروه نخست مانند سهام دارد و کمترین ریسک را برای بازار کالا.

او توصیه کرد که افراد می‌توانند گواهی سپرده بعضی کالاها را در بورس خریداری کنند؛ چرا که نقدینگی مورد نیاز کسب و کارها را نیز تامین می‌کند.

سماواتی، گفت: بازار سرمایه قدرت جذب نقدینگی دارد و می‌توان اوراق مشتقه را تعریف و بورس ارز، طلا و موارد دیگر را ایجاد کرد. حتی ETF بیت‌کوین قابل عرضه در بازار سرمایه است.

به گفته این کارشناس بازارهای مالی، سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند ۵۰ درصد در صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، حدود ۴۰ درصد در صندوق‌های طلا یا خرید گواهی‌های سپرده در بورس کالا و کمتر از ۱۰ درصد در بازار سهام باشد.

بازار دلار به چه سمتی می‌رود؟

صادقین: قیمت دلار به مذاکرات بستگی دارد

در ادامه لایو، صادقین، کارشناس بازارهای مالی در مورد آینده بازار ارز گفت: در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، دلار ممکن است در کوتاه‌مدت به ۲۱ و ۲۲ هزار تومان برسد اما تا پایان سال به سمت ۲۵ هزار تومان می‌رود.

او افزود: اگر برجام کاملا شکست بخورد، بین ۳۸ تا ۴۰ هزار تومان محتمل است. با روند فعلی، می‌تواند بین ۳۰ تا ۳۲ هزار تومان باشد.

سماواتی: محدوده ۳۲ هزار تومانی محتمل است

سماواتی، دیگر کارشناس بازارهای مالی نیز احتمال دلار ۳۱ تا ۳۲ هزار تومانی را منطقی دانست.

به گفته او، با توجه به کسری بودجه و منابع ارزی و شرایط تورمی، محدوده ۳۲ هزار تومانی محتمل است.

آینده بازار طلا

سماواتی: امکان رشد ۲۸ درصدی قیمت طلا وجود دارد

سماواتی، در ادامه لایو گفت: تا پایان سال میلادی کنونی اونس جهانی ثابت است اما در سال آینده احتمالا روند افزایشی پیدا می‌کند.

او افزود: با توجه به نرخ ارز در ایران، امکان بازدهی حدود ۲۰ تا ۲۸ درصد در بازه زمانی ۸ ماهه، وجود دارد. اما به دلیل بالا بودن هزینه نگهداری طلا، بهتر است افراد گواهی سپرده خریداری کنند.

صادقین: تا یک ماه آینده طلا نخرید

صادقین، دیگر کارشناس حاضر در بورس در این مورد گفت: در کوتاه‌مدت اونس کاهشی و در درازمدت احتمالا صعودی خواهد بود. در ایران، مساله نرخ ارز هم مهم است که به مذاکرات گره خورده است.

او گفت: افراد تا یک ماه آینده بهتر است خریدی در بازار طلا انجام دهند چرا که ریسک آن زیاد است.

بازار مسکن برای سرمایه‌گذاری مناسب است؟

سماواتی: تا سال آینده جذاب نیست

سماواتی، کارشناس بازارهای مالی در ادامه لایو در پاسخ به این پرسش که بازار مسکن برای سرمایه‌گذاری مناسب است؟ گفت: در مسکن و زمین، تا یک سال آینده، هیچ جذابیتی برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد.

او افزود: این موضوع در بخش ملک مسکونی به معنای کاهش قیمت نیست چرا که افراد مسکن را با تخفیف شدید عرضه نمی‌کنند و از بازار اجاره بها بهره می‌گیرند. اما املاک تجاری در رکود همراه با احتمال کاهش قیمت به سر می‌برد.

سماواتی گفت: هر وقت دولت‌ها می‌خواهند در بازاری مداخله گسترده داشته باشند، باید از آن دوری کرد. طرح جهش مسکن، چنین مداخله‌ای محسوب می‌شود؛ آن هم با جیب خالی. این طرح حتی با مسکن مهر هم قابل مقایسه نیست؛ چرا که در آن زمان نرخ نفت، بیش از ۱۰۰ دلار بود.

به گفته او، بیشترین آسیب و تورم ناشی از مسکن مهر را مردم عادی و اقشار پایین تجربه کردند چرا که بیشترین رشد قیمت، در واحدهای کمتر از ۸۰ متر کلان‌شهرها رخ داد؛ در واقع توزیع سوبسید بیشترین آسیب را به طبقات محروم می‌زند.

صادقین: ۱۴۰۳ صعودی می‌شود

همچنین صادقین، دیگر کارشناس بازارهای مالی گفت: بازار مسکن، حداقل تا دو و نیم تا سه سال آینده در رکود است. در سال ۱۴۰۱، پیش‌خرید واحدهای کوچک یا ساخت مسکن با دید تحویل در سال ۱۴۰۳ را توصیه می‌کنم. سرمایه‌گذاری در بازار مسکن باید با دید سال ۱۴۰۳ به بعد انجام شود.

وی افزود: مسکن تا کنون در اوج رکود نیز بیشتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد اصلاح نکرده است و نباید منتظر کاهش قابل توجه قیمت‌ها بود.

شاخص بورس به چه سمتی می‌رود؟

صادقین: شاخص کل نباید ملاک باشد

در ادامه لایو، صادقین، کارشناس بازارهای مالی در مورد شاخص کل گفت: در روند فعلی که نه مذاکرات انجام می‌شود و نه شکست خورده است، احتمالا شاخص میان یک میلیون و ۳۵۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ نوسان پیدا می‌کند.

او تاکید کرد: با توجه به نوع مهندسی بازار و عرضه اوراق، بزرگ‌ترین خطای استراتژیک افراد این است که ملاک خود را شاخص کل بورس قرار دهند. حجم اصلاح پرتفو بسیاری از سرمایه‌گذاران تا ۳۰ درصد نیز رسیده، در حالی که شاخص، چنین اصلاحی را تجربه نکرده است.

صادقین گفت: افراد تا مشخص شدن روند مذاکرات و تعیین دقیق روند نرخ بهره و همچنین سیاست دولت در زمینه فروش اوراق، بهتر است بخش قابل توجه پرتفو خود را به دارایی‌های بدون ریسک اختصاص دهند.

سماواتی: نوسان بین منفی ۱۰ و مثبت ۲۰ محتمل است

سماواتی، دیگر کارشناس حاضر در لایو نیز گفت: شاخص کل به هیچ عنوان ملاک نیست ولی احتمالا از عدد فعلی خود نوسانی، بین منفی ۱۰ و مثبت ۲۰ را تجربه می‌کند.

به گفته او، با نوجه به کم شدن قدرت سرمایه‌ها و فروش اوراق، بعید است شاخص کل، سقف جدیدی را به دست آورد و افراد عادی و حتی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بتوانند سود چندانی از بازار کسب کنند.

این کارشناس بازارهای مالی شرایط کنونی اقتصاد ایران را بی‌سابقه دانست و افزود: هیچ‌گاه این سطح از تورم در بازه طولانی در کشور وجود نداشته است. از نظر میزان دخالت دولت، حجم فروش اوراق و شدت کسری بودجه نیز شرایط کم‌نظیر است. در چنین شرایطی، احتمال خطای محاسباتی وجود دارد و افراد باید واقعیت‌ها را بپذیرند.

به گفته سماواتی، همچنین افراد نباید انتظار تغییر در اقتصاد کشور را داشته باشند و لازم است که در همین شرایط موجود و با توجه به واقعیت‌ها تصمیم‌گیری کنند.