راستی‌آزمایی ادعای جدید دلواپسان/ چرخه بازگشت دلاری می‌تواند جایگزین برجام شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، چند روزی است که بازار گمانه‌زنی‌ها پیرامون آینده مذاکرات احیای برجام داغ شده است. با این وجود گروهی از اصولگرایان، مسیر سنگ اندازی بر سر راه مذاکرات را پیش گرفته‌اند. آنها تاکید دارند که ایران باید به جای احیای برجام، برای سهولت مبادلات بین‌المللی از مسیر چرخه بازگشت دلاری یا U-Turn استفاده کند و مذاکرات را به این سو ببرد. اما چرخه بازگشت دلاری چیست و این ادعا تا چه اندازه درست است؟

چرخه بازگشت دلاری چیست؟

ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۶، مراودات ایران با همه اشخاص حقیقی و حقوقی آمریکایی را با اتهامات تروریستی تحریم کرد. از آنجا که همه مبادلات دلاری در جهان باید از مسیر بانک مرکزی آمریکا بگذرد، با این تحریم عملا همه تراکنش‌های دلاری ایران مسدود می‌شد. اما آمریکا برای دور زدن این موضوع، استثنایی به نام چرخه بازگشت دلاری را در نظر گرفت.

چرخه بازگشت دلاری این اجازه را به بانک‌های ایرانی می‌داد تا مراودات خود با بانک‌های جهان به جز آمریکا را حفظ کنند. در ایران فرآیند، دلارهای مبادله شده تنها فدرال رزرو را به اصطلاح لمس می‌کرد و به بانک مقصد می‌رفت.

مسدود شدن ارتباط ایران با جهان

U-Turn تا سال ۲۰۰۸ برای تبادلات مالی ایران برقرار بود اما دور جدید تحریم‌های آمریکا در نوامبر آن سال، این مسیر را نیز مسدود کرد تا عملا راه ارتباطی بانک‌های ایران با جهان مسدود شود.

حال گروهی از دلواپسان و مخالفان احیای برجام معتقدند که تیم مذاکره کننده ایران باید برجام را کنار گذاشته و روی بازگشت چرخه بازگشت دلاری تمرکز کند. اما به نظر می‌رسد که این گروه عواقب این تصمیم را درنظر نگرفته‌اند.

چرا بازگشت U-Turn کارآمد نیست؟

بدیهی است که حتی اگر برجام احیا شود، رابطه تیره و تار بین ایران و آمریکا تا حد زیادی پابرجا خواهد ماند و این خصومت از بین نخواهد رفت. از طرف دیگر همانطور که پیش‌تر ذکر شد، در تراکنش‌های بانکی که از مسیر چرخه بازگشت دلاری انجام می‌شد، دلارهای مبادله شده از بانک مرکزی آمریکا عبور می‌کردند.

در چنین فضایی آمریکا می‌تواند به هر بهانه‌ای اموال و دلارهای متعلق به ایران را در فدرال رزرو گیر انداخته و مصادره کند. ایران هم مثل گذشته توانایی بازپس گیری اموال خود را نخواهد داشت.

بنابراین در شرایط کنونی چرخه بازگشت دلاری نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه آمریکا می‌تواند از اموال مصادره شده ایران در این مسیر، به عنوان اهرم فشاری جدید استفاده کند.

از طرف دیگر حتی اگر فرض کنیم که با توافق بین ایران و آمریکا، همه خصومت‌های بین این دو کشور برطرف شود که U-Turn اصلا معنایی ندارد. زیرا در این صورت ایران می‌تواند به سیستم بانکی جهانی متصل شود و نیازی به استفاده از این مسیر نیست.

بنابراین به نظر می‌رسد که در شرایط کنونی، احیای برجام در اولویت قرار داشته باشد و بازگشت مسیر چرخه بازگشتی فعلا به درد بانک‌های ایران نمی‌خورد.