پشت پرده چرخش 360 درجه‌ای غنا از غرب به شرق / آیا روسیه و چین آمریکا را خلع سلاح کردند؟

به گزارش تجارت نیوز، دولت جدید غنا با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال فاصله گرفتن از غرب و نزدیک شدن به روسیه و چین است. از اظهارات عمومی گرفته تا آزار و اذیت رقبای سیاسی داخلی، دولت چپ‌گرای غنا گام‌هایی در این مسیر برمی‌دارد که در نگاه اول بیشتر شبیه سیاست‌های کشورهای متحد مسکو است تا مستحکم‌ترین دموکراسی غرب آفریقا.

بازی با دم شیر

ثبات سیاسی غنا مدت‌هاست که شرکت‌های غربی را برای توسعه میدان‌های نفتی این کشور جذب کرده است. میدان‌های نفتی که اولین بار در سال ۲۰۰۷ کشف شدند، برای غنا عامل تغییردهنده بازی بوده‌اند. جان ماهاما، رئیس جمهور فعلی، که در سال ۲۰۱۰، زمانی که این کشور به تولیدکننده نفت و گاز تبدیل شد، معاون رئیس‌جمهور بود و بعدها بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ به عنوان رئیس‌جمهور خدمت کرد، در بخش انرژی تصمیم کلیدی گرفت تا مسیر توسعه نفت و قابلیت‌های جدید تولید برق را شکل دهد. این در حالی است که ایالات متحده همچنان از توسعه انرژی جایگزین در غنا حمایت کرده، تا جایی که اولین نیروگاه آبی-خورشیدی غرب آفریقا با پشتیبانی فنی ایالات متحده در غنا توسعه یافته است.

با این حال غنا پرداخت به تولیدکنندگان برق که از محل مالیات مردم آمریکا تأمین مالی می‌شدند را متوقف کرده – اقدامی که خطری بیش از یک گسست دیپلماتیک را به همراه دارد. این بازیگر حدود ۲۵۱ میلیون دلار به شرکت‌های آمریکایی، از جمله کازموس انرژی، بیمه چاب و شرکت امریکن تاور (ATC) بدهکار است. (شرکت امریکن تاور به طور قابل توجهی یکی از اجزای S&P 500 بورس نیویورک است). همزمان غنا بدهی‌های مشابهی به شرکت‌های اروپایی نیز پرداخت نمی‌کند؛ متغیری که می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد.

چالش‌های بالا اوایل سال جاری زمانی که سناتور جیم ریش (جمهوری‌خواه-آیداهو)، رئیس روابط خارجی سنا، در پاسخ به سفر وزیر امور خارجه غنا به واشنگتن دی‌سی در رسانه‌های اجتماعی پستی منتشر کرد، به طور عمومی مطرح شد.

ریش نوشت: «وزیر امور خارجه غنا باید بر پایبندی به تعهدات دولت خود برای بازپرداخت بدهی‌های شرکت‌های آمریکایی و مالیات‌دهندگان آمریکایی تمرکز کند. ما نمی‌توانیم به غنا یارانه بدهیم در حالی که این کشور بدهی‌های بیشتری به چین پرداخت می‌کند.»

قمار پرهزینه

واکنش غنایی‌ها این بود که بدهی‌های ایالات متحده را در قیاس با غرامت‌های برده‌داری که ادعا می‌کنند باید پرداخت شوند، «ناچیز» خواندند – در حالی که بخش عمده‌ای از ۲.۶ میلیارد دلار، بدهی انرژی پرداخت نشده غنا را تضمین می‌کنند. در چنین شرایطی اولویت دادن به چین به جای ایالات متحده، یک انتخاب مالی با پیامدهای ژئوپلیتیکی گسترده است. این گزاره با تعدادی از انتخاب‌های دیپلماتیک نامطلوب جان ماهاما، رئیس جمهوری غنا مطابقت دارد. ماهاما سال گذشته در مصاحبه‌ای با یک آژانس رسانه‌ای دولتی روسیه، سازمان بریکس به رهبری روسیه و چین را به عنوان «قدرتی که در برابر انحصار غرب ایستاده» ستود.

او در خاطراتش با عنوان «اولین کودتای من» که به زبان‌های انگلیسی و روسی منتشر شده، روسیه که در جوانی در آنجا تحصیل کرده را ستایش و چین را مستقیما در مسکو، درست قبل از مبارزات انتخاباتی مجدد خود، قدرتی بزرگ خواند. از همین رو تحلیلگران می‌گویند، ماهاما باید با احتیاط قدم بردارد، زیرا روسیه سابقه طولانی در وعده‌های بدون عمل و عملکرد ضعیف در آفریقا دارد.

ماهاما ابتدا از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ بر غنا حکومت کرد و سال جاری دوباره به قدرت بازگشت. او تقریبا بلافاصله پس از تصدی سمت، «عملیات بازیابی تمام غنایم» (ORAL) را آغاز کرد – کمپینی ضد فساد، اما در واقع، مکانیسمی برای اعمال نفوذ بر دولت و سیستم قضایی علیه مخالفان سیاسی است. حزب میهن‌پرست جدید (NPP) – حزب محافظه‌کار سنتی در غنا. مانند حزب جمهوری‌خواه در ایالات متحده، حزب محافظه‌کار با افتخار لوگوی فیل را به اهتزاز در می‌آورد، اما شاید به دلیل اینکه فیل‌ها بومی غنا هستند، این کار شایسته‌تر باشد.

