به گزارش تجارت نیوز، عربستان سعودی گروهی جداییطلب در یمن را هدف قرار داده، گروهی که از سوی امارات متحده عربی حمایت میشود. این امر نشاندهنده گسست عمیقتر بین دو قدرت بزرگ خلیج فارس است.
به نوشته فایننشال تایمز شورای انتقالی جنوبی که از سوی امارات حمایت میشود، روز جمعه اعلام کرد که بمباران جداییطلبها از سوی سعودیها «نگرانی جدی» ایجاد کرده بهویژه آنکه هدف این حملات برخی از نیروهای نخبه در استان حضرموت در مرکز یمن بوده، نیروهایی که در سرزمینی مستقرند که مرز مشترکی با عربستان دارد. فعلا ریاض در مورد این حملات اظهار نظری نکرده است.
از یمن تا سودان، شکافهایی که عریان شد!
مداخله نظامی عربستان سه هفته پس از آن انجام شد که شورای انتقالی جنوبی (STC) پس از درگیری با گروههای وابسته به دولت یمن که از سوی پادشاهی حمایت میشود، برای کنترل حضرموت و همچنین استان المهره در جنوب شرق یمن که با عمان مرز مشترک دارد حملاتش را کلید زد. تحلیلگران معتقدند که بعید است شورای انتقالی جنوبی این حمله را بدون موافقت امارات آغاز کرده باشد.
حضرموت بزرگترین و ثروتمندترین منطقه یمن است و روابط نزدیکی با عربستان سعودی دارد. از همین رو پیشروی شورای انتقالی جنوب بهعنوان تهدیدی مستقیم برای منافع امنیت ملی پادشاهی عربستان و همچنین نقش ریاض در یمن، که از دولت بینالمللی به رسمیت شناختهشده حمایت میکند، تلقی میشود.
به نوشته فایننشال تایمز این بحران روابط پیچیده بین عربستان سعودی و امارات متحده عربی را عریان کرده؛ دو متحد سنتی که بهطور فزایندهای درگیر اختلافات جدی در بحرانهای یمن و سودان شدهاند.
پیام پنهان ابوظبی به ولیعهد
فعل و انفعالهای شورای انتقالی جنوب سه هفته پس از آن آغاز شد که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان نگرانیهای خود را درباره جنگ داخلی سودان با رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، در جریان سفرش به کاخ سفید در میان گذاشت. برخی از تحلیلگران بر این باورند که این دو رویداد به هم مرتبط هستند، بهویژه آن که امارات از این که ولیعهد سعودی نقش نیروهای شبهنظامی «نیروهای پشتیبانی سریع» (RSF) در بحران سودان را مطرح کرده، ناراحت شده و قصد داشته به این روش پیامی به ریاض ارسال کند.
نقش امارات در سودان بهدلیل اتهاماتی مبنی بر تامین تسلیحات نیروهای پشتیبانی سریع که با اتهام نسلکشی روبهرو هستند، تحت بررسی بیشتری قرار گرفته است. ابوظبی این اتهام را رد کرده و ادعا کرده که برای نیروهای پشتیبانی سریع سلاحی ارسال نکرده است.
این در حالی است که عربستان سعودی بهعنوان حامی نیروهای مسلح سودان، رقیب اصلی نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) در نظر گرفته میشود. محمد الباشه، بنیانگذار گروه مشاوره ریسک «بشا ریپورت» که در ایالات متحده مستقر است، در این باره به فایننشال تایمز گفت: «تحولات شرق یمن نشاندهنده رقابت آرام ولی مهمی بین ریاض و ابوظبی است، رقابتی که اثرات آن میتواند باعث تشدید خشونتهای نیابتی در یمن، سودان و فراتر از آن شود».
فراز و نشیب روابط دو متحد سنتی
عربستان سعودی سودان را برای امنیت ملی خود حیاتی میداند، زیرا این کشور مرز طولانی با دریای سرخ دارد. همزمان امارات متحده عربی بهعنوان یکی از قویترین کشورهای منطقه، سودان را بازیگری استراتژیک قلمداد کرده و هراس دارد که نیروهای مسلح سودان تحت نفوذ رادیکال ها قرار گرفته باشند.
