در گفتگوی تجارت‌نیوز با معصومه ابتکار مطرح شد:
خسارت ۱۲ میلیاردی گرد و غبار به دولت / ایران در مقابل سدسازی ترکیه کوتاه آمد؟
معصومه ابتکار می‌گوید: «آلودگی هوای ناشی از گرد و غبار خسارت سنگینی به دولت وارد می‌کند. خسارت آلودگی هوای ناشی از گرد و غبار در سال ۹۶ به حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار در سال رسید.»
به گزارش تجارت‌نیوز ، گرد و غبار باز هم در راه است. در تازه‌ترین پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور، نوار غربی کشور در روزهای آینده باز هم شاهد گرد و غبار می‌شود.
آنطور که سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد، با توجه به افزایش سرعت باد در این ناحیه از کشور، برای استان‌های کرمانشاه، ایلام و خوزستان نفوذ گرد و غبار پیش‌بینی می‌شود. البته کارشناسان می‌گویند گرد و خاک در تابستان بیشتر هم می‌شود.
تا همین چند وقت پیش در شبکه‌های اجتماعی کاربران با هشتگ «خوزستان هوا ندارد» نسبت به نفوذ گرد و خاک در کشور انتقاد می‌کردند. حالا اما وسعت گرد و خاک به چند شهر و استان رسیده است.
آلودگی هوای ناشی از گرد و خاک البته به این چند روز و چند ماه ختم نمی‌شود. چند سالی می‌شود که نفس برخی از شهرها را بند آورده است.
خسارت ۱۲ میلیاردی آلودگی ناشی از گرد و غبار
معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست در دولت روحانی و خاتمی به تجارت‌نیوز می‌گوید: «آلودگی هوای ناشی از گرد و غبار خسارت‌های سنگینی به دولت وارد می‌کند.»
او می‌گوید: «حدود سال ۸۴ با سازمان بهداشت جهانی یک محاسبه خسارت آلودگی هوا داشتیم. البته آن زمان آلودگی بیشتر ناشی از احتراق خودروها و صنایع بود و حدود ۹ میلیارد دلار در سال خسارت داشت.»
ابتکار ادامه می‌دهد: «دیگر برآورد جدید نداشتیم و بر اساس همان برآورد اولیه میزان خسارت را محاسبه می‌کردیم. خسارت آلودگی هوا با توجه با افزایش تعداد روزهای آلوده، اضافه شدن گرد و غبار و… در سال ۹۶ به حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار در سال رسید.»
خشکسالی ، بیابان‌زایی، سدسازی، خشک شدن تالاب‌ها و… از جمله مواردی است که فعالان محیط زیست می‌گویند به تشدید این وضعیت انجامید. افزایش کانون‌های داخلی گرد و غبار به پروژه‌هایی برمی‌گردد که فعالان محیط زیست می‌گویند موجب خشک شدن تالاب‌ها، در نهایت از بین رفتن پوشش گیاهی شد.
معصومه ابتکار می‌گوید: «در ایران با تلاقی چند ابربحران محیط زیستی مواجه هستیم. محاسبات از سال۱۹۷۰ تا سال ۱۹۷۵ نشان می‌دهد که ظرفیت محیط زیستی ایران را گذراندیم. برای منافع اقتصادی کوتاه مدت بیش از ظرفیت سرزمینی برداشت کردیم و به سرزمین آلودگی دادیم.»
او درباره سدسازی‌های زیادی که در ایران انجام شد، می‌گوید: «ارزیابی زیست محیطی در برخی پروژه‌های سدسازی انجام نشد. زیرا در محیط زیست تعارض منافع داریم. مثلا به نماینده مجلس می‌گفتیم که منابع آب را برای شما از وزارت نیروز تهیه می‌کنیم، اما به صراحت می‌گفت که من آب نمی‌خواهم، سد می‌خواهم.»
معصومه ابتکار: بیش از ۶۰ درصد منابع گرد و غبار ایران، از کشورهای دیگر است.
بیش از ۶۰ درصد گرد و غبار از کشورهای دیگر است
یک سر پدیده گرد و غبار در کشور نیز به کانون‌های خارجی می‌رسد. کارشناسان دلایل ورود گرد و خاک به ایران را خشکسالی منطقه و سدسازی کشورهایی مانند ترکیه، عراق و… می‌دانند.
ابتکار با اشاره به شناسایی کانون‌های گرد و غبار در دوره کاری خود می‌گوید: «آن زمان ۶۰ درصد از منابع گرد و غبار ایران از کشورهای دیگر بود. فکر می‌کنم حالا بیشتر هم شده است.»
او می‌گوید: «بخشی از این گرد و غبار از عراق وارد می‌شود. دلیل آن هم خشک شدن تالاب‌ها در عراق و پروژه گاپ در ترکیه است. بخش دیگر نیز از عربستان و شمال افریقاست.»
ایران در مقابل ترکیه کوتاه آمد
ابتکار درباره چگونگی تقسیم آب‌های بین‌المللی و نقش ایران در این مورد می‌گوید: «با عضویت در کنوانسیون‌های بین‌المللی می‌توانیم از ابزار حقوقی آن استفاده کنیم. اما معاهده مهمی مانند معاهده پاریس در مراحل آخری، به دلایل نامعلومی در شورای نگهبان متوقف شد. اکنون در معاهده پاریس که جدیدترین معاهده بین‌المللی زیست محیطی است، عضو نیستیم.»
او ادامه می‌دهد: «حقوقدانان هم به ما می‌گفتند که ابزار حقوق محکمی برای ورود به این موضوعات (گرد و غبار و تقسیم آب) را نداریم.»
ترکیه پروژه‌های بزرگی مانند گاپ را اجرا کرد. پروژه دیگری با نام داپ را نیز قرار است روی سرشاخه‌های ارس اجرا کند. سوال اینجاست که آیا فکر نمی‌کنید که ایران در مقابل ترکیه کوتاه آمد و ترکیه دست بالا را در این مورد گرفت؟
ابتکار در پاسخ می‌گوید: «حتما اینطور است که ایران باید فعال‌تر می‌بود. ترکیه بر اساس قوانین بین‌المللی نمی‌تواند حق‌آبه طبیعی کشورهای دیگر را نگه دارد. فکر می‌کنم ایران در گذشته کوتاهی کرد و شکی ندارم.»
او درباره کوتاهی ایران در مقابل ترکیه می‌گوید: «اطلاعات درباره پروژه گاپ مخفی می‌شد. معلوم نبود ابعاد پروژه تا چه اندازه است. اطلاعاتی داشتیم اما اینقدر ایران با بحران مواجه بود که فرصت مقابله با موضوعات دیگر را نداشت.»
ابتکار در پایان می‌گوید: «ایران باید در مطالبه حق خود، آثار این مداخلات در طبیعت، روی رودخانه‌ها، تالاب‌ها و موضوع گرد و غبار با جدیت بیشتر ورود کند.
گفت‌وگوی کامل با معصومه ابتکار را اینجا ببینید.
نظرات