این روزها معمولا سیم‌های گیتار کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند و همه به آن به‌عنوان یک‌بارمصرف‌ترین جزء گیتار نگاه می‌کنند. البته در بسیاری از مواقع حق با کاربران است و نوع نگاه آن‌ها به این وسایل واقعا دور از واقعیت نیست 🙂 سیم‌های گیتار وسیله‌ای است که نوازنده با استفاده از آن‌ها، احساسات و داستان جذابش را بیان می‌کند. اما در میان این اصوات گوش‌نواز و زیبا، آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که اصلا سیم‌های گیتار از چه جنسی ساخته شده‌اند یا آن‌که چه چیزی موجب تولید این اصوات گرم و دل‌ربا می‌شود؟ به احتمال بسیار زیاد، پاسخ شما منفی است! نگران نباشید. شما تنها نیستید. امروزه اغلب موزیسین‌ها سیم‌های گیتارشان را از یک کمپانی خریداری می‌کنند و سپس سازشان را کوک کرده و به اجرای موسیقی می‌پردازند و عموما به چیز دیگری فکر نمی‌کنند! باور کنید یا نکنید، سیم‌ها تأثیر قابل توجهی در گرما و شخصیت صوتی موسیقی‌تان خواهند گذاشت.
در این مقاله می‌خواهیم مطالبی را در مورد ساختار و متریال تشکیل دهنده سیم‌های گیتار شامل گیتار کلاسیک و گیتار الکتریک با شما در میان بگذاریم. امید که با مطالعه این مطالب، انگیزه شما برای آشنایی و تست سیم‌های مختلف و درک رنگ و شخصیت صوتی هر سیم، دوچندان شود. قبل از آن‌که به طور تخصصی و دقیق در مورد مواد تشکیل دهنده سیم‌های گیتار صحبت کنیم، کمی با آناتومی و ساختار کلی این نوع سیم‌ها و نحوه تولید صدا توسط آن‌ها آشنا می‌شویم. همراه‌مان باشید…
آناتومی و ساختار سیم‌های گیتار
هسته:
بدون هسته و سیم مرکزی، اصلا سیم‌های گیتار وجود خارجی نخواهند داشت. اغلب سیم‌های مرکزی، به‌جهت مراقبت و نگه داشتن سیم‌های درهم‌تنیده، به‌شکل ۶ ضلعی طراحی می‌شوند. سیم‌هایی که از هسته شش ضلعی بهره می‌برند، بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند اما در عین حال، نوازندگی با آن‌ها کمی سخت‌تر است و اصطلاحا Response سخت‌تری دارند. سیم‌های با هسته لبه‌گرد سنتی مانند سیم گیتار الکتریک Thomastik-Infeld Jazz BeBop هنوز هم در بازار موجود هستند. سیم‌های با هسته لبه‌گرد، ماندگاری صوتی بیشتری دارند و اصطلاحا Sustain بیشتری به صدای گیتارتان اضافه می‌کنند اما قیمت آن‌ها در مقایسه با سیم‌های با هسته شش ضلعی، کمی بیشتر است.
نوع پیچش سیم‌ها:
سیم‌ها معمولا به ۲ دسته کلی سیم‌های با هسته (Wound) و سیم‌های بدون هسته (Plain) تقسیم می‌شوند. در سیم‌های Wound یک رشته سیم نازک دور یک هسته (سیم مرکزی) پیچیده می‌شود. امروزه کمپانی‌های سازنده سیم‌های گیتار، سیم‌هایشان را در ۲ پیکربندی RoundWound و FlatWound طراحی و عرضه می‌کنند. در زیر، تفاوت این ۲ پیکربندی را درج کرده‌ایم:
RoundWound : سیم‌های RoundWound رایج‌ترین نوع سیم‌های گیتار به حساب می‌آیند. در حقیقت بیشتر گیتارهای الکتریک و باس با این نوع سیم‌ها ساخته شده و به فروش می‌رسند. سیم‌های RoundWound به‌واسطه گرد بودن‌شان صدای شفاف‌تر و هارمونی غنی‌تری دارند. به هر حال شخصیت و رنگ صوتی منحصربه‌فرد این سیم‌ها، آن‌ها را به بهترین گزینه برای انواع گیتار و سبک‌های مختلف موسیقی بدل کرده.
