ویروس کرونا کدام بخش‌های اقتصادی را متاثر کرد؟

باغ یو در قلب شانگهای قرار دارد و به‌عنوان یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری چین شناخته می‌شود. اگرچه 400 سال از تاسیس این تفریحگاه چینی می‌گذرد و همواره در تعطیلات سال نوی چین مورد توجه بوده، امسال اما خالی از گردشگر است.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از اکونومیست ، از یک‌سو نگرانی‌ها از شیوع ویروس کرونا موجب شده مردم در خانه‌هایشان بمانند و از سوی دیگر این کاهش بازدید، افت فروش مراکز خرید را در این تفریحگاه موجب شده است.

این در حالی است که بر اساس گزارش‌ها، سال گذشته باغ یو تنها در طول یک هفته تعطیلات، 700 هزار بازدیدکننده داشت.

پرسشی که برای چین، برای بسیاری از شرکت‌ها و البته کشورهای جهان که به اقتصاد چین پیوند خورده‌اند، مطرح می‌شود، این است که آیا آسیب‌های ناشی از ویروس کرونا در دومین اقتصاد بزرگ جهان را باید یک مشکل بزرگ‌تر و گسترده‌تر در نظر گرفت؟

برای پاسخ به این پرسش می‌توان به تجربه مقابله چین با ویروس سارس در سال 2003 رجوع کرد. در اوج شیوع ویروس سارس (SARS)، رشد اقتصادی چین آهسته شد؛ اما پس از مهار بیماری، اقتصاد چین به‌سرعت به حالت عادی بازگشت.

سایر ویروس‌های اخیر هم این تصور را تقویت کرده‌اند، مادامی‌که پزشکان و دانشمندان مشغول به مطالعه و بررسی هستند، اقتصاددانان نباید بیش از حد نگران باشند. نه آنفلوانزای مرغی در سال 2006 و نه آنفلوانزای خوکی در سال 2009 چشم‌انداز اقتصاد جهان را کاهش نداد.

این‌بار اما حتی سرمایه‌گذاران هم درباره شدت و فراگیری ویروس جدید در مقایسه با بیماری‌های سابق نگران‌تر هستند.

شاخص بورس هنگ‌کنگ یک هفته پس از شیوع بیماری (30 ژانویه) بیش از 10 درصد سقوط کرد. نگرانی‌ها همچنین بازارهای جهانی را هم تحت تاثیر قرار داده است.

این ویروس در مقایسه با سارس کمتر مهلک به‌نظر می‌رسد و از این رو نگرانی از شدت آن کمتر است. آنچه وحشت‌زدگی را به‌دنبال داشته، مدت زمان ادامه تلاش‌های چین برای کنترل آن است.

به هر ترتیب، هر نوع اختلالی در اقتصاد چین، عواقب جهانی به‎دنبال دارد. به‌گفته یک تحلیلگر در موسسه گاوکل دراگونومیکس، بیماری به‌خودی خود نیست که مشکل‌ ایجاد می‌کند؛ بلکه روش و مدت زمان مقابله با آن نگران‌کننده است.

بانک جهانی برآورد کرده است که 90 درصد از خسارات اقتصادی ناشی از بیماری‌های جدید، به‌دلیل نگرانی افراد برای ارتباط با دیگران ایجاد می‌شود. این نگرانی‌ها معمولا موجب بسته شدن مراکز خرید، فروشگاه‌ها و دفاتر کسب‌وکارها می‌شود.

در چین این اتفاق تحت تاثیر سیاست دولت برای قرنطینه و جداسازی مناطق آلوده رخ داده است.

اگرچه کارشناسان بهداشت عمومی در مورد صحیح بودن این رویکرد بحث می‌کنند، اقتصاددانان اما در حال محاسبه هزینه‌های چنین سیاستی هستند.

تاکنون این رویکرد دولت بیشترین تاثیر را بر استان هوبئی داشته است. چینی‌های ساکن ووهان، پایتخت این استان در مرحله اول و پس از آن تمامی کسانی که در استان هوبئی ساکن هستند، (نزدیک به 60 میلیون نفر) قرنطینه شدند.

به‌جز خودروهایی که حاوی مواد غذایی و تجهیزات پزشکی هستند، کمتر کسی می‌تواند وارد شهرها و روستاهای این استان شود. همچنین تنها معدودی از چینی‌ها مجاز به ترک هوبئی هستند.

