بودجه ۹۷ و اضافه برداشت از سرمایه اجتماعی

از مزیت‌های ناگزیر (بخوانید توفیق‌ اجباری) شبکه اجتماعی، افزایش آگاهی و نیز مشارکت مردم در خصوص اتفاقاتی است که حتی رسانه‌ها هم پیش‌تر چندان اجازه ورود و پرداختن به آن‌ها را نداشتند.

به گزارش تجارت‌نیوز ، اظهارنظر مردم در مورد بودجه سنواتی سال 97 ازجمله همین موارد است. کمتر سراغ داریم که مردم در مورد بودجه سنواتی کشور، تا این حد ریز شوند و اظهارنظر کنند.

به نظر می‌رسد توسعه این ارتباطات میان مردم به مطالبه‌گری وسیعی می‌انجامد و دولت را مجبور به پاسخگویی و حتی در مواردی کوتاه آمدن از تصمیم‌گیری‌های خود می‌کند.

به‌عنوان‌مثال بودجه موسسه نشر آثار امام خمینی (ره) از سوی فعالان فضای مجازی مورد سوال قرار می‌گیرد و اندکی بعدتر سید حسن خمینی در مقام پاسخگویی به نقدها برمی‌آید.

در کنار آن، رقم بودجه برخی از مراکز فرهنگی و همچنین، افزایش درآمد دولت از محل‌هایی که مستقیما از جیب مردم تامین خواهد شد در کانون توجه و پرسش‌گری قرار گرفته است.

این رویکرد درست است که دولت هزینه‌های خود را از طریق مالیات کسب کند، اما انتظار می‌رود این مبالغ صرف ساخت زیرساخت‌ها، رفاه و تامین سلامت و بهداشت شود. در بودجه 97 دولت نگاه درآمدی خود را معطوف به افزایش هزینه خانوار کرده است، درحالی‌که مثلا بودجه عمرانی کاهش یافته است.

تصمیم‌های بودجه‌ای دولت که هزینه‌ای اضافه بر اقتصاد خانوار بار می‌کند، متعدد هستند. قرار است دولت از افزایش هزینه خروج مردم از کشور درآمد کسب کند. به‌گونه‌ای که درآمد 380 میلیارد تومان از این محل در سال گذشته به 1175 میلیارد تومان افزایش یابد.

یا آنجا که گفته می‌شود 1300 میلیارد تومان درآمد از محل افزایش قیمت گازوئیل ایجاد می‌شود. درآمدهای دیگری که در بودجه دیده‌شده 3000 میلیارد تومان از جریمه رانندگی، 1600 میلیاردی از محل جریمه غیبت مشمولان خدمت سربازی، افزایش 10 درصدی حق‌التحریر طلاق و درآمد 420 میلیاردی دولت از محل صدور کارت ملی هوشمند، صدور کارت معافیت و نهضت سوادآموزی و … است.

حالا به همه این‌ها افزایش مالیات، افزایش قیمت بنزین (که زمزمه‌های افزایش آن در سال جاری هم به گوش می‌رسد) و حذف یارانه‌های نقدی را هم بیفزاییم. در کنار این‌ها کاهش یارانه نان، افزایش قیمت برق و سوال‌برانگیزتر از آن، کاهش بودجه عمرانی (که پیشتر هم اشاره شد) را هم باید دیده شود.

در اینجا اشاره‌کنیم که برخی از این تصمیم‌ها به لحاظ اصول اقتصادی صحیح و مورد تایید اقتصاددانان است. آنچه موجب نگرانی مردم و حتی نخبگان شده، ترکیب این بسته تصمیم‌سازی است. بودجه 97 نه‌تنها آن‌گونه که وعده داده شد و انتظار می‌رفت، اصلاح‌گر نبوده است.

بلکه ادامه روندهای بعضا ناسالمی است که حال اقتصاد بیمارمان را وخیم‌تر از گذشته خواهد کرد.

آیا دولتمردان هزینه اجتماعی این نگاه تازه درآمدی که مبتنی بر افزایش هزینه خانوار بدون ایجاد منابع برای آنهاست، را محاسبه کرده‌اند؟ آیا این موج مطالبه‌گری اگر با پاسخ‌های درست و اصلاح روند مواجه نشود، راهی به ناامیدی اجتماعی نخواهد برد.

افزودن فشار اقتصادی بر مردمی که هرکدام به‌نوعی با مشکلات اقتصادی و مسائل اجتماعی زاییده از آن دست‌به‌گریبان هستند، سطحی از نارضایتی و روی‌گردانی را به وجود خواهد آورد که زیان مستقیم آن متوجه خود دولت خواهد شد.

برای تامین کسری بودجه، کاهش هزینه‌های عبث جاری و افزایش بهره‌وری و کارآیی گزینه‌های بهتری هستند تا ایجاد کانال‌های درآمدی که یک سر آن به جیب مردم وصل شده است.

حال این روزهای اقتصاد خوب نیست. مهم‌ترین سرمایه کشور ما امید به آینده است. دولتی که شعار خود را حول همین «امید» شکل داد و اعتماد مردم را جلب کرد، نباید از این سرمایه گران‌سنگ بی‌محابا خرج کند. ناامیدی مردم عادی را بی‌انگیزه می‌کند و راه خروج از کشور را به نخبگان نشان می‌دهد.

شاید وقت آن است که رییس جمهور و اعضای محترم دولت نقدهای مشفقانه را بشنوند و اندکی در تصمیم‌هایشان تجدیدنظر کنند.