رئیس موسسه تحقیقات شیلات گفت: اسرائیل به تولید خاویار رسیده و بعید نیست در این عرصه اقدامی علیه صنعت خاویار ایران انجام دهد اما اسرائیل رقمی نیست که بتواند تهدیدی برای خاویار ایران باشد، زیرا بهترین، گرانترین و مرغوب‌ترین خاویار جهان تولید ایران است.
اخیراً گونه مزاحمی که تهدیدی علیه ماهی‌های خاویاری است در دریای خزر شناسایی شده است که جانور گوشتخوار شانه‌دار نام دارد و رشد، تکثیر و حیات گونه‌های بومی این دریاچه را با برهم زدن چرخه غذایی تهدید می‌کند که در این رابطه سید جعفر موسوی – معاون اطلاعات و عملیات قرارگاه زیستی سازمان پدافند غیرعامل در گفت‌وگویی این تهدید را از سوی اسراییل عنوان کرده بود مبنی بر اینکه «اسرائیل قسم خورده بود خاویار ایران را نابود می‌کند و عامل انتقال گونه مزاحم به دریای خزر از سوی رژیم صهیونیستی است».
در این راستا، محمد پورکاظمی – رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور اظهار داشت: کاهش ذخایر دریای خزر از سال 1990 همزمان با فروپاشی شوروی سابق شروع شد و به دلیل صید بی‌رویه، کاهش تکثیر طبیعی، از بین رفتن زیست‌گاه‌ها، ورود آلودگی‌ها و از همه مهم‌تر صید غیرمجاز و غیرقانونی صیادان کشورهای تازه به استقلال رسیده شوروی سابق، ذخایر روند نزولی پیدا کرد.
وی ادامه داد: از آنجایی که ماهیان خاویاری از گروه ماهی‌هایی هستند که طول عمر بالایی دارند و برخلاف سایر ماهی‌ها (بین 2 الی 3 سال)، دیر به سن بلوغ می‌رسند (بین 10 تا 15 سال) و همچنین قیمت بالایی که ماهی خاویار در بازارهای جهانی دارد موجب شده همه این عوامل دست به دست هم دهند تا ذخایر ماهی‌های خاویاری کاهش پیدا کند و بازسازی و احیای آن به طول بیانجامد.
پورکاظمی گفت: مدیریت شیلات 5 کشور حاشیه دریای خزر، در قالب مصوبات کمیسیون‌های منابع زنده، گشت‌های تحقیقاتی داشتند و پیگیری‌هایی انجام دادند و تمامی کشورهای حاشیه خزر 4 الی 5 سالی است به صورت داوطلبانه برای احیای این ذخایر، صید تجار و سهمیه صادرات خاویار را منع کردند و عملاً در شرایطی هستند که تا احیای مجدد ذخایر صورت نگیرد صادرات انجام نمی‌دهند؛ این کشورها چنین درخواستی را به کنوانسیون بین المللی نظارت بر تجارت گونه های در حال انقراض (CITES) اعلام کردند.
رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور با بیان اینکه به هر حال مدیریت مربوط به ذخایر طبیعی توسط 5 کشور حاشیه دریای خزر صورت می‌پذیرد، افزود: موضوع ورود شانه‌دار مهاجم از سال‌های قبل هم مطرح بوده است؛ در بررسی‌هایی که طی جلساتی با روس‌ها و سایر کشورهای دریای خزر داشتیم مشخص شد که این موجودات از طریق آب توازن کشتی‌ها از دریای سیاه به خزر وارد شده و اتفاق مشابه ای حتی قبل از دریای خزر در دریای سیاه رخ داده و موجب شد تا ذخایر ماهی‌های ریز دریای سیاه هم شدیداً کاهش یابد.
وی گفت: بدین ترتیب جانور گوشتخوار شانه‌دار با استفاده از آب توازن کشتی‌ها، از دریای سیاه به دریای خزر وارد شد و از قسمت‌های شمالی سردسیر و کم‌عمق به قسمت‌های جنوبی رسید و لطمه شدیدی به ذخایر کیلکا وارد کرد به طوریکه صید کیلکا ماهیان از صدهزار تن به 12 هزار تن در چند سال قبل رسیده است.
