قدرت صد ساله یک دلار؛ از کفش چرمی تا تِرک موسیقی

الهام میرمحمدی: ارزش یک واحد پولی در طول زمان ثابت نیست. در کوتاه‎مدت ممکن است ارزش آن در برابر سایر ارزها فرازوفرود داشته باشد. در بلندمدت نیز، به واسطه تورم و خلق پول‌های جدید، قدرت خرید آن کاهش می‌یابد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، ، تورم دلالت بر وضعیتی دارد که در آن تقاضای پولی برای محصول، نسبت به تولید افزایش می‌یابد و اغلب تحت تاثیر سیاست‌های دولتی، بانک مرکزی و سایر عوامل است.

زمانی که اقتصاددانان درباره تورم صحبت می‌کنند، به رشد سطح عمومی قیمت‌ها اشاره دارند. تورم یعنی باید برای خرید کالاها و خدمات، پول بیشتری پرداخت شود.

در این مطلب به بررسی رویدادهای بزرگ اقتصادی که در تغییر میزان عرضه دلار در آمریکا و قدرت خرید آن در دهه‌های مختلف موثر بوده‌ است، پرداخته‌ایم.

تاریخچه دلار آمریکا

در ششم جولای 1785، کنگره آمریکا دلار را به عنوان واحد پول این کشور قرار داد. پیش از استقلال ایالات متحده -4 جولای 1776- لیره انگلستان در بخش‌های مهاجرنشین انگلیسی این کشور رایج بود.

دهه 1990:

به دنبال بحران مالی 1907، کمیسیون ملی پول با هدف پیشنهاد و وضع قوانین بانکی در آمریکا تشکیل شد.

بحران مالی 1907 که تحت عنوان بحران بانکداران شناخته می‌شود، زمانی در ایالات متحده آمریکا اتفاق افتاد که بازار سهام نیویورک با سقوط 50 درصدی از بیشترین مقدار نسبت به سال گذشته مواجه شد.

این دوره مقارن با دوره رکود اقتصادی و خالی شدن حساب‌های بانک‌ها و شرکت‌ها بود و سرانجام با ورشکستگی بسیاری از بانک‌های ایالتی و محلی و کسب‌وکارها در سراسر آمریکا گسترش یافت.

کاهش نقدینگی بازار، از دست رفتن اطمینان میان سپرده‌گذاران و فقدان یک بانک مرکزی قانونی از دلایل عمده وقوع این بحران بزرگ و سراسری بود.

میزان عرضه پول آمریکا: 7 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: یک جفت کفش چرمی

دهه 1910

لایحه فدرال‌رزرو در سال 1913 از سوی رئیس‌جمهور وودرو ویلسون امضا شد.

لایحه فدرال‌رزرو از لوایح کنگره است که نظام بانک مرکزی آمریکا را تاسیس کرد و به آن اقتدار قانونی برای چاپ اسکناس را اعطا کرد.

میزان عرضه پول آمریکا: 13 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: یک لباس خانگی زنانه

دهه 1920

در این دوره اندازه دلار آمریکا 25 درصد کاهش یافت و از نظر طراحی نیز استانداردسازی شد.

فدرال‌رزرو از عملیات بازار باز به عنوان ابزاری در سیاست پولی استفاده کرد.

میزان عرضه پول آمریکا: 35 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: 5 پوند شکر

دهه 1930

رکود بزرگ در اواخر سال 1929 در ایالات متحده آغاز شد. تولید واقعی و قیمت‌ها طی سال‌های رکود -تا اوایل سال 1933- به شدت کاهش یافت؛ به گونه‌ای که تولیدات صنعتی ایالات متحده 47 درصد، تولید ناخالص داخلی 30 درصد و شاخص قیمت عمده‌فروشی 33 درصد کاهش یافت.

در سال 1933، فرمان اجرایی 6102 توسط رئیس‌جمهور فرانکلین روزولت امضا شد و بر اساس این فرمان، احتکار سکه طلا، شمش طلا و حواله طلا در این کشور ممنوع شد.

دلیل امضای فرمان 6102 این بود که احتکار طلا، اوقات سختی را موجب شده بود و رشد اقتصادی را کند و رکود را بدتر کرده بود.

میزان عرضه پول آمریکا: 46 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: 16 عدد کنسرو سوپ

دهه 1940:

با پایان جنگ جهانی دوم، کسری بودجه در این دوره با خلق پول جدید از سوی فدرال‌رزرو آمریکا تامین شد. و به درخواست وزارت خزانه‌داری آمریکا، نرخ بهره پایین نگه داشته شد.

نمایندگان آمریکا از 1 تا 22 جولای 1944 به شور نشستند و در آخرین روز موافقتنامه برتون‌وودز را امضا کردند. این موافتنامه با تاسیس قوانین، نهادها و پروسه‌‌هایی به منظور تنظیم سیستم پولی بین‌المللی، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی ترمیم و توسعه را بنیاد نهاد که امروز بخشی از گروه بانک جهانی هستند.

سیستم برتون‌وودز اولین نمونه از یک نظام پولی کاملا مشورتی بود که با هدف کنترل کردن روابط پولی میان ملت-دولت‌های مستقل تاسیس شده بود.

در سیستم برتون‌وودز هر کشور می‌بایست سیاست‌ پولی‌اش را چنان اتخاذ می‌کرد که نرخ مبادله ارز خود را به طلا گره زده و این نرخ را ثابت نگه دارد. صندوق بین‌المللی پول نیز نقشش برطرف کردن ناترازی‌های موقتی در پرداخت‌ها بود.

