رئیس سازمان نظام پرستاری: میانگین معوقات پرستاران به ۶ ماه رسیده

اما مشکلات حوزه پرستاری تنها به همین جا ختم نمی‌شود و این قشر که بیش از ۷۰ درصد آنها را زنان تشکیل می‌دهند، نه‌تنها با حجم کاری طاقت‌فرسا روبه‌رو هستند، بلکه از نظر معیشتی و شغلی نیز با مشکلات مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که پرستاران در حوزه درآمدی با آن مواجه و نسبت به آن معترض هستند، معوقات طولانی‌مدت و پرداخت‌های نامنظم است که سبب شده بسیاری از پرستاران کشور، انگیزه خود را برای ادامه کار از دست بدهند.

علیرغم اینکه طی سه سال گذشته، قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در کشور به اجرا درآمد و تصور بر این بود که می‌تواند به افزایش رضایت پرستاران از رشد درآمدهایشان منجر شود، تأخیر بیمه‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی در پرداخت این تعرفه‌ها آنقدر زیاد شده که عملاً طعم شیرین اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری – که ۱۴ سال روی زمین مانده بود – توسط پرستاران احساس نمی‌شود.

برای بررسی دقیق‌تر ابعاد این مسئله، به مناسبت ولادت حضرت زینب (س) و هفته پرستار، میزبان احمد نجاتیان، رئیس سازمان نظام پرستاری کشور بودیم و در بخشی از گفت‌و‌گو، به واکاوی میزان تأخیر در پرداختی‌ها به پرستاران، مشکلات نظام تعرفه‌گذاری و ناهماهنگی در پرداخت‌ها میان دانشگاه‌های علوم پزشکی به جامعه پرستاری پرداختیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید، بخش نخست این گفت‌و‌گو است:

یکی از مسائلی که پرستاران نسبت به آن اعتراض دارند، تأخیر زیاد در پرداختی‌هاست. الان معوقات پرستاران به چندماه رسیده است؟

در حال حاضر، میانگین معوقات پرداختی پرستاران در کشور حدود ۶ ماه است؛ البته این رقم میانگین است و در برخی مناطق، میزان تأخیر بسیار بیشتر است. متأسفانه هنوز دانشگاه‌هایی داریم که ۱۲ تا ۱۳ ماه معوقه پرداخت‌نشده دارند. در مقابل، در شهر تهران وضعیت نسبتاً مطلوب‌تر است و تنها دو تا سه ماه تأخیر در پرداخت‌ها مشاهده می‌شود.

البته در حوزه تعرفه پرستاری نمی‌توان گفت تأخیر دو تا سه‌ماهه به معنی عقب‌ماندگی در پرداخت است؛ چراکه پرونده‌ها باید بررسی، به بیمه ارسال و سپس پرداخت شوند؛ بنابراین دانشگاه‌هایی که با فاصله دو تا سه ماه پرداخت می‌کنند، در واقع «به‌روز» محسوب می‌شوند بنابراین در تهران می‌توان گفت که تقریباً به روز هستیم، اما در سطح کشور این تأخیر‌ها به‌طور میانگین بیشتر است.

یکی از چالش‌های پرستاران از زمان اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، مشکلات ثبت خدمات در سامانه‌های بیمارستان‌ها و عدم امکان محاسبه نحوه پرداخت تعرفه‌ها به پرستاران بود، این مشکل در حال حاضر مرتفع شده است؟

در مورد چالش‌های ثبت خدمات در سامانه بیمارستانی نیز باید گفت که این مشکلات هنوز به‌طور کامل برطرف نشده‌اند، اما به‌صورت مستمر در حال بهبود هستند.

اتفاق مهم در حوزه تعرفه پرستاری این است که ما هیچ مدل مشابهی در خارج از کشور نداریم؛ این سیستم کاملاً بومی است و از صفر تا صد آن در داخل کشور طراحی و اجرا شده است. حدود سه سال از استقرار این مدل می‌گذرد و هر سال اصلاحات جدیدی برای بهبود آن انجام می‌شود.

در حوزه پزشکی، پیش از آنکه ایران وارد نظام تعرفه‌گذاری شود، کشور‌های اروپایی نزدیک به پنجاه سال تجربه داشتند و ما از مدل‌های آنها الگوبرداری کردیم،  اما در تعرفه پرستاری، چنین سابقه‌ای وجود نداشت و کل مسیر از ابتدا در داخل کشور طراحی شد.