پورکاظمی با اشاره در مجموع شانه‌دار مهاجم به‌عنوان یک گونه غیر بومی و یک تهدید وارد دریای خزر شده است؛ ادامه داد: حضور این گونه مهاجم موجب تغییر در ساختار ترکیبات فیتو و زئوپلانکتون‌ها شد و تغییراتی در ترکیب گونه ای کیلکا به وجود آمده و با حاکم شدن حالت نسبی پایداری میزان صید کیلکاماهیان ایران به 25 هزار تن رسیده است.
رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور گفت: در دنیا بین آب‌های کشورهایی که به آب‌های مختلف دریایی و اقیانوسی جهان دسترسی دارند تبادل و جابه‌جایی گونه‌ها صورت می‌پذیرد اما وظیفه دستگاه‌های متولی این است که پایش و کنترل بر روی آب توازن و ذخایر زیستی داشته باشند.
وی با اشاره به اظهاراتی مبنی بر اینکه اسرائیل قسم خورده بود خاویار ایران را نابود کند و عامل انتقال گونه مزاحم به دریای خزر رژیم صهیونیستی دانسته شده است، به بسیج پزشکی گفت: بنده اطلاعی در خصوص نقش رژیم صهیونیستی در ورود شانه دار به دریای خزر ندارم ولی از آنجایی‌که اسرائیل با هدف پرورش ماهی خاویاری به تولید خاویار رسیده است بنابراین بعید نیست که برای رقابت در این عرصه، اقدامی علیه صنعت خاویار ایران انجام دهد اما مطمئنا باید گفت؛ در مجموع اسرائیل رقمی نیست که بتواند تهدیدی برای خاویار ایران باشد و تهدید اسرائیل یک بازی تبلیغاتی بی‌ارزش است که پایه و اساسی ندارد.زیرا با برنامه‌های توسعه تولید خاویار شازمان شیلات ایران از طریق آبزی پروری، مطمئنا ایران همانند گذشته به‌عنوان یکی از کشورهای متمایز و برتر تولید خاویار جهان خواهد شد.
پورکاظمی، متذکر شد: خاویار جهان توسط کشورهای مختلف مانند چین، اتحادیه اروپا و سایر کشورها تولید می‌شود اما بهترین، گرانترین و مرغوب‌ترین خاویار جهان تولید ایران است و اگر اسرائیل بخواهد لطمه‌ای به آبزیان ایران وارد کند مطمئنا این کشور رقمی نخواهد بود که بتواند آبزی پروری کشورمان را تحت تاثیر قرار دهد و یا در عرصه رقابت حریف ایران باشد.
رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور با بیان اینکه اگر حفظ منابع و ذخایر زیستی محدود به یک کشور باشد، کنترل و پایش راحت‌تر است، ادامه داد: وقتی این ذخایر مشترک هستند و کشورهای منافع المشترک نیز از نظر آیین نامه‌ها و مقررات و ساختار در حد استانداردهای جهانی نیستند، کار دشوار می‌شود زیرا کشوری حق ندارد وارد آب‌های سایر کشورها شود اما با این حال هرگونه تهدیدی در گوشه‌ای از آب‌های مشترک ایجاد شود مانند تهدیدات زیستی و آلوده ساختن آب‌ها، باید در قالب یک تشکل بررسی شود.
وی گفت: علاوه بر کمیسیون منابع زنده دریای خزر که با مسئولیت سازمان شیلات کشورهای دریای خزر از سال 1992 فعالیت دارند، برنامه‌های مشترک محیط زیست بین پنج کشور تدوین شده و در اجلاس روسای جمهور پنج کشور مقدمات ارتقاء کمیسیون فراهم شد تا علاوه بر صید و ذخایر شیلاتی با همکاری سازمانهای ذیربط به تهدیدات زیستی و آلودگی‌ها با جدیت پیگیری شود؛ در واقع، باید توجه و اعتبارات ویژه به این امر اختصاص یابد و همکاری‌های بین المللی و منطقه‌ای در دسترسی به این اهداف کمک کند.
به گزارش تسنیم،پورکاظمی، در پایان تصریح کرد: موضوع پایش عوامل زیستی و غیر زیستی از طریق انجام گشت‌های تحقیقاتی و همکاری‌های مشترک بین ایران و کشورهای حاشیه دریای خزر در حال پیگیری است و به این امر باید توجه داشت که شانه دار اولین و آخرین گونه مهاجم خزر نخواهد بود. در صورتیکه پایش و ارزیابی و بویژه کنترل مبادی ورودی آب توازن بطور جدی صورت نپذیرد، ورود گونه های غیر بومی جدید بعید نخواهد بود.