در راستای کمپین ORAL، یک دادستان ویژه تحقیقاتی را در مورد سیاستمداران سابق حزب میهن پرست جدید آغاز کرده است که ارشدترین آن‌ها وزیر دارایی سابق، کن اوفوری-آتا، است. اوفوری-آتا، بانکدار سابق مورگان استنلی و برادران سالومون، بانکدار وال استریت است که بهبود غنا پس از کووید را هدایت کرد. خانه اوفوری-عطا توسط دولت هدف حمله قرار گرفت، ظاهراً بدون حکم – اگرچه علناً مشخص بود که اوفوری-عطا در آن زمان هزاران مایل دورتر در ایالات متحده در حال درمان سرطان است و این ماجرا به نوعی نمایشی سیاسی شباهت داشت.

این در حالی است که وزیر دارایی سابق به عنوان «فراری از عدالت» اعلام شد و با اخطار قرمز اینترپل مواجه، دادستان ویژه ادعا کرد که درخواست استرداد به ایالات متحده ارائه شده که توجه مقامات آمریکایی را به خود جلب کرده است. تقریبا یک سال بعد، این موضوع هنوز در «مرحله تحقیق» است. دادستان ویژه اعلام نکرده که کدام جرایم ادعایی تحت بررسی هستند. پس به عبارت ساده این آزار و اذیت سیاسی است.

تضعیف قوه قضائیه

اخیرا، رئیس دادگاه عالی پس از تحقیقاتی که توسط سه دادخواست آغاز شد؛ دادخواست‌هایی که دولت ماهاما هنوز آن‌ها را علنی نکرده، به حالت تعلیق درآورد. ماهاما در نهایت او را از سمت خود برکنار کرد – اولین رئیس دادگاه عالی که از زمان بازگشت غنا به دموکراسی در سال ۱۹۹۲ برکنار شد. سپس او هفت قاضی جدید دیوان عالی کشور را به کرسی قضاوت اضافه کرد و وفاداری قضایی را تحکیم بخشید.

همزمان، پنج پرونده مربوط به مقامات ارشد سابق حزب کنگره ملی دموکراتیک (NDC) ماهاما مختومه اعلام شد. علاوه بر این، اتهامات کیفری علیه کوابنا دوفور، وزیر دارایی سابق NDC، در رابطه با فروپاشی بانک خصوصی او، یونی‌بانک، مهر پایان خورد. دادستان کل تازه منصوب شده مدعی است تمایلی به ادامه اجرای این پرونده ندارد. از قضا، جانشین دوفور به عنوان وزیر دارایی، یعنی اوفوری-آتا، بود که برای نجات بانک و بازیابی حتی بخشی از پس‌انداز سپرده‌گذاران وارد عمل شد.

دعوای سیاسی اکنون به شکلی جدی عریان شده است. این امر دادستان ویژه را مجبور کرد تا وضعیت «درخواست استرداد» را روشن کرده و اعتراف کند که هیچ چیزی به آمریکایی‌ها ارائه نشده است. اکنون سوالاتی در مورد اخطار قرمز اینترپل و معیارهای دقیق دریافت آن مطرح است، زیرا اخطارهای قرمز مستلزم آن است که اتهامات قبل از صدور آن‌ها مطرح شده باشد.

از پنج اتهام کلی که علیه اوفوری-عطا اعلام شده، تنها یکی مربوط به عملکرد وزارت دارایی است. موارد دیگر به پردازش هزینه‌ها توسط وزارت دارایی مرتبط است، اگرچه افرادی در داخل وزارتخانه که مستقیما در این تصمیمات دخالت یا نظارت داشته‌اند، متهم نشده‌اند.

با توجه به ارتباطات دیرینه اوفوری-عطا با بخش خصوصی ایالات متحده و به عنوان بنیان‌گذار بانک سرمایه‌گذاری پیشرو غنا، توانایی او در جمع‌آوری کمک‌های مالی برای مبارزات انتخاباتی از نظر مالی برای حزب میهن پرست جدید مهم است.

انرژی، فساد و هزینه هم‌سویی

بدهی به شرکت‌های انرژی ایالات متحده، روابط نزدیک با روسیه، اقدامات قانونی علیه مخالفان سیاسی، درخواست استرداد به ناکجاآباد و سوالات پیرامون اطلاعیه‌های اینترپل، چرخش نگران‌کننده غنا به سمت شرق را عریان می‌کند.

غنا زمانی به عنوان داستان موفقیت غرب در حوزه انرژی آفریقا قلمداد می‌شد و اکنون نمونه‌ای هشدارآمیز است که نشان می‌دهد چگونه فساد و ایدئولوژی می‌تواند آینده یک کشور را سریع‌تر از هر چاه نفتی تخلیه کند.