قرنطینه در چنین مقیاسی به‌عنوان یک استراتژی بهداشت عمومی بی‌سابقه است. فعالیت‌ تمامی بخش‌های اقتصادی به‌جز بیمارستان‌ها و مراکز مراقبت‌های بهداشتی متوقف شده است.

هوبئی 4.5 درصد از تولید ناخالص داخلی چین را شامل می‌شود و به این ترتیب، سیاست دولت در مواجهه با کرونا حجم بزرگی از اقتصاد چین را تحت تاثیر قرار داده است.

ساکنان سایر شهرهای چین اگرچه تحت قرنطینه نیستند، اما به‌جای جمع شدن با خانواده و دوستان، حضور در رویدادها، معابد و رفتن به رستوران‌ها، خود را در خانه‌هایشان زندانی کرده‌اند.

کدام بخش‌ها آسیب‌پذیرترند؟

دولت برای جلوگیری از شیوع کرونا، مردم را ترغیب به ماندن در خانه کرده است. چنین روندی به‌طور قطع موجب کاهش مصرف خانوار می‌شود و خسارت ناشی از آن به مدت‌زمانی که برای مقابله با ویروس نیاز است، بستگی دارد.

فروش بخش خرده‌فروشی در تعطیلات هفتگی سال گذشته به بیش از یک تریلیون یوان (معادل 144 میلیارد دلار) یعنی یک‌سوم بیشتر از هفته‌های معمولی رسید. آمار سال جدید قطعا ناخوشایند خواهد بود.

در این میان، برخی بخش‌ها دچار آسیب‌های بیشتری می‌شوند. فروش بلیت‌های سینما در تعطیلات سال گذشته، 9 درصد از مجموع درآمد را شامل شد. امسال اما تقریبا تمام 11 هزار سینمای کشور تعطیل شده است.

سال گذشته هزینه‌کردهای مربوط به گردشگری داخلی در طول یک هفته به بیش از 500 میلیارد یوان (8 درصد از مجموع درآمد سالانه) رسید. بسیاری با تشدید نگرانی‌ها از شیوع ویروس سفرهایشان را لغو کرده‌اند.

مراکز بزرگ اقتصادی از جمله شانگهای و استان گوانگ‌دونگ تعطیلات سال نو را یک هفته دیگر تمدید کرده‌ و به شرکت‌ها اعلام کرده‌اند تا 10 فوریه برای شروع مجدد کسب‌وکارشان صبر کنند.

در فرهنگ چینی معمولا پس از تعطیلات صاحبان مشاغل و کسب‌وکارها با تاخیر فعالیت‌هایشان را از سر می‌گیرند. یک هفته تعطیلاتِ بیشتر، پروسه بازگشت به کار را طولانی‌تر می‌کند.

در عین حال، ده‌ها میلیون نفر از کارگران مهاجر که برای سال نو به زادگاه‌هایشان رفته‌اند، حالا باید تا پایان مهار ویروس کرونا صبر کنند.

یک تفاوت اصلی کرونا با سارس شاید اهمیت کنونی چین برای سایر نقاط جهان باشد. در سال 2003، سهم چین از اقتصاد جهان تنها چهار درصد بود. این رقم سسال گذشته به 16 درصد رسید.

بنابراین اختلال اقتصادی ناشی از ویروس جدید تنها به داخل مرزهای چین محدود نمی‌شود.

کشورهایی که هرساله پذیرای تعداد زیادی از گردشگران چینی بوده‌اند، حالا درآمدهایشان تحت تاثیر قرار گرفته است. دولت چین دستور داده تا زمان مهار کامل این ویروس، فعالیت شرکت‌های گردشگری به حالت تعلیق دربیاید.

در تایلند، کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که احتمالا تعداد گردشگران چینی در سال جاری دو تا 9 میلیون نفر و درآمد بخش گردشگری 1.5 میلیارد دلار کاهش یابد.

در عین حال، ارزش سهام شرکت‌های هواپیمایی سقوط کرده است. چین بزرگ‌ترین بازار گردشگری برون‌مرزی را در سطح بین‌المللی دارد.

ویروس‌های خطرناک و بیماری‌های فراگیر هرچند موقت اما همواره افت شدید تعداد مسافرت‌ها را به‌دنبال داشته‌اند.