در یمن، عربستان سعودی رهبری ائتلاف عربی را بر عهده داشت که در جنگ داخلی این کشور در سال ۲۰۱۵ مداخله کرد تا با حوثیها مبارزه کند، پس از آن که شورشیان صنعا، پایتخت یمن را تصرف کرده و دولت را سرنگون کردند.
در آن بازه زمانی امارات شریک اصلی عربستان در این ائتلاف بود، اما هر دو کشور از گروههای ضد حوثی مختلف حمایت میکردند که گاهی با یکدیگر درگیر میشدند. ابوظبی از سال ۲۰۱۹ به تدریج نیروهای خود را از یمن خارج کرد و سیاست خود را تغییر داد. در همان سال، دولت یمن از ابوظبی به دلیل بمباران نیروهایش انتقاد کرد. با این حال امارات همچنان از شورای انتقالی جنوبی (STC) حمایت میکند، گروهی که قویترین جریان فعال در جنوب یمن است. این شورا ظاهرا بخشی از دولت یمن است، اما میخواهد جنوب یمن بهعنوان کشوری مستقل تعریف شود.
عربستان سعودی روز پنجشنبه از پیشرویهای نظامی این گروه انتقاد کرد و گفت که این اقدامات یکجانبه و بدون تأیید دولت یمن یا هماهنگی با ائتلاف تحت رهبری سعودی انجام شده است. وزارت خارجه سعودی در این رابطه مدعی شد: «بنابراین، این تحرکات منجر به تشدید تنشها بهشکلی غیر موجه شد، رخدادی که به منافع مردم یمن آسیب رساند». این وزارتخانه همچنین خاطر نشان کرد که در حال همکاری با «امارات برادر» و دولت یمن برای «مهار وضعیت» است. به گفته دستگاه دیپلماسی پادشاهی، آنها امیدوارند که «منافع عمومی از طریق پایان دادن به تشدید وضعیت» توسط STC و «خروج نیروهای تحت رهبریاش» از دو استان، محقق شود.
همزمان روز شنبه، وزیر دفاع سعودی، شاهزاده خالد بن سلمان، نامهای علنی در توییتر خطاب به «مردم یمن» منتشر کرد. او گفت که پادشاهی همواره قضیه جنوب یمن را یک «قضیه سیاسی عادلانه» قلمداد کرده که نمیتوان آن را نادیده گرفت و از شورای انتقالی جنوبی خواست که منطقی عمل کند.
او گفت: «زمانش فرا رسیده که شورای انتقالی جنوبی در این دوره حساس، اولویت را به صدای عقل، حکمت، منافع عمومی و وحدت بدهد و به تلاشهای میانجیگرایانه سعودی-اماراتی برای پایان دادن به تشدید تنشها پاسخ دهد، نیروهای خود را از اردوگاهها در دو استان خارج کرده و آنها را بهطور مسالمتآمیز به نیروهای سپر ملی و مقامات محلی تحویل دهد.»
گزینههای روی میز
امارات متحده عربی مدعی است که موضع ابوظبی با عربستان سعودی در حمایت از روند سیاسی برای پایان دادن به جنگ هماهنگ است. این در حالی است که شورای انتقالی جنوبی گفته که حمله خود را پس از آن آغاز کرد که گروههای محلی تولید نفت در حضرموت، منبع اصلی درآمد نفتی مقامات جنوبی، را متوقف کردند. این حمله همچنین بهمنظور مبارزه با افراطگرایان و جلوگیری از ارسال سلاح به حوثیها، که بیشتر شمال یمن را تحت کنترل دارند، انجام شد.
این گروه ادعا کرد که رویکردشان موجب شد کنترل استانهای جنوبی یمن در اختیارشان قرار گرفته و بحرانهایی در دولت تحت حمایت ریاض ایجاد و نفوذ عربستان سعودی در یمن را تضعیف کنند. شورای انتقالی جنوبی هیچ تمایلی به عقبنشینی نشان نداده است و عمرو البِض، یکی از مقامات ارشد این شورا، گفته است که «این گزینه روی میز نست». عربستان سعودی سالها است تلاش دارد تا خود را از جنگ خارج کند، بالاخص پس از آنکه در سال ۲۰۲۲ با حوثیها درباره آتشبس به توافق دست یافت.
