بررسی کاهش سود شرکت‌های فولادی /  وقتی تحریم‌های داخلی بلای جان صنایع مادر می‌شود

به گزارش تجارت نیوز، گزارش‌های میان‌دوره‌ای شرکت‌های فولادی که در سامانه کدال منتشر شده، چندان چنگی به دل نمی‌زند. در این گزارش‌ها، اغلب فولادسازان با کاهش‌هایی در سود عملیاتی و سود خالص مواجه شده‌اند. در نگاه نخست، ممکن است این افت عملکرد به تصمیمات مدیریتی یا کاهش بهره‌وری شرکت‌ها نسبت داده شود، اما با نگاهی جامع‌تر می‌توان دریافت که این کاهش سود، پدیده‌ای فراگیر و هم‌زمان در میان اکثر شرکت‌های بزرگ فولادی است؛ اتفاقی که ریشه آن را باید در مجموعه‌ای از متغیرهای اقتصادی و صنعتی جست‌وجو کرد.

بر اساس داده‌های کدال، تنها تعداد محدودی از شرکت‌ها توانسته‌اند سود خود را حفظ کنند یا اندکی افزایش دهند، در حالی که بخش قابل توجهی از شرکت‌ها با کاهش سودآوری مواجه شده‌اند. بر اساس گزارش‌های میان‌دوره‌ای شرکت فولاد مبارکه با ۴۴ درصد کاهش سود خالص مواجه شده که این مورد در شرکت فولاد خوزستان، ۷۰ درصد بوده است. همچنین شرکت‌هایی مانند ذوب با زیان عملیاتی ۳۴ درصدی مواجه شدند و  ارفع نیز ۹ درصد زیان عملیاتی ساخته است.

وقتی چهار شرکت بزرگ فولادی کشور در چنین شرایطی گیر می‌کنند، قطعا ریشه مشکل را باید در جایی فراتر از مدیریت و عملکرد مدیران شرکت جست‌وجو کرد. گزارش‌های میان‌دوره‌ای شرکت‌ها، تصویر روشنی از فشار هزینه‌های تولید بر این صنعت را نمایان می‌سازد؛ چراکه سودآوری این صنعت در سال جاری کاهش قابل توجهی داشته و افزایش نرخ گاز و سایر حامل‌های انرژی، رشد قیمت مواد اولیه و همچنین افزایش هزینه‌های مالی؛ عملا کمر صنعت را خم کرده است.

یکی از شرکت‌هایی که طی ماه‌های اخیر به شدت تحت تأثیر فشارهای هزینه‌ای و شرایط ناپایدار بازار قرار گرفته، فولاد مبارکه است. بررسی عملکرد این شرکت در ۶ ماهه نخست سال جاری نشان می‌دهد که رشد هزینه‌های تولید به مراتب بیش از افزایش درآمدهای عملیاتی بوده است.

به عنوان مثال، نرخ تأمین گاز طبیعی و آب به ترتیب ۱۳۸ و ۶۹ درصد افزایش یافته است و هزینه‌های مواد اولیه شامل کنسانتره سنگ آهن، گندله و آهن اسفنجی نیز به ترتیب ۳۵، ۳۲ و ۳۳ درصد رشد داشته‌اند.

این افزایش‌های قابل توجه در هزینه‌های تولید، در حالی رخ داده که نرخ فروش محصولات عمده، مانند کلاف گرم و کلاف سرد، تنها ۷ تا ۸ درصد افزایش یافته است. این عدم تناسب میان رشد هزینه‌ها و درآمدها به وضوح فشار شدیدی بر حاشیه سود شرکت وارد کرده و یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش سودآوری در نیمه نخست سال به شمار می‌رود.

همچنین، شرایط فروش اعتباری محصولات شرکت، که بخش عمده‌ای از فروش‌ها از طریق اعتبار اسنادی انجام می‌شود، شرکت را مجبور کرده است تا برای تأمین نقدینگی مورد نیاز، به منابع مالی جایگزین متوسل شود. این موضوع موجب افزایش حدود ۵۲ درصدی هزینه‌های تأمین مالی از شبکه بانکی شده؛ عاملی که به تنهایی نقش مهمی در کاهش سودآوری ایفا و فشارهای مالی شرکت را تشدید می‌کند.

علاوه بر فشارهای هزینه‌ای و مالی، شرکت اقدام به تغییرات ساختاری و بازسازی واحدهای تولیدی کرده است. از جمله مهم‌ترین این اقدامات، تفکیک واحد “مجتمع فولاد و نورد پیوسته سبا” و آغاز فعالیت مستقل آن بوده است. هرچند این اقدام در کوتاه‌مدت بخشی از سود خالص شرکت مادر را کاهش می‌دهد، اما در سطح کلان به شفاف‌سازی عملکرد، بهینه‌سازی ظرفیت‌های تولیدی و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند و می‌تواند پایه‌ای برای افزایش ارزش‌آفرینی بلندمدت صنعت فولاد باشد.

علاوه بر تغییرات ساختاری، شرکت بر مدیریت هزینه‌ها، کنترل موجودی‌ها و توسعه محصولات با ارزش افزوده بالاتر تمرکز کرده است. این اقدامات، به ویژه در شرایطی که بازار فروش محصولات فولادی با رکود نسبی و نوسانات نرخ جهانی مواجه است، اهمیت ویژه‌ای دارد و انتظار می‌رود در بلندمدت باعث بهبود حاشیه سود و تثبیت روند درآمدی شود.

این موارد نمونه‌ای از چالش‌های کلی صنعت فولاد است که به خوبی نشان می‌دهد شرکت‌ها با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ افزایش هزینه‌های انرژی و مواد اولیه، رشد محدود نرخ فروش محصولات، فشارهای نقدینگی و هزینه‌های تأمین مالی و در عین حال تلاش برای اصلاح ساختارها و افزایش بهره‌وری؛ همه و همه عواملی هستند که حاشیه سود شرکت‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند.

با ادامه اقدامات بهینه‌سازی و تمرکز بر تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر، انتظار می‌رود روند سودآوری در ماه‌های آتی بهبود یابد و شرکت‌ها بتوانند تعادل نسبی بین هزینه‌ها و درآمدها برقرار کنند.