سرمایه‌گذاری ایران در ماشین آلات یک هشتم ترکیه/ مشکل کجاست؟
در بخش معدن کشور حدود ۳۰ هزار دستگاه ماشینآلات معدنی وجود دارد که بیش از ۶۰ درصد آنها فرسوده است. براساس محاسبات، دست‌‌‌‌‌‌‌‌‌کم ۱۵ هزار دستگاه ماشینآلات جدید برای جایگزینی آنها نیاز است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، براساس آمار بانک‌مرکزی، نسبت تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ماشینآلات به تولید ناخالص داخلی در سال۱۳۹۰ بیش از ۱۰درصد بوده و طی یک‌روند کاهشی به کمتر از ۷ درصد در سال۱۴۰۰رسیده است.
هرچند آمارهای صنعتی در اواخر سال گذشته بیانگر وضعیت بهتری نسبت به سال ماقبل آن است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد طی یک دهه اخیر روند سرمایه‌گذاری بهویژه در بخش ماشینآلات کمتر از سطح استهلاک بوده و سرمایه‌گذاری لازم برای نوسازی خطوط تولید انجام نشده است.
اما آمارها درباره فرسودگی تجهیزات صنایع چه میگوید؟ بر اساس گزارش دنیای اقتصاد سهم انباشت سرمایه در ماشینآلات طی سال‌های اخیر روند کاهشی داشته و به همان اندازه که حال و روز اقتصاد و وضعیت تولید مساعد نبوده و فعالان اقتصادی و تولیدکننده‌‌‌ها چشمانداز مثبتی برای ادامه فعالیت در بخش مولد اقتصاد نمی‌‌‌دیدند، سرمایه‌‌‌ها از این بخش رویگردان شده‌‌‌اند.
آمارها نشان می‌دهد سهم سرمایه‌گذاری در ماشینآلات در سال ۸۵ نزدیک به ۶۰درصد بوده، در حالی که این سهم در سال گذشته به حدود ۴۰ درصد رسیده و ۷۹هزار میلیارد تومان حجم حقیقی انباشت سرمایه در ماشینآلات به ۵۰درصد کاهش داشته است.
این تنها بخشی از امار فرسودگی تجهیزات صنعتی در اقتصاد ایران است. رشد سرمایه‌گذاری در ماشینآلات در سال گذشته ۶.۴ درصد به ثبت رسیده و حجم حقیقی انباشت سرمایه در بخش ماشینآلات در سه‌فصل ابتدایی ۱۴۰۱ حدود ۳۱هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است. این در حالی است که به‌واسطه ماشینآلات فرسوده هزینه‌‌‌های تولید، به مراتب افزایش یافته و میانگین عمر ماشینآلات معدنی و تجهیزات مصرفی در کشور به ۲۰ تا ۳۰ سال رسیده است.
تنها در بخش معدن کشور حدود ۳۰ هزار دستگاه ماشینآلات معدنی وجود دارد که بیش از ۶۰درصد آنها فرسوده است و با بهرهوری پایین و مصرف سوخت بالا کار می‌کنند و براساس محاسبات، دست‌‌‌‌‌‌‌‌‌کم ۱۵هزار دستگاه ماشینآلات جدید برای جایگزینی آنها و رفع نیاز کشور وجود دارد.
سرمایه‌گذاری ایران در ماشین آلات یک هشتم ترکیه
به‌عنوان نمونه، در حالی که در کشوری مانند ترکیه، سالانه حداقل ۲ میلیارد دلار صرف واردات انواع ماشینآلات در حوزه نساجی و پوشاک می‌شود، در کشور ما به‌طور متوسط حدود ۲۵۰ میلیون دلار در بخش ماشینآلات سرمایه‌گذاری شده که این میزان نسبت به استانداردهای جهانی بسیار پایین است.
بر اساس این گزارش میزان سرمایه‌گذاری ایران در بخش ماشین الات صنعتی یک هشتم ترکیه است. مشکلی که می‌توان بخشی از آن را در قوانین و مقررات نادرست بانک مرکزی جستجو کرد.
در حال حاضر فعالان اقتصادی نسبت به سخت‌‌‌گیری بانک‌مرکزی در تامین ارز واردات ماشینآلات تولید گلایه‌‌‌مند هستند و معتقدند بانک‌مرکزی باید با رجوع به قوانین و مصوبات اجازه دهد تولیدکنندگان صادراتی نیاز خود به ماشینآلات را در قبال صادرات تامین کنند و حداقل بتوانند از ۲۰درصد ارز صادراتی خود برای تامین و واردات ماشینآلات موردنیاز اقدام کنند. براساس قوانین بانک‌مرکزی، صادرکنندگان و تولیدکنندگان باید تمامی ارز صادراتی خود را وارد سامانه کنند و برای واردات ماشینآلات موردنیاز واحد تولیدی حداقل ۶ماه در صف تخصیص ارز منتظر بمانند.
دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در بخش ماشین آلات
کارشناسان اصلیترین دلیل این روند کاهشی را علاوه بر چشمانداز پرابهام کار مولد و تولیدی، مشکلات مربوط به تامین مالی می‌دانند. بخش خصوصی نیز به‌دلیل مسائل حقوقی، ارزی و گمرکی با موانع متعددی برای واردات ماشینآلات روبه‌رو است. این در حالی است که فرسودگی خطوط تولید، با کاهش تیراژ و کیفیت تولیدات، آثار نامطلوبی بر رقابت‌پذیری صنایع داخلی در بازارهای داخلی و صادراتی داشته ضمن اینکه تبعاتی چون کاهش بهرهوری، افزایش مصرف انرژی و آلایندگی ناشی از تکنولوژی فرسوده را به دنبال دارد.
معاون دفتر محیط کسب‌وکار وزارت صمت با اشاره به اینکه طی یک‌دهه اخیر روند تشکیل سرمایه بهویژه در بخش ماشینآلات کاهش پیدا کرده و سرمایه‌گذاری لازم که باید در زمینه بازسازی و نوسازی ماشینآلات صورت می‌‌‌گرفت، انجام نشده است، اصلیترین دلیل این روند کاهشی را مشکلات مربوط به تامین مالی عنوان می‌کند و میگوید: بدیهی است فرسودگی خطوط تولید، سبب کاهش تیراژ و کیفیت تولیدات می‌شود و آثار نامطلوبی در بازارهای داخلی و صادراتی به همراه دارد. همچنین موجب بروز تبعات منفی نظیر کاهش بهرهوری، افزایش مصرف انرژی و آلایندگی ناشی از تکنولوژی فرسوده خواهد شد.
نظرات