به نظر می‌رسد اصلاحات اخیر در مسیر درستی قرار دارد، اما مشکل اصلی عقب‌ماندگی مبلغ تعرفه‌ها نسبت به تورم کشور است. روزی که این طرح آغاز شد، رقم پرداختی متناسب بود، اما اکنون با افزایش تورم، رشد تعرفه‌ها همگام نبوده و این مسئله بر رضایت پرستاران تأثیر منفی گذاشته است.

می‌توانید اعلام کنید که پرستاران از محل تعرفه چه میزان به طور متوسط درآمد دارند؟

وزارت بهداشت این مبلغ را ۹ میلیون تومان به ازای هر پرستار به طور متوسط اعلام کرده است.

یکی از مسائلی که پرستاران مطرح می‌کنند این است که شفافیت در محاسبه و بازپرداخت تعرفه‌ها و عملکرد دانشگاه‌ها در پرداخت تعرفه‌ها به طور کامل وجود ندارد. سازمان نظام پرستاری برای حل این موضوع چه تدبیری اندیشیده است؟

یکی از چالش‌ها، عدم شفافیت در بازپرداخت تعرفه‌ها است. بسیاری از پرستاران نمی‌دانند چه میزان درآمد از محل تعرفه برایشان محاسبه می‌شود و قادر به برآورد دقیق آن نیستند.

از سوی دیگر، در حال حاضر، الگوی واحدی در پرداخت تعرفه پرستاری در کشور وجود ندارد. برای نمونه، دو پرستار در دو بیمارستان با عملکرد تقریبا مشابه ممکن است پرداخت‌های کاملاً متفاوتی داشته باشند.

در حالی که در حوزه پزشکی، چنین اختلافی وجود ندارد؛ اگر دو پزشک عملکرد مشابهی داشته باشند، دریافتی‌شان تقریباً یکسان است. دلیل این تفاوت آن است که در پرستاری، مدل بازپرداخت ارتباط مستقیمی با نحوه احصای درآمد ندارد. از بیمه‌ها بر اساس یک فرمول پول دریافت می‌شود، اما در پرداخت‌ها از مدل دیگری استفاده می‌شود که باعث ایجاد تفاوت و عدم شفافیت می‌گردد.

به همین دلیل، یکی از اقداماتی که سازمان نظام پرستاری انجام داده، راه‌اندازی امکان محاسبه سهم تعرفه در اپلیکیشن «پرستار من» است. در این سامانه، پرستار می‌تواند با وارد کردن اطلاعات بخش کاری، تعداد بیماران و شیفت‌ها، به‌صورت دقیق محاسبه کند چه میزان درآمد از محل تعرفه پرستاری تولید کرده و سهم خود از آن چقدر است.

هدف نهایی این است که پرستار بداند چه مقدار از درآمد تولیدی به او اختصاص می‌یابد؛ این طرح فعلاً در مرحله آزمایشی است.

امید داریم با همکاری وزارت بهداشت و اصلاح آیین‌نامه‌ها، بازتوزیع نیز اصلاح شود.

آیا پرستاران شاغل در فوریت‌های پزشکی نیز مشمول قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری می‌شوند؟

در مورد همکاران فوریت‌های پزشکی (اورژانس ۱۱۵) نیز باید گفت که این گروه به‌صورت مستقیم تعرفه ندارند، چون خدمات آنها برای مردم و بیماران رایگان است. اما به دلیل نقش مهم‌شان در سلامت و تأثیرشان بر درآمد بیمارستان‌ها، بخشی از درآمد‌های حاصل از تعرفه‌های پرستاری و پزشکی به‌صورت کارانه به آنان اختصاص داده می‌شود.

با این حال، رقم پرداختی به کارکنان فوریت‌های پزشکی بسیار پایین است، زیرا تنها درصد کمی از تعرفه‌ها به آن بخش اختصاص می‌یابد. در حال حاضر حدود ۲۵ تا ۲۶ هزار نفر ارائه‌دهنده خدمات در اورژانس ۱۱۵ فعالیت دارند و طی یکی دو سال گذشته سهم آنها از محل تعرفه‌های پرستاری اندکی افزایش یافته است، اما هنوز به میانگین پرستاران نرسیده‌اند.

تلاش ما این است که با افزایش سهم اورژانس از تعرفه‌های پزشکی و پرستاری، دریافتی آنان به سطح پرستاران نزدیک شود. این اقدام ضروری است، زیرا در اورژانس، پرسنل در شرایط خاصی مانند جاده‌ها، منازل و محیط‌های فاقد امکانات کار می‌کنند، بنابراین باید نظام پرداخت آنها متناسب با سختی کارشان بازنگری شود.