توسعه ابزارهای ارزی و آتی در بورس کالا؛ راهکار کاهش نوسان ارز

به گزارش تجارت نیوز، سید علی مدنی‌زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی در سومین همایش تجلیل از برترین‌های بورس کالا با تأکید بر اهمیت رشد تولید و سرمایه‌گذاری در کشور گفت: اولویت اصلی اقتصاد ایران در پنج تا ۱۰ سال آینده، افزایش تولید و سرمایه‌گذاری است و برای تحقق این هدف باید سیاست‌هایی در جهت افزایش بهره‌وری و رفع موانع سرمایه‌گذاری اجرا شود.

وزیر امور اقتصاد و دارایی یکی از چالش‌های اصلی در مسیر افزایش بهره‌وری را محدودیت‌های قیمت‌گذاری عنوان کرد و افزود:این مسئله اقتصاد کشور را درگیر کرده است. چالش دیگر نیز موضوع تأمین مالی و دسترسی به نرخ‌های مناسب تأمین مالی است.

مدنی‌زاده با اشاره به بانک‌محور بودن تأمین مالی در کشور گفت: در حال حاضر تأمین مالی تولید عمدتاً بر پایه نظام بانکی است و نقش بازار سرمایه بسیار محدود است. حدود ۷۵ درصد از تولید کشور در صنایع بزرگ و سرمایه‌بر متمرکز است، در حالی که بنگاه‌های کوچک و متوسط بخش عمده اشتغال کشور را ایجاد می‌کنند. بنابراین لازم است صنایع بزرگ به سمت بازار سرمایه هدایت شوند تا منابع بانکی برای حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط آزاد شود.

وی افزود: اولویت اصلی وزارت اقتصاد برای اعتمادسازی میان مردم، پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد است تا سرمایه‌های خرد مردم به سمت بازار سرمایه سوق پیدا کند.

هدایت منابع خرد مردم به سمت‌ تولید از مسیر بورس کالا

وزیر اقتصاد با اشاره به اهمیت ابزارهای مالی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: وزارت اقتصاد در حال اجرای طرح‌هایی است که منابع خرد مردم را از بازارهای غیرمولد مانند ارز، به سمت صنایع بزرگ کشور در بازار سرمایه هدایت کند و نخستین گام این مسیر امروز در بستر بورس کالا برداشته شد.

او تصریح کرد: یکی از برنامه‌های ما استفاده از صندوق‌ها و اوراق ارزی است تا علاوه بر تأمین مالی، امکان مدیریت ریسک نرخ ارز، افزایش پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد و جذب نقدینگی به سمت بنگاه‌های بزرگ، به‌ویژه بنگاه‌های صادراتی، فراهم شود.

مدنی‌زاده تأکید کرد: تمرکز وزارت اقتصاد بر حمایت از بازار سرمایه، توسعه ابزارهای مالی و هدایت منابع مردم به سمت سرمایه‌گذاری مولد است تا هم رشد اقتصادی و اشتغال افزایش یابد و هم ثبات و پیش‌بینی‌پذیری بازارها حفظ شود.

وی خاطرنشان کرد: سوق دادن بنگاه‌های بزرگ به بازار سرمایه موجب افزایش انگیزه سرمایه‌گذاری، جلوگیری از خروج سرمایه و تبدیل پس‌انداز مردم به سرمایه‌گذاری مولد می‌شود. این سیاست‌ها به رشد تولید، تقویت اشتغال و ارتقای ثبات اقتصادی کمک می‌کند.

توسعه ابزارهای ارزی و آتی در بورس کالا؛ راهکار کاهش نوسان ارز

مدنی‌زاده در ادامه با تأکید بر لزوم توسعه ابزارهای مالی مبتنی بر ارز و قراردادهای آتی گفت: به زودی صندوق‌ها و اوراق ارزی معرفی می‌شوند و منابع خرد مردم را به‌طور هدفمند به سمت صنایع بزرگ هدایت کرده و هم‌زمان تأمین مالی لازم برای سرمایه‌گذاری و گردش سرمایه این بنگاه‌ها را فراهم کنند.

او افزود: این ابزارها علاوه بر تأمین مالی، قدرت شرکت‌ها را در پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز افزایش می‌دهد؛ امکانی که امروز به‌دلیل کمبود ابزارها و نهادهای مالی در بازار وجود ندارد. توسعه قراردادهای آتی این فرصت را فراهم می‌کند تا فعالان اقتصادی موقعیت‌های لازم را برای مصون ماندن از نوسانات قیمتی اتخاذ کنند و این امر در نهایت به افزایش پیش‌بینی‌پذیری بازار منجر می‌شود.