میزان عرضه پول آمریکا: 55 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: 20 بطری کوکاکولا

دهه 1950

در سال 1950 جنگ آمریکا با کره آغاز می‌شود. در این دوره نرخ تورم سالیانه 21 درصد است و فدرال‌رزرو دیگر قادر نیست نرخ پایین بهره را مدیریت کند و در پیامی به وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌نویسد: حفظ وضعیت موجود دیگر ممکن نیست.

مقدار عرضه پول آمریکا: 151 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: یک عروسک پلاستیکی

دهه 1960:

بر اساس توافقی که میان وزارت خزانه‎داری و فدرال‌رزرو صورت می‌گیرد، بانک مرکزی مستقل می‌شود.

محول کردن سیاست پولی به یک بانک مرکزی مستقل، یک مکانیسم نهادی کلیدی و موثر در دستیابی به ثبات قیمت‌ها و سطوح پایین تورم محسوب می‌شود.

حجم دلارِ در جریان در سراسر جهان در این دوره از میزان طلای موجود در آمریکا سبقت می‌گیرد.

مقدار عرضه پول آمریکا: 211 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: 2 بلیت سینما

دهه 1970:

در سال 1971، لغو یک‌جانبه قابلیت تبدیل مستقیم دلار آمریکا به طلا به دستور نیکسون انجام شد.

در این دوره به دلیل شوک نیکسون، کسری بودجه دولت 2 برابر شد. از دیگر وقایع مهم این دهه، وقوع تورم رکودی، افزایش چشمگیر قیمت نفت و جنگ ویتنام است.

در طول یک‌ دهه، دلار یک‌سوم ارزش خود را از دست داد.

مقدار عرضه پول آمریکا: 410 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: یک بسته غذای آماده یخ‌زده

دهه 1980:

بازار سهام در سال 1987 در دوشنبه سیاه سقوط کرد. فدرال‌رزرو که آلن گرینسپن ریاست آن را بر عهده داشت، بیانیه زیر را صادر کرد: فدرال‌رزرو با مسئولیت خود به عنوان بانک مرکزی کشور، آمادگی خود را به عنوان منبع تامین نقدینگی برای حمایت از سیستم اقتصادی و مالی کشور اعلام می‌کند.

تا سال 1989، شاخص داوجونز تقویت می‌شود و هیچ رکود طولانی‌مدت دیگری رخ نمی‌دهد.

مقدار عرضه پول آمریکا: 1560 میلیارد

دلارقدرت خرید یک دلار: یک بطری سس کچاب

دهه 1990:

این دهه به عنوان دوره‌ای که در آن تورم کاهش می‌یابد و پایدارترین و طولانی‌ترین رشد اقتصادی را دارد، در آمریکا محسوب می‌شود. در این دوره با هدف جلوگیری از جعل اسکناس تقلبی، اصلاحات بسیاری در تولید اسکناس به وجود آمد.

مقدار عرضه پول آمریکا: 3277 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: یک بطری شیر

دهه 2000:

به دنبال حباب «دات‌کام» نرخ بهره فدرال‌رزرو به پایین‌ترین میزان خود رسید.

یک حباب اقتصادی دیگر نیز در خلال سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ میلادی رخ داد که در ۱۰ مارس ۲۰۰۰ با رسیدن شاخص نزدک به ۵۱۳۲٫۵۲ به اوج خود رسید.

در این دوره بازارهای بورس سهام کشورهای صنعتی دنیا شاهد رشد سریع ارزش مالی‌شان بودند که از رشد بخش اینترنت و شاخه‌های مرتبط با آن ناشی می‌شد.

از مشخصه‌های این دوره تاسیس گروه جدیدی از شرکت‌های بر پایه اینترنت بود که به طور کلی به آنها شرکت دات-کام گفته می‌شد. شرکت‌ها دریافته بودند که اگر یک پیشوند e- به ابتدای نام خود یا پسوند دات کام به انتهای نام خود بیفزایند، بهای سهام آنها در بازار افزایش می‌یابد.

بحران مالی 2008 نیز در این دوره به وقوع می‌پیوندد. این بحران، تهدیدی برای فروپاشی موسسات مالی بزرگ بود که با نجات بانک‌ها از سوی دولت‌های ملی از آن جلوگیری شد. اما بازارهای سهام در سراسر جهان افت کرد.

مقدار عرضه پول آمریکا: 4917 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار آمریکا: یک همبرگر Wendy

سال 2010:

بدهی فدرال‌رزرو در این دوره 2.1 تریلیون دلار است.

مقدار عرضه پول آمریکا: 13291 میلیارد دلار

قدرت خرید یک دلار: یک ترک موزیک از iTunes

در اواخر قرن بیستم، مقدار عرضه پول آمریکا 7 میلیارد دلار بود و در طول صد سال 1900 برابر شد.

اگر چه رشد اقتصادی به این معناست که امروز دلارهای بیشتری قابل خریداری است، اما اینکه در ابتدای قرن بیستم با یک دلار یک جفت کفش چرم قابل خریداری بود، غیرقابل باور است.

قدرت خرید یک دلار در یک قرن گذشته به طور قابل توجهی تغییر کرده است. اما مهم این است که بدانیم این روند ممکن ‌است در شرایط مناسب یا غیرمناسب اقتصادی با سرعت بیشتری تغییر کند.

منبع: visualcapitalist