اپل از دهان افتاد! / یکه تازی شیائومی از میدان تلفن همراه تا بازار خودرو و ربات انسان‌نما

به گزارش تجارت نیوز، از زمان تاسیس شیائومی در سال ۲۰۱۰، «لی جون» مدیرعامل این غول فناوری چینی، پیوسته موفقیت‌های چشمگیری در زمینه فروش و بازاریابی رقم زده و ده سال پیش رکورد جهانی گینس را برای فروش ۲.۱ میلیون گوشی هوشمند در مدت ۲۴ ساعت به ثبت رساند. اما این روزها صرفا گوشی‌های ارزان‌قیمت نمی‌فروشد؛ ماه گذشته، شیائومی تنها در عرض سه دقیقه پس از عرضه اولین شاسی‌بلند برقی خود به نام YU7، بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه از آن را به فروش رساند.

خیز برای رقابتی بی‌رحمانه

رشد ارزش شیائومی در سال‌های اخیر خیره‌کننده بوده و تنها اپل و سامسونگ از نظر فروش جهانی گوشی هوشمند بالاتر از آن قرار دارند. این شرکت طیف وسیعی از محصولات متصل به گوشی را نیز به فروش می‌رساند؛ از کولر گازی و جاروبرقی رباتیک گرفته تا اسکوتر و تلویزیون. پس از یک دوره افت در سال ۲۰۲۲ که شرکت آن را ناشی از «رقابت بی‌رحمانه» در بازار لوازم الکترونیکی مصرفی چین دانست، شیائومی بار دیگر با رشدی چشمگیر به صحنه بازگشت. درآمد آن در سال گذشته ۳۵ درصد افزایش یافت و از آغاز سال ۲۰۲۴ تاکنون، ارزش بازارش تقریبا چهار برابر شده و به ۱.۵ تریلیون دلار هنگ‌کنگ (۱۹۰ میلیارد دلار آمریکا) رسیده است.

با عرضه موفق خودروی YU7 — دومین خودروی الکتریکی این شرکت پس از سدان اسپرت SU7 که در مارس ۲۰۲۳ معرفی شد — شیائومی کاری را انجام داد که اپل پس از صرف میلیاردها دلار در طول یک دهه نتوانست انجام دهد و پروژه ساخت خودروی خود را رها کرد. شیائومی که در سال ۲۰۲۱ برنامه خود برای ورود به خودروسازی را اعلام کرده بود، طی ۱۵ ماه گذشته بیش از ۳۰۰ هزار خودروی الکتریکی را روانه جاده‌های چین کرده و فهرست سفارش‌هایش تا بیش از یک سال آینده پر است. هرچند بخش خودروی این شرکت تاکنون زیان‌ده بوده، اما لی جون اعلام کرده که انتظار دارد این بخش تا پایان سال جاری به سوددهی برسد؛ موفقیتی بزرگ در بازاری بسیار رقابتی مانند خودروسازی چین.

فرصت‌سازی به سبک شیائومی!

شیائومی اکنون به دنبال تسلط بر بازارهای جهانی است. این شرکت قصد دارد طی چند سال آینده تعداد فروشگاه‌های خارجی خود را از چند صد فروشگاه فعلی به ۱۰ هزار مورد برساند و از آن‌ها برای نمایش خودروهای جدید و محصولات الکترونیکی‌اش استفاده کند. موفقیت این شرکت در بازار خودروهای برقی تا حد زیادی به حضور در زمان و مکان مناسب بازمی‌گردد؛ چین امروز سرشار از دانش فنی در صنعت خودروست و لی جون توانسته استعدادهای برتر را از شرکت‌های رقیب جذب کند. قیمت قطعات و تجهیزات به دلیل عرضه مازاد به‌شدت کاهش یافته و ساخت کارخانه در چین به‌مراتب سریع‌تر از بسیاری دیگر از کشورها انجام می‌شود.

با این حال، بخش مهمی از این موفقیت مدیون مدیریت مستقیم لی جون است. برخلاف تیم کوک در اپل، او مستقیماً بر پروژه خودروی شیائومی نظارت کرده و ساختار عملیاتی شرکت را به‌شکل اساسی تغییر داده است. پیش از ورود به خودروسازی، شیائومی هیچ کارخانه‌ای نداشت و تولید محصولاتش را مانند اپل برون‌سپاری می‌کرد. اما برای تولید خودرو تصمیم گرفت کارخانه‌ای اختصاصی در پکن احداث کند که هم‌اکنون در حال توسعه است. این رویکرد حالا به سایر بخش‌های شرکت نیز تعمیم یافته؛ از جمله آغاز تولید گوشی‌های هوشمند در پکن و ساخت کارخانه‌ای در ووهان برای تولید دستگاه‌هایی مانند کولر گازی.

