جزئیات پیشنهاد راه‌اندازی بانک ایرانی در آلمان

الهام میرمحمدی: با خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا از توافق هسته‌ای، اتحادیه اروپا به دنبال طرح‌های پیشنهادی و ایده‌های مختلفی برای جلوگیری از خروج ایران از برجام و ادامه فعالیت‌های هسته‌ایش بوده است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، یک کارشناس آلمانی به نام لورا وان دانیلز، به تازگی پیشنهادی مبنی بر تاسیس یک بانک ایرانی در آلمان یا تبدیل یک بانک آلمانی به بانکی ایرانی می‌تواند ورود سرمایه‌گذاری به ایران را مستمر کند. از سوی دیگر، تهران نیز به تعهداتش در قبال توافق هسته‌ای پایبند خواهد ماند.

زمانی که د اوایل ماه می ترامپ از برجام خارج شد، بالاترین سطح از تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران وضع کرد. این تحریم‌ها تنها شامل شرکت‌های امریکایی نمی‌شود، بلکه شرکت‌ها و افراد در کشورهای ثالث که با ایران همکاری می‌کنند را هم هدف قرار می‌دهد.

تحریم‌های امریکا در ششم آگوست یا چهارم نوامبر در بخش‌های مشخصی نظیر نفت اجرا می‌شوند. از آن زمان کمپانی‌هایی که با ایران همکاری می‌کنند، از تجارت با امریکا منع می‌شوند. همچنین بر اساس تحریم‌های ثانویه، بانک‌ها و شرکت‌های مالی که با ایران همکاری می‌کنند، از بازارهای مالی ایالات متحده محروم خواهند شد.

این استراتژی امریکا در قبال ایران به قدری موثر به نظر می‌رسد که حتی قبل از اعلام رسمی ترامپ برای خروج از برجام، بسیاری از شرکت‌ها و بانک‌های فعال در ایران فعالیت‌های خود را متوقف کردند. تاکنون هیچ بانک بزرگی در اتحادیه اروپا یا امریکا برای ادامه تجارت در ایران اعلام آمادگی نکرده است.

بهترین گزینه پیش روی اروپا

کمیسیون اتحادیه اروپا می‌تواند از طریق مقررات مسدود کردن تحریم‌ها که در سال 1996 تصویب شد، شرکت‌های اروپایی را مجبور به نادیده گرفتن تحریم‌های ثانویه ایالات متحده کند. این قانون هرگز مورد استفاده قرار نگرفته و اگر اتحادیه اروپا آن را اجرا کند، ممکن است به دلیل خسارت‌هایی که متوجه شرکت‌های اروپایی می‌شود، مورد تعقیب قانونی قرار بگیرد.

گزینه دیگری که برای حفظ روابط اقتصادی با ایران وجود دارد این است که تامین مالی پروژه‌های مهم زیربنایی این کشور از طریق بانک‌ سرمایه‌گذاری اروپا انجام شود. اما تهران قبلا به شکلی آشکار اعلام کرده که به پروژه‌های کوچک و خرد قانع نخواهد بود.

از این رو بهترین گزینه شاید حفظ روابط اقتصادی دوجانبه از طریق تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران باشد. به این ترتیب برلین می‌تواند با تاسیس یک بانک ایرانی یا تبدیل یک بانک آلمانی به بانکی ایرانی، شرایط را برای تامین سرمایه شرکت‌هایی که علاقمند به تجارت با ایران هستند، فراهم کند.

این موسسه یا بانک باید در زمینه امور مالیِ شرکت‌ها تجربه داشته و مستقل از بخش مالی ایالات متحده باشد. از دیدگاه این کارشناس آلمانی یکی از کاندیداهای بالقوه دویچه بانک آلمان، بانکی پردردسر است که می‌تواند به یک بانک ایرانی تبدیل شود. این بانک بخش عمده‌ای از فعالیت‌های بانکی و سرمایه‌گذاری خود را در ایالات متحده کاهش داده است.

دویچه بانک، بزرگ‌ترین بانک آلمان است و با مشکلاتی مواجه است. تبدیل این بانک به یک بانک خصوصی ایرانی، فرصتی برایش خواهد بود تا به بازارِ ایران که پیش‌تر به دلیل تحریم‌های امریکایی از آن خارج شده، بازگردد.

در سال 2015 و پس از امضای برجام، شرکت‌ها بار دیگر میلیاردها دلار در ایران سرمایه‌گذاری کردند. غول نفتی فرانسه، توتال و گروه خودروسازی PSA در این زمینه پیشرو بودند.

بر اساس گزارش‌ها، بخش‌هایی که کالاهای مصرفی به ایران می‌فروشند عبارتند از ایرباس، تولیدکننده هواپیما، خودروسازان، شرکت‌های مهندسی، تولیدکنندگان کالاهای مصرفی و شرکت‌های حمل‌ونقل هستند. این شرکت‌ها برای صادرات نیاز به تامین مالی از طریق وام دارند که دویچه می‌تواند این روند را برای آنها تسهیل کند.

البته ایرادهایی به این طرح پیشنهادی وجود دارد. همکاری با ایران می‌تواند خوشنامی و شهرت دویچه بانک را خدشه‌دار کند. سایر بانک‌های آلمانی به جز چند موسسه اعتباری از ایران خارج شده‌اند. سهامداران دویچه بانک ممکن است شوکه و مشتریان خصوصی آن ناراحت شوند. با وجود این، به گفته این کارشناس، با در نظر گرفتن سقوط احتمالی این بانک، به نظر می‌رسد روابط با ایران گزینه بهتری باشد و خطرات کوچک‌تری دویچه بانک را تهدید کند.

ایراد دیگر این است که این طرح تنش دیپلماتیک میان آلمان و امریکا را بیشتر می‌کند.

با وجود این، اگر پاریس و برلین در مورد تاسیس بانک ایرانی در آلمان اتفاق نظر داشته باشند و از آن حمایت کنند، هم برجام را نجات خواهند داد و هم کسب‌وکارهایشان منفعت زیادی خواهند برد.

در این صورت شرکت‌های آلمانی می‌توانند با سرمایه‌گذاری‌های برنامه‌ریزی‌شده در بازار ایران باقی بمانند. این امر در مورد شرکت‌های فرانسوی هم صادق است که عملا سرمایه‌گذاری‌های اولیه را انجام داده‌اند.

این بانک همچنین می‌تواند ادامه روند فروش نفت و گاز ایران را به سراسر جهان امکان‎پذیر کند. در زمانی که اروپا به دنبال تنوع‎بخشی به واردات انرژی است، این یک مزیت استراتژیک برای اروپا نیز خواهد بود. همچنین اتحادیه اروپا می‌تواند نفت و گاز ایران را از کنترل روسیه و چین خارج کند.

این کارشناس همچنین نوشته است که برای اتحادیه اروپا که کشورهای عضو آن درباره تبدیل شدن به «اروپایی که محافظت می‌کند» جدی هستند، تاسیس این بانک پیشنهاد بسیار خوبی است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و ژان کلود یانکر، رئیس کمیسیون نیز بارها وعده تبدیل شدن به اروپایی این‌چنینی را داده‌اند. برای تحقق این دیدگاه، اتحادیه اروپا باید برای انجام روش‌های غیرمتعارف با هدف محافظت از کسب‌وکارها و شهروندانش تمایل داشته باشد.