حقوق دولتی معادن کشور را زمین زد؟/ صادرات کرومیت نصف شد

به گزارش تجارت‌نیوز ، تهدید و محدودسازی معادن گویا قرار نیست پایان یابد. افزایش حقوق دولتی برای صادرات محصولات معدنی یکی از این تهدیدهاست که صادرات برخی محصولات نظیر کرومیت را به صفر رساند.

این در حالی است که کرومیت به چند دلیل می‌تواند ابزار مناسبی برای ارزآوری باشد؛ ازجمله آنکه ایران یکی از ۱۵ کشور جهان است که در آن کرومیت اکتشاف و استخراج می‌شود. از سوی دیگر، چینی‌ها مشتری پر و پاقرص کرومیت ایران هستند. بنابراین صادرکنندگان برای با چالش‌های برآمده از انتقال پول به دلیل تحریم ایران روبه‌رو نمی‌شوند. در این بین واحدهای تولیدی ایران تنها یک‌سوم کل ظرفیت کرومیتی را که سالانه استخراج می‌شود، مصرف می‌کنند.

وضعیت کنونی بهره‌برداری از معادن کرومیت

مصطفی مالداری، فعال معادن ایران، با تائید موضوعات اشاره‌شده درباره وضعیت کنونی اکتشاف و بهره‌برداری از ذخایر کرومیت ایران گفت: بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین معادن کرومیت ایران مجموعه معادن فاریاب و اسفندقه در جنوب کرمان هستند. معدن فاریاب در جایگاه بزرگ‌ترین معدن کرومیت ایران چند سالی تعطیل بود که به تازگی به مزایده گذاشته شد.

او افزود: کرومیت در ۱۵ کشور جهان تولید می‌شود و آفریقای جنوبی بزرگ‌ترین تولیدکننده آن به شمار می‌آید. در ایران هم ذخایر کرومیت در شمال هرمزگان و جنوب کرمان و در ادامه زاهدان و همچنین در خراسان رضوی و جنوبی و در منطقه خوی در آذربایجان غربی اکتشاف و بهره‌برداری می‌شود. ذخایر کرومیت ایران از حدود ۵۰ سال پیش شناسایی شده که ۹۹ درصد این ذخایر فعال و در حال بهره‌برداری است.

وضعیت کنونی صادرات کرومیت ایران

مالداری با اشاره به نصف‌شدن صادرات کرومیت تأکید کرد: در سال ۱۳۹۶ معادن کرومیت ایران در فعال‌ترین حالت ممکن قرار داشتند و در آن سال حدود ۵۰۰ هزار تن سنگ و کنسانتره کرومیت از کشور صادر شد. امروز کشور ظرفیت تولید ۶۰۰هزار تن سنگ و کنسانتره کرومیت دارد. با این حال حدود ۶۰ درصد از این ظرفیت استخراج می‌شود.

او ادامه داد: در سال گذشته صادرات کرومیت ایران ۲۵۰ هزار تن بود؛ در حالی که ایران ظرفیت این را دارد که چهار درصد از کرومیت مصرفی جهان را تولید کند.

وی درباره چرایی این افت صادراتی توضیح داد: نهادهای دولتی از سال ۱۳۹۶ به فرآیند استخراج و صدور کرومیت وارد شدند، پیش از آن، این بخش به طور کامل در اختیار بخش خصوصی بود و به غیر از دو مجموعه معدنی فاریاب و اسفندقه که پیش‌تر از آنها یاد شد دیگر معادن در گروه متوسط و کوچک قرار داشتند.

این فعال معدنی اضافه کرد: در سال ۱۳۹۶ وزارت صنعت معدن تجارت بر صادرات کرومیت عوارض ۲۵ درصدی وضع کرد، با این کار یک چهارم درآمد حاصل از صادرات کرومیت باید به عنوان عوارض صادرات به دولت داده می‌شد. اعتراض تولیدکنندگان و صادرکنندگان هم به اعمال این تعرفه تاثیری نگذاشت.

ارزان‌فروشی؛ تعطیلی معادن

بر اساس اعلام مالداری صادرکنندگان برای جبران هزینه برآمده از افزایش ۲۵ درصدی عوارض صادرات، کرومیت را ارزان‌تر از معدندار می‌خریدند، آن قدر ارزان که رقم خرید آنها برای معدنداران توجیه اقتصادی نداشت. در نتیجه شمار زیادی از معادن تعطیل شدند.

او تشریح کرد: یک سال پس از این اتفاقات دولت متوجه اشتباه وضع عوارض ۲۵درصدی شد و آن را به ۱۰ و ۱۵درصد کاهش داد که البته این هم اشتباه بود و به هر حال براساس آخرین بخشنامه‌ای‌ که حدود ۱۰ روز پیش صادر شده عوارض صادرات سنگ و کنسانتره کرومیت به صفر رسید.

وی درباره احتمال بازگشت به بازارهای صادراتی تصریح کرد: متاسفانه حقوق دولتی که برای معادن کرومیت وضع شده باز هم توجیه اقتصادی استخراج کرومیت را زیر سوال می‌برد. همه اینها در شرایطی اتفاق می‌افتد که وزارت صمت هم حقوق دولتی را فارغ از مشکلات کنونی معدنکاران از آنها می‌گیرد. حقوق دولتی که وزارت صمت تعیین کرده تناسبی با نرخ فروش معدنکاران ندارد و بسیار بالاتر از توان پرداخت آنهاست و گاه این ناتوانی به تعطیلی معادن منجر می‌شود.

او افزود: از آنجایی که معدن‌داران برای اعلام رسمی تعطیلی معادن باید حقوق دولتی را با وزارت صمت تسویه حساب کند. از این رو آنها تعطیلی معدن را به طور رسمی اعلام نمی‌کنند و سقوط بخش کرومیت جایی ثبت نمی‌شود.