تکرار پیامدهای برگزیت در آمریکا / ترکش‌های بی‌اعتمادی شرکت‌های چند میلیتی به عدم قطعیت‌ها در سیاست‌های ترامپ

به گزارش تجارت نیوز، سیاست‌های تجاری پر هرج و مرج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده جوی از عدم اطمینان ایجاد کرده است. از همین رو پیش‌بینی می‌شود برای اقتصاد ایالات متحده چنین وضعیتی پیامدهای منفی به همراه داشته باشد. ترامپ در سخنرانی روز تحلیف خود که ژانویه برگزار شد، از قصدش برای بازسازی اساسی جایگاه ایالات متحده در اقتصاد جهانی خبر داد.

ماه آوریل، پس از اعلام تعرفه‌های معروف به «تعرفه‌های روز آزادی»، دولت او برای بازنگری کلی سیاست‌های تجاری بین‌المللی که سال‌ها در حال اجرا بودند، خیز برداشت. اما هفته‌های پس از آن، واشنگتن درباره تعرفه‌ها تغییر مسیر داده و مذاکراتی را با شرکای تجاری بزرگ مانند چین آغاز کرده است. در عین حال، سیاست‌گذاران آمریکایی تغییرات گسترده‌ای در سیاست‌های مهاجرتی ایجاد کرده و محدودیت‌هایی برای سرمایه‌گذاری خارجی در نظر گرفته‌اند. تعجبی ندارد که اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده اخیرا رویکرد دولت ترامپ را از منظر استراتژیک غیر قابل اعتماد توصیف کرده است.

تکرار سناریوی برگزیت برای آمریکا

با این حال، نتیجه این «عدم اطمینان استراتژیک» قابل پیش‌بینی است. در صورتی که ایالات متحده تغییر مسیر ندهد با پیامدهایی مشابه چالش‌هایی که بریتانیا پس از برگزیت با آن روبرو شد، مواجه می‌شود.

بریتانیا با رأی به ترک اتحادیه اروپا در ژوئن 2016، آن هم پس از تقریباً نیم قرن عضویت، تصمیم گرفت تا توافق‌های تجاری، مهاجرتی و سرمایه‌گذاری خود را با بقیه اتحادیه اروپا برهم بزند. برگزیت در نهایت به یک روند طولانی و نه یک رویداد واحد تبدیل شد، چرا که مذاکره و اجرای تغییرات در سیاست‌های اقتصادی بریتانیا سال‌ها طول کشید تا نسبتا محقق شود. این عدم اطمینان در سیاست‌ها باعث افزایش نگرانی‌ها در مورد آینده تجاری کشور شد و این عدم اطمینان پایدار برای سال‌ها در سطحی بالا باقی ماند. علاوه بر این، عدم اطمینان پایدار در نهایت باعث کاهش سرمایه‌گذاری‌های تجاری شد. از سال 2016 به بعد برای سال‌ها نرخ سرمایه‌گذاری‌ها، رشد بهره‌وری نیروی کار و درآمدهای واقعی کند شد.

اگر واشنگتن همچنان به «عدم اطمینان استراتژیک» پایبند بماند، ایالات متحده نیز احتمالا با سال‌ها رکود در حوزه سرمایه‌گذاری، رشد پایین تولید اقتصادی و استانداردهای زندگی ثابت یا حتی نزولی مواجه خواهد شد.پیش‌بینی‌های اقتصادی اولیه برگزیت نشان می‌داد که تجارت بریتانیا کاهش خواهد یافت و منجر به کاهش تولید خواهد شد.

آوریل 2016، دو ماه قبل از برگزاری رأی‌گیری برگزیت، خزانه‌داری بریتانیا پیش‌بینی کرد که تولید ناخالص داخلی این کشور در طول 15 سال تقریباً چهار درصد کاهش خواهد یافت. سایر پیش‌بینی‌ها نیز کاهش سریع نرخ تجارت و تولید پس از رأی‌گیری را پیش‌بینی کررند. اما پنج سال پس از رای گیری برگزیت، تجارت بریتانیا تغییر چندانی نکرد و تجارت این کشور به‌طور تقریبی مشابه سایر کشورهای هم‌سطح پیش رفت.

پس لرزه عدم قطعیت‌ها در بازار!

پروسه طولانی برگزیت، که شامل پیشنهادات اقتصادی، قضایی، اختلاف‌ها و رایزنی ها بود، عدم اطمینان سیاسی پایدار را برای شرکت‌های بریتانیایی به همراه داشت. این عدم اطمینان بر سیاست‌ها بر سرمایه‌گذاری‌های تجاری تاثیری منفی گذاشت. در سال 1983، بن برنانکه، رئیس‌جمهور سابق فدرال رزرو، مقاله‌ای درباره عدم اطمینان و سرمایه‌گذاری منتشر و در آن به این نکته اشاره کرد که وقتی شرکت‌ها با عدم اطمینان بالا روبرو می‌شوند، شرکت‌هایی که سرمایه‌های بیشتر از دست رفته دارند، احتمالا سرمایه‌گذاری‌های اضافی خود را به تاخیر انداخته و به دنبال چشم انداز روشن تری در میدان تقاضای بازار و هزینه‌های ورودی می‌گردند؛ متغیرهایی که تحت تاثیر سیاست‌های دولتی قرار دارد.