شرکت‌هایی که به‌نوعی به طبقه متوسط و بالای چین گره خورده‌اند هم آسیب‌پذیرند. به‌عنوان مثال، استارباکس، بیش از نیمی از چهار هزار و 292 کافی‌شاپ خود را در چین تعطیل کرده است.

در کافه‌های باز هم رفت‌وآمد آن‌چنانی نمی‌شود. بر روی سردر کافه‌ها نوشته شده: «فقط با ماسک وارد شوید.»

شاید شرکت‌هایی مانند تری‌ام (3M) که ماسک تولید می‌کنند، تنها نقطه روشن این روزهای اقتصاد چین باشند.

شانگهای پارک دیزنی‌لند را تعطیل کرده و این در حالی است که معمولا هفته تعطیلات، شلوغ‌ترین هفته سال برای این تفریحگاه است.

تعطیلی کارخانه‌ها قطعا به اقتصاد جهان هم آسیب خواهد رساند. ووهان یکی از قطب‌های مهم تولید به‌ویژه تولید خودرو در چین محسوب می‌شود. نیسان، هوندا و جنرال‌موتورز کارخانه‌های زیادی در ووهان دارند.

بر اساس رتبه‌بندی خبرگزاری بلومبرگ، در میان دو هزار شهر چین، ووهان از نظر میزان اهمیتش در زنجیره تامین، در رتبه 13 قرار گرفته است.

همچنین، شرکت Yangtze بزرگترین تولیدکننده کابل‎های فیبر نوری است. داده‌ها در سراسر جهان از طریق این کابل‌ها منتقل می‌شود.

حتی اگر توقف فعالیت‌های اقتصادی در دیگر نقاط چین تا این حد جدی نباشد، اما باز هم بر طیف وسیعی از بخش‌ها تاثیرگذارند.

برخی از این فعالیت‌ها حیاتی هستند؛ به‌عنوان مثال حدود 80 درصد از مواد تشکیل‌دهنده فعال برای تمامی داروها از سوی چین تامین می‌شوند. برخی فعالیت‌ها کم‌اهمیت‌ترند؛ 90 درصد از گل‌های مصنوعی جهان را چین تولید می‌کند.

طی این مدت، سهام شرکت فاکس‌کان (Foxconn)، طرف قرارداد شرکت‌های اپل، آمازون، گوگل، مایکروسافت و…، 10 درصد کاهش یافته است.

این در حالی است که بسیاری از شرکت‎ها در سطح جهان در ماه‌های گذشته به‌دلیل وقوع جنگ تجاری در حال کاهش وابستگی‌هایشان به کارخانه‌های چینی بوده‌اند.

جدای از سیاست، شیوع ویروس کرونا نشان داد که داشتن پایگاه‌های متنوع از تامین‌کنندگان بسیار مهم است.

با این حال، سهم چین از صادرات جهانی افزایش یافته و علی‌رغم تشدید تنش‌ها با آمریکا، برای بسیاری از شرکت‌ها یافتن جایگزین بسیار سخت بوده است.

به‌نوشته اکونومیست ، شروع سال جدید برای اقتصاد چین خوب نبود و این آسیب‌ها بر اقتصاد جهان هم سایه افکنده است.

بر اساس پیش‌بینی‌های یک کارشناس اقتصادی، ممکن است رشد اقتصادی چین در سه ماهه ابتدایی سال 2020 تا دو درصد کاهش یابد. این رقم در فصل اول سال 2019، بیش از شش درصد بوده است.

این اقتصاددان البته پیش‌بینی کرده است که احتمالا فشارها برای جبران این روند و زمان‌ از‌دست‌رفته دوچندان خواهد بود و مقامات چینی احتمالا هزینه‌های مربوط به زیرساخت‌ها را افزایش می‌دهند.

در پایان نویسنده تاکید می‌کند که هنوز مشخص نیست چه زمانی همه‌چیز به حالت عادی بازمی‌گردد. صاحبان کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ هنوز نمی‌دانند چه اتفاقی قرار است بیفتد. آمار قربانیان ویروس کرونا در حال افزایش است و مردم چین باید بهای آن را بپردازند.

جدیدترین مطالب این نشریه انگلیسی را می‌توانید در سلسله گزارش‌های اکونومیست ملاحظه کنید.