وی اظهار داشت: قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها، سامانه وثایق و صندوق‌های تضمین را فعال می‌کند. شورای عالی بورس ظرف چند هفته دستورالعمل‌ها را تصویب و بورس کالا ظرف یک ماه رونمایی می‌کند. این ابزارها دارایی‌های بنگاه‌های کوچک و متوسط را به وثیقه تبدیل کرده و دسترسی به تأمین مالی ارزان را فراهم می‌کند.

بورس کالا نقطه عطف تاریخ بازار سرمایه

حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این همایش ضمن قدردانی از تلاش‌های فعالان بازار سرمایه تأکید کرد: بورس کالا نقطه عطفی در تاریخ بازار سرمایه ایران است.

صیدی در سخنان خود در مراسم افتتاح ساختمان جدید بورس کالا و رونمایی از چند ابزار مالی جدید گفت: به‌جرات می‌توان تاریخ بازار سرمایه کشور را به دو بخش «پیش از تأسیس بورس کالا» و «پس از آن» تقسیم کرد؛ زیرا از زمان شکل‌گیری این بورس، شاهد جهشی چشمگیر در شفافیت، پیش‌بینی‌پذیری و انسجام بازارهای مالی بوده‌ایم.

صیدی افزود: پیش از ایجاد بورس کالا، بازارها از انسجام کافی برخوردار نبودند و ارزیابی دقیق از قیمت‌ها و وضعیت محصولات ممکن نبود؛ اما با ورود استانداردها و سازوکارهای شفاف معاملاتی، بورس کالا نقشی تعیین‌کننده در کارآمدی بازارها ایفا کرد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، کاهش هزینه مبادله را مهم‌ترین اثر و دستاورد بورس کالا عنوان کرد و گفت: در بسیاری از نظریه‌های اقتصادی، کاهش هزینه مبادله به‌عنوان یکی از وظایف اصلی دولت‌ها مطرح است؛ چراکه شفافیت، عدالت قیمتی، رشد اقتصادی و توسعه بازارها در نهایت به کاهش این هزینه‌ها منتهی می‌شود. خوشبختانه بورس کالا در این زمینه موفق عمل کرده و به افزایش کارایی اقتصاد کشور کمک کرده است.

صیدی در ادامه به ظرفیت‌های تازه بورس کالا در حوزه تأمین مالی تولید اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از فرصت‌های طلایی بورس کالا، موضوع مولدسازی دارایی‌هاست. این ظرفیت می‌تواند در تأمین مالی مستقیم و غیرمستقیم تولید نقش‌آفرین باشد و امیدواریم در آینده نزدیک شاهد تحقق کامل آن باشیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به برخی سوءبرداشت‌ها درباره نقش بورس کالا اشاره کرد و گفت: برخلاف تصور رایج، بورس کالا قیمت‌ها را تعیین نمی‌کند، بلکه صرفاً بستری برای کشف قیمت منصفانه فراهم می‌آورد. این بورس هیچ‌گونه دخالتی در تعیین قیمت پایه ندارد و صرفاً بر اجرای دقیق فرمول‌های مورد توافق میان نهادهای ذی‌ربط و انجمن‌های صنفی نظارت می‌کند.

رئیس سازمان بورس همچنین از ضرورت گسترش عرضه کالاهای استاندارد در بورس کالا سخن گفت و تصریح کرد: با وجود توسعه قابل‌توجه بورس کالا، هنوز بسیاری از کالاهای استاندارد به این بازار وارد نشده‌اند. این در حالی است که تقاضا برای عرضه وجود دارد و ورود این کالاها قطعاً به نفع تولیدکننده، مصرف‌کننده و کل اقتصاد کشور خواهد بود؛ چراکه بورس کالا با حذف واسطه‌های غیرضروری، به شفافیت و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند.

صیدی در پایان با آرزوی موفقیت برای مدیران و کارکنان بورس کالا گفت: امیدوارم ساختمان جدید بورس کالا و ابزارهای نوینی که امروز رونمایی شد، منشاء خیر و برکت برای اقتصاد ایران و بازار سرمایه باشد.