جادوی جذب مشتری

استراتژی بازاریابی شیائومی — که به شدت بر محبوبیت شخصی لی جون در چین تکیه دارد — نیز در نفوذ این شرکت به بازار خودرو موثر بوده، همان‌گونه که شهرت استیو جابز در فروش آیفون‌های اولیه تاثیر داشت. علاقه به دانشگاهی که لی جون ۳۰ سال پیش در آن تحصیل کرده (دانشگاه ووهان) نیز افزایش یافته است. «می‌فن‌ها» (طرفداران دوآتشه شیائومی) محصولات این شرکت را جمع‌آوری کرده و مشتاقانه برای خرید مدل‌های جدید صف می‌کشند. حتی یک سانحه مرگبار در مارس گذشته که در جریان آزمایش سیستم خودران SU7 رخ داد و به مرگ سه دانشجو انجامید، نتوانست از اشتیاق بازار نسبت به YU7 در زمان عرضه‌اش بکاهد.

پایگاه کاربران جهانی شیائومی نیز فرصتی عظیم برای فروش متقابل فراهم می‌کند. این شرکت در پایان سال گذشته ۷۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه در سراسر جهان داشت که ۱۰ درصد رشد سالانه را نشان می‌دهد. بخش بزرگی از آن‌ها از طریق فروشگاه اپلیکیشن شیائومی بازی خریداری کرده یا تبلیغات مشاهده می‌کنند که طبق تحلیل شرکت برنشتاین، نیمی از سود شرکت از این مسیر تامین می‌شود. بسیاری از کاربران نیز مستقیما از طریق اپلیکیشن شیائومی خرید می‌کنند. این شرکت پیشتر نشان داده که می‌تواند کاربران را به ارتقاء مدل‌های گران‌تر ترغیب کند.

جاه‌طلبی برای یکه‌تازی در بازار جهانی

اگر تنها بخش کوچکی از کاربران کنونی برای خرید خودرو متقاعد شوند، پروژه خودروی برقی به موفقیتی عظیم دست خواهد یافت. بسیاری از مشتریان اولیه شیائومی در ابتدای دهه ۲۰۱۰ جوانان ۲۰ ساله بودند و اکنون در میانه دهه ۳۰ زندگی خود قرار دارند؛ دقیقا همان گروه هدف اصلی برای خرید خودرو محسوب می شوند.

لی جون فراتر از بازار داخلی را لحاظ می کند. نزدیک به نیمی از درآمد شیائومی از گوشی‌ها و دستگاه‌های متصل، از بازارهای خارجی مانند هند و اندونزی تامین می‌شود. او قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ خودروهای برقی شیائومی را در بازارهای بین‌المللی نیز عرضه کند. با این حال، انتظار نمی‌رود که در خارج از چین با همان شور و اشتیاق مواجه شود؛ چراکه شناخت برند و شخصیت لی جون در آن کشورها بسیار کمتر است. همین موضوع باعث شده شیائومی در حال سرمایه‌گذاری گسترده برای توسعه شبکه فروشگاه‌های فیزیکی در خارج از کشور باشد.

جنگ در بازار خودرو

در کنار همه این‌ها، شرکت به دنبال ورود به حوزه‌های نوآورانه دیگر نیز هست. ربات انسان‌نمای CyberOne را توسعه داده و در ماه مه از تراشه سه نانومتری پیشرفته‌ای رونمایی کرده که طراحی آن در داخل شرکت انجام شده است. حدود نیمی از نیروی انسانی شیائومی در بخش تحقیق و توسعه فعالیت می‌کنند و هزینه‌های این حوزه در سال گذشته ۲۶ درصد رشد داشته و به ۳.۴ میلیارد دلار رسیده که بیش از سود خالص شرکت در همان بازه بوده است. هدف آن است که با توسعه فناوری درون‌زا، مزیت رقابتی ایجاد شود و موانعی برای ورود رقبا فراهم گردد.

با این حال، خطر اصلی برای شیائومی آن است که ممکن است در جبهه‌های بیش‌ از حد متنوعی بجنگد. جنگ قیمت در بازار خودروی برقی چین همچنان شدت می‌گیرد و با وجود رشد سریع، شیائومی هنوز بازیگری کوچک محسوب می‌شود. این شرکت در حال حاضر حدود ۲۰ هزار خودرو در ماه می‌فروشد، در حالی که BYD، رهبر بازار، بیش از ده برابر این عدد فروش دارد. در بازار گوشی‌های هوشمند نیز رقابت رو به افزایش است؛ به‌ویژه با بازگشت هواوی که پس از تحریم‌های آمریکا در ۲۰۱۹ به‌شدت تضعیف شده بود. با این وجود، توانایی لی جون در فروش و رهبری نباید دست‌کم گرفته شود.