در واقع در چنین شرایطی بخش زیادی از سرمایه‌گذاری‌های تجاری شامل هزینه‌های از دست رفته است، به‌ویژه برای شرکت‌های جهانی. بنابراین، اگر یک کشور تغییرات اساسی در روابط اقتصادی جهانی خود اعلام کند، اما سیاست‌های جدید و زمان اجرای‌شان را مشخص نکند، نتیجه حاصل از آن احتمالا کاهش سرمایه‌گذاری‌های تجاری شرکت‌های خارجی است.

افزایش بی‌اعتمادی به سیاست‌های تجاری ترامپ

آنگونه که نشریه فارن‌افرز نوشته، عدم اطمینانی که بریتانیا پس از برگزیت تجربه کرد، در حال حاضر اقتصاد ایالات متحده را تحت تأثیر قرار داده است. تقریباً هر شاخصی که عدم اطمینان موجود برای شرکت‌های آمریکایی را اندازه‌گیری و برآورد می‌کند، به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. شاخص عدم اطمینان اقتصادی پس از انتخاب مجدد ترامپ تقریبا به میزان دو برابر برجسته‌تر شد و پس از اعلام تعرفه‌های جدید، اوج گرفت.

در حال حاضر، این شاخص بالاتر از بازه زمانی بحران مالی 2007-2008 یا حتی دوران پاندمی کووید 19 است. بر اساس داده‌های نظرسنجی‌های ماهانه بانک انگلستان از سال 2016، شرکت‌های بریتانیایی به‌طور مداوم عدم اطمینان ناشی از برگزیت را به عنوان یکی از سه نگرانی اصلی خود ذکر کرده‌اند. از زمان برگزیت، رشد نزدیک به صفر در سرمایه‌گذاری‌های تجاری بریتانیا باعث شده که رشد درآمدهای واقعی شهروندان بریتانیایی به نزدیک صفر برسد، زیرا سرمایه‌گذاری کند، رشد بهره‌وری نیروی کار را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این روند در ایالات متحده به شکل مشابهی در حال تکرار است و انتظار می‌رود نرخ سرمایه‌گذاری‌ها در آینده درگیر رکود شوند.

بازی پرهزینه

حتی با وجود وضع تعرفه‌های جدید، برخی از شرکت‌ها مانند فورد و متل اعلام کرده‌اند که به دلیل عدم دستیابی به چشم‌انداز روشن در آینده تجاری، پیش‌بینی‌های درآمدی خود را متوقف کرده‌اند. در حال حاضر، بسیاری از شرکت‌های بزرگ آمریکایی پیش‌بینی می‌کنند که سرمایه‌گذاری‌ها در آینده نه تنها ثابت خواهد ماند، بلکه کاهش خواهد یافت. حال در چنین شرایطی اگر ایالات متحده به رویکرد «عدم اطمینان استراتژیک» پایبند بماند، این احتمال بالا است تا با رکود مشابهی که بریتانیا پس از برگزیت تجربه کرد، مواجه شود. این وضعیت همچنین رشد سرمایه‌گذاری، بهره‌وری و درآمدها را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار خواهد داد.

با این همه بحران از آنجا آغاز خواهد شد که عدم اطمینان در سیاست‌ها، همچنان باقی بماند. ترامپ با افزایش تعرفه‌ها حمله گیج‌کننده‌ای را آغاز کرده است و هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که دولتش آماده باشد تا از رویکرد فاجعه‌بار «عدم اطمینان استراتژیک» عبور کند. در این شرایط، شرکت‌های چندملیتی اندکی، احتمالا برای سرمایه‌گذاری‌های جدید کلان اعلام آمادگی خواهند کرد. همچنین شرکت‌های چندملیتی مستقر در خارج از ایالات متحده با همان عدم اطمینانی روبرو هستند که شرکت‌های مستقر در ایالات متحده با آن دست به گریبانند. همین گزاره ممکن است سرمایه‌گذاری‌های این گروه از بازیگران غیر دولتی در ایالات متحده را محدود کند.

بریتانیا پس از برگزیت آموخت، عدم اطمینان باعث رکود شدید در سرمایه‌گذاری‌های تجاری و تحقیق و توسعه توسط شرکت‌های خصوصی می‌شود. حال آمریکا به جای یادگیری این تاریخچه تاریک، به شکل هولناکی همان درس را تکرار می‌کند.