FlatWound : این نوع سیم‌ها بیشتر در بین نوازندگان گیتار باس و موزیسین‌های سبک Jazz محبوبیت دارد. به طور کلی، سیم‌های FlatWound بیشتر در سازهای الکتریک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیم‌های گیتار الکتریک به غیر از آخرین لایه پوشش‌شان دقیقا مانند سیم‌های RoundWound ساخته می‌شوند. فی‌الواقع سیم‌های FlatWound با بهره‌مندی از یک لایه بسیار نازک و پلیش شده Ribbon، صدایی کاملا ملایم و بدون نویز انگشتان را ارائه می‌دهند.
روکش سیم‌ها:
بعضی کمپانی‌ها برای افزایش طول عمر سیم‌ها و محافظت از آن‌ها در مقابل چربی انگشتان، آلودگی محیط، هوای مرطوب و… ، از یک لایه محافظ روی سیم‌ها استفاده می‌کنند. این روکش‌ها ضمن افزایش طول عمر مفید سیم، می‌توانند نویز حاصل از برخورد انگشتان به سیم‌ها را نیز تا حد مؤثری کاهش دهند. با توجه به این‌که جنس این روکش‌ها در هر برند متفاوت است، توصیه می‌کنیم “حداقل” سیم‌های ۲ برند را تهیه کرده و صدای آن‌ها را بشنوید و هر کدام که صدا و حس بهتری به شما انتقال می‌داد را برگزینید. بعضی سیم‌های روکش‌دار، نرم و «لغزنده» هستند و نوازنده برای نوازندگی با این سیم‌ها باید با آن‌ها آشنا باشد. هرچند به نظر ما، مزایای این نوع سیم‌ها ارزش تغییر عادات نوازندگی و صرف وقت برای آشنایی با آن‌ها را دارد! با این حال، همه گیتاریست‌ها عاشق سیم‌های روکش‌دار نیستند. امروزه نوازندگانی که به سیم‌های روکش‌دار علاقه‌مند هستند، به سمت استفاده از سیم‌های Nanoweb کمپانی Elixir جذب شده‌اند. این سیم‌ها بسیار باکیفیت هستند و صدای شفاف، ملایم و گرمی را ارائه می‌دهند. شاید به همین دلیل است که کمپانی بزرگ تیلور در ساخت گیتارهایش از این سیم‌ها استفاده می‌کند.
جنس سیم‌های گیتار کلاسیک و آکوستیک
سیم‌های گیتار آکوستیک
به طور کلی، سیم‌های گیتار آکوستیک با ۲ جنس مختلف تولید و عرضه می‌شوند: سیم‌های برنز ۸۰٫۲۰ و سیم‌های فسفر برنز. البته اگر در بازار سیم‌های گیتار جستجو کنید، قطعا سیم‌های ساخته شده با سایر آلیاژها را هم پیدا خواهید کرد. همان‌طور که در قسمت‌های قبلی اشاره کردیم، در طراحی و ساخت سیم‌های Wound، سیم‌های تنیده شده دور هسته (سیم مرکزی) می‌توانند هر جنسی داشته باشند اما خود هسته از جنس فولاد ساخته می‌شود. سیم‌های Plain کمی متفاوت‌اند. این نوع سیم‌ها معمولا از فولاد قلع اندود ساخته می‌شوند.
سیم‌های گیتار کلاسیک
سیم‌های طبیعی:
وقتی تاریخ پدید آمدن گیتار، نوع طراحی آن، استفاده از این ساز و… را مورد بررسی قرار می‌دهیم، متوجه یک راز بزرگ می‌شویم. واقعیت این است که قبل از ظهور پلاستیک و به طبع آن سیم‌های نایلونی، سیم به کار رفته در سازهای آکوستیک مانند ویولن، سل، کنترباس، عود و گیتار، همگی از متریال طبیعی ساخته می‌شدند. البته این‌گونه سازها امروزه هم یافت می‌شوند اما معمولا قیمت بسیار بالایی دارند. سیمی که در ساخت سازهای آکوستیک قدیمی به کار می‌رفت، از جنس روده حیوانات (معمولا گاو) بود. به هر حال برای اغلب نوازندگان کلاسیک (موسیقی قرون وسطی، رنسانس و باروک) هیچ صدایی جذاب‌تر و گوش‌نوازتر از صدای این‌گونه سیم‌ها نیست.
