تاثیر واقعی معافیت‌ از تحریم‌ها بر قیمت‌ نفت

یک روز پیش از اجرایی شدن تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران، نفت خام برنت با قیمت 72.68 دلار به ازای هر بشکه معامله شد. سه هفته پس از آن قیمت هر بشکه نفت خام به 59.59 دلار رسید و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به دلیل کاهش قیمت‌ها به خود تبریک گفت.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از اویل‌پرایس، این در حالی است که پیش از آن تحلیل‌گران پیش‌بینی نفت 100 دلاری را کرده بودند. به نظر می‌رسد معافیت‌هایی که آمریکا به هشت مشتری اصلی ایران برای ادامه خرید نفت اعطا کرده، یکی از دلایل اصلی روند کاهشی قیمت نفت است. اما سوال این است که تاثیر این معافیت‌ها تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟

هفته گذشته بلومبرگ در گزارشی اعلام کرد که هشت مشتری ایران مجازند تا طی 180 روز آینده میزان محدودی از ایران نفت خریداری کنند. تا زمان انقضای این مجوز، این هشت کشور در مجموع می‌توانند روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت خم از ایران وارد کنند. با این همه واژه مهم در این جمله، کلمه «می‌توانند» است.

ژاپن یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت خام جهان و همچنین یکی از بزرگ‌ترین مشتریان ایران است. این کشور پیش از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی خرید نفت خام از ایران را متوقف کرد تا شانس بیشتری برای دریافت معافیت داشته باشد. به‌رغم دریافت معافیت اما، پالایشگاه‌های ژاپنی هنوز اطمینان حاصل نکرده‌اند که آیا می‌توانند خرید نفت از ایران را از سر بگیرند. این مساله موجب شده تا این سوال پیش بیاید که اگر ژاپنی‌ها در مورد خرید نفت از ایران تردید داشتند چرا برای دریافت معافیت تلاش کردند.

بر اساس معافیت‌های اعطاشده، پالایشگاه‌های ژاپنی می‌توانند روزانه 100 هزار بشکه نفت خام از ایران خریداری کنند. این میزان پیش از تحریم‌ها 164 هزار بشکه در روز بوده است.

کره جنوبی دیگر مشتری مهم ایران است که به دلیل ارتباط نزدیک به ایالات متحده آمریکا نسبت به ادامه خرید نفت از ایران بی‌میلی نشان داده است. به این کشور هم اجازه داده شده تا طی شش ماه آینده 200 هزار بشکه نفت از ایران وارد کند. اما پالایشگرهای این کشور هم هنوز از معافیت خود استفاده نکرده و خرید نفت از ایران را از سر نگرفته‌اند.

هند و چین کشورهایی هستند که خرید نفت خام از ایران را ادامه می‌دهند. با توجه به گزارش‌های منتشرشده هند مجاز است تا روزانه 300 هزار بشکه و چین 360 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کند. این میزان شامل نفتی که در پروژه‌های تحت مشارکت چینی‌ها در ایران تولید می‌شود، نیست و شرکت‌های چینی می‌توانند به فعالیت خود در این پروژه‌ها ادامه دهند.

در میان مشتریان ایران، هند کشوری است که ناچار است خرید نفت از ایران را بیش از بقیه کاهش دهد. از سوی دیگر، این کشور بیشترین مشکل را برای یافتن جایگزین با هدف تامین منابع نفتی مقرون‌به‌صرفه دارد.

سایر واردکنندگان نیز با پایان زمان معافیت‌ها، باید صادرکنندگان دیگری را بیابند که بتوانند با قیمت نفت خام ایران رقابت می‌کنند. این در حالی است که ایران هم طی این دوره با تخفیف‌های قابل توجه به فروش نفت خود ادامه داده است. به همین دلیل نمی‌توان پیش‌بینی کرد که با پایان معافیت‌ها چه اتفاقی در بازار نفت خواهد افتاد.

واردکنندگان دو گزینه دارند؛ یا تحریم‌ها را نقض کنند و خطر خشم واشینگتن را به جان بخرند، یا با هزینه‌های سنگین‌تر و گران‌تر به خرید نفت ادامه دهند. همچنین پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که به پایان معافیت‎ها، این هزینه‌ها سنگین‌تر خواهد شد.

هزینه‌های بالا نیز در نهایت موجب کاهش تقاضا و کاهش چشم‌انداز اقتصادی به‌ویژه در کشورهای چین و هند می‌شود.