اوراق سلف ارزی، دلارهای خانگی را به خدمت تولید درمی آورد

مدیرعامل بورس کالای ایران نیز گفت: سهم بازارهای مالی از کل ارزش معاملات بورس کالا از ۹ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳۸ درصد در سال جاری رسیده است. به گفته سید جواد جهرمی، حجم معاملات این بازارها نیز از ۶۰۰ همت در سال گذشته به ۸۴۳ همت افزایش یافته است. او همچنین از آمادگی بورس کالا برای راه‌اندازی ابزارهای جدیدی همچون اوراق سلف ارزی و فروش متری مسکن ظرف یک ماه پس از اخذ مجوزهای لازم خبر داد.

از چالش خروج پتروشیمی تا بلوغ بازارهای مالی

جهرمی گفت: ۱۰ سال پیش، چالش بزرگ بورس کالا، خروج محصولات پتروشیمی از بورس بود. اما امروز، پس از یک دهه تلاش، تقریباً تمام کالاهای قابل عرضه کشور در این بازار معامله می‌شوند و در مسیر توسعه ابزارهای مبتنی بر اوراق بهادارسازی کالاها قرار داریم.

روایت طلایی؛ از دو کیلو تا سه میلیارد دلار

مدیرعامل بورس کالا با اشاره به تجربه موفق بازار طلا گفت: فلسفه وجودی بورس کالا، خلق ابزارهایی برای پاسخ به نیاز سرمایه‌گذاران است. بازار طلا نماد این رویکرد است؛ بازاری که پس از پنج سال تلاش مستمر، ارزش معاملات آن از ۳۰۰ همت گذشته و موجودی خزانه‌ها به سه میلیارد دلار رسیده است.

او یادآور شد: در روز نخست راه‌اندازی، برای انجام تنها دو کیلوگرم معامله، ساعت‌ها مذاکره و رایزنی کردیم. اما امروز همین بازار در برخی روزها تا پنج همت نقدینگی جذب می‌کند. این رشد تدریجی حاصل اعتمادسازی گام‌به‌گام بود؛ مسیری که برای سایر ابزارهای جدید نیز طی خواهیم کرد.

الگویی برای سایر بازارها

جهرمی تأکید کرد: هر بازار جدیدی مانند نهالی است که نیاز به مراقبت و صبر دارد تا به بلوغ برسد. بازخورد مثبت فعالان بازار طلا ما را مطمئن کرد که این مسیر درست است. اکنون مفاهیمی مانند توثیق و مولدسازی طلا در حال تحقق است؛ مفاهیمی که روزی دور از ذهن به نظر می‌رسید. همین تجربه، الگویی برای توسعه سایر بازارها خواهد بود.

چشم‌انداز آینده؛ تامین مالی معادن با سرمایه مردم

مدیرعامل بورس کالا در تشریح برنامه‌های آینده گفت: بخش معدن از سودآورترین حوزه‌های اقتصادی است و می‌توان تامین مالی آن را از طریق سرمایه‌های خرد مردم انجام داد. در این روش که منطبق بر موازین اسلامی است، سرمایه‌گذاران در محصول آتی معدن شریک می‌شوند و در سررسید، کالای واقعی مانند مس یا طلا تحویل می‌گیرند. این الگو می‌تواند انقلابی در توسعه معادن کشور ایجاد کند و نقدینگی مردمی را به سمت پروژه‌های مولد هدایت کند.

اوراق سلف ارزی؛ جذب دلارهای خانگی برای تولید

جهرمی در ادامه گفت: اعتماد مردم به بورس کالا و عدم مداخله دستوری در قیمت‌ها باعث شد پس از دوره‌ای از شرایط حساس کشور، بیش از ۵۰ همت نقدینگی جدید وارد بازار طلا شود. سه میلیارد دلار طلایی که اکنون در خزانه‌ها نگهداری می‌شود، اگر در بستر شفاف بورس جذب نمی‌شد، یا به بازارهای غیرمولد می‌رفت یا از کشور خارج می‌شد.

او افزود: همین تجربه موفق نشان می‌دهد که می‌توان از ابزارهایی مانند اوراق سلف ارزی برای جذب ارزهای راکد مردم و هدایت آن‌ها به سمت تولید و پروژه‌های ملی استفاده کرد. این اتفاق یک بازی برد برد برای مردم که سود مطلوبی از سرمایه گذاری به دست می آورند و بدنه تولید که با جذب سرمایه های مردم تامین مالی کرده و طرح های توسعه ای را اجرا می کنند خواهد بود.

منبع: بورس کالای ایران