سیم‌های مصنوعی:
سیم‌های مصنوعی و مدرن نایلونی به دلیل ضرورت، در طی جنگ جهانی دوم متولد شدند. در حقیقت Albert Augustine قدر به ساخت سیم‌های پیچیده شده در ابریشم نبود و به همین جهت، از نایلون اضافی به جای آن استفاده کرد 🙂 سیم‌های نایلونی، ارزان‌تر و مقاوم‌تر از سیم‌های طبیعی هستند و علاوه بر آن، تولید این سیم‌ها سریع‌تر از سیم‌های طبیعی انجام می‌گیرد. از همه این‌ها گذشته، سیم‌های نایلونی صدای دقیق‌تری را تولید می‌کنند. همین مزیت‌ها موجب شد که سیم‌های نایلونی، به محبوب‌ترین سیم در گیتارهای کلاسیک و Ukulele تبدیل شود. امروزه سیم‌های نایلونی با استفاده از متریال مختلفی ساخته می‌شوند که اکثر آن‌ها نایلون و الیاف مصنوعی است. در کل، گیتارهای کلاسیک از ۶ سیم(۳ سیم تریبل از نوع Plain و با جنس نایلون و ۳ سیم نقره‌ای باس) تشکیل شده‌اند. این روزها، سیم‌های D’Addario Pro-Arte از محبوبیت بسیار زیادی در بین نوازندگان گیتار کلاسیک برخوردار است.
جنس سیم‌های گیتار الکتریک
سیم‌های گیتار الکتریک هم مانند گیتار آکوستیک دارای هسته‌های فولادی هستند. بنابراین نوع این سیم‌ها، Wound است و سیمی که دور هسته تنیده می‌شود، جنس‌های مختلفی دارد و همین جنس سبب متنوع شدن رنگ و شخصیت صوتی سیم می‌شود. پرواضح است که وقتی یک نوازنده می‌گوید من فلان آلیاژ را ترجیح می‌دهم، منظورش ترکیبات و متریال به کار رفته در ساخت آن سیم است نه نوع پیچش آن 🙂 امروزه بعضی برندها از فرمول اختصاصی و منحصربه‌فرد خودشان برای طراحی و تولید سیم‌های گیتار استفاده می‌کنند و بعضی دیگر، متریالی که امتحان خود را به‌درستی پس داده‌اند را مورد استفاده قرار می‌دهند.
کمی وقت بگذارید و خودتان سیم‌های مختلف را امتحان کنید
مسئله پیدا کردن سیم گیتار با نوع، اندازه و برند مورد نظر شما موضوعی است که بین همه گیتاریست‌ها مشترک است. برای افراد خوش‌شانس، این امر می‌تواند در حد قدم زدن در فروشگاه و خرید سیم مورد نظر، آسان باشد و برای بعضی دیگر می‌تواند بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر باشد. اگر از سیم‌های فعلی گیتارتان راضی نیستید، به هر حال باید کمی وقت بگذارید و شخصا سیم‌های مختلف را تست کنید. همه ما نیک می‌دانیم که تست و آشنایی با سیم‌ها و برندهای مختلف، بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از خرید و فروش ماهانه پیکاپ‌های گران قیمت است.
توصیه ما به نوازندگان گیتار آکوستیک، انتخاب و تهیه سیمی است که صدای طبیعی‌تری داشته باشد. به عنوان مثال، اگر از گیتارهای Dreadnought ماهاگونی استفاده می‌کنید، سیم‌های برنز ۸۰٫۲۰ می‌توانند شفافیت اصوات گیتارتان را افزایش دهند.
