آیا کنسرسیوم غنی سازی پایان بازدارندگی اتمی ایران است؟

به گزارش تجارت نیوز، روزنامه فرهیختگان نوشت:در مورد ایران، ایده کنسرسیوم غنی سازی در روزهای اخیر به‌ویژه در مذاکرات هسته‌ای و در برخی پیشنهادهای منطقه‌ای مطرح شده است. برخی به ایده‌ای اشاره کرده‌اند که ایران، عربستان و امارات در یک کنسرسیوم غنی‌سازی مشترک مشارکت کنند، جایی که تأسیسات غنی‌سازی تحت نظارت بین‌المللی و احتمالاً در خاک یکی از این کشورها فعالیت کند.

مشارکت در یک کنسرسیوم غنی‌سازی می‌تواند برای ایران مخاطرات متعددی به همراه داشته باشد.

نخست، کاهش استقلال که یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هاست. اگر غنی سازی در خاک کشور دیگری یا تحت نظارت شدید بین‌المللی به‌خصوص در نظارت‌هایی فراتر از آژانس با حضور کشورهای غربی انجام شود، ایران کنترل کامل بر فرایند را از دست خواهد داد و ممکن است به تأمین‌کنندگان خارجی وابسته شود.

دوم، رقابت منطقه‌ای با کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی می‌تواند مشکل‌ساز شود. این کشورها ممکن است به دنبال دسترسی به فناوری غنی‌سازی ایران باشند که می‌تواند توازن قدرت در منطقه را به نفع آن‌ها تغییر دهد. به‌ویژه عربستان که اخیراً اعلام کرده قصد غنی سازی و تولید کیک زرد را دارد، ممکن است از کنسرسیوم به‌عنوان فرصتی برای تقویت برنامه هسته‌ای خود استفاده کند.

سوم، ریسک‌های سیاسی که قابل‌توجه هستند. روابط ایران با عربستان و امارات شکننده است و اختلافات سیاسی یا تغییر در سیاست‌های این کشورها می‌تواند همکاری را مختل کند.

چهارم، خطر نشت فناوری وجود دارد. مشارکت ممکن است به انتقال غیرعمدی فناوری حساس ایران به رقبای منطقه‌ای منجر شود.

پنجم، فشارهای خارجی از سوی آمریکا و اسرائیل می‌تواند کنسرسیوم را به ابزاری برای محدودکردن برنامه هسته‌ای ایران تبدیل کند. این کشورها ممکن است از کنسرسیوم حمایت کنند، اما درعین‌حال در زمان لازم از طریق شرکای ایران فشار بیاورند که ایران غنی‌سازی را کاملاً متوقف کند.

ششم، نظارت سخت‌گیرانه بین‌المللی که معمولاً در کنسرسیوم‌ها اعمال می‌شود، می‌تواند محدودیت‌های جدیدی برای ایران ایجاد کند و آزادی عمل آن را در برنامه هسته‌ای کاهش دهد.

از همه مهم‌تر، غنی‌سازی کنسرسیومی می‌تواند بازدارندگی نهفته و مجازی ایران را که به دلیل توانایی‌اش Ascending to the nuclear threshold (نقطه گریز هسته‌ای) به خطر بیندازد. ایران با تسلط بر چرخه کامل سوخت هسته‌ای و توانایی غنی‌سازی تا سطوح بالا، در موقعیتی قرار دارد که به‌عنوان یک قدرت در آستانه هسته‌ای شناخته می‌شود.

این وضعیت، حتی بدون داشتن سلاح هسته‌ای، نوعی بازدارندگی استراتژیک ایجاد می‌کند، زیرا توانایی بالقوه ایران برای تولید سریع سلاح هسته‌ای در صورت نیاز، دشمنان را از اقدام نظامی علیه آن بازمی‌دارد. این بازدارندگی مجازی به ایران اهرمی ژئوپلیتیکی می‌دهد و به آن اجازه می‌دهد در برابر فشارهای بین‌المللی مقاومت کند. اما در یک کنسرسیوم غنی‌سازی، ایران ممکن است مجبور شود غنی‌سازی مستقل را متوقف کند یا آن را تحت نظارت بین‌الدولی قرار دهد که به معنای ازدست‌دادن کنترل بر چرخه سوخت هسته‌ای و فقدان توانایی رسیدن به نقطه گریز است. این امر بازدارندگی نهفته ایران را به‌طور کامل از بین می‌برد، زیرا دیگر نمی‌تواند به‌سرعت به سطوح غنی‌سازی تسلیحاتی دست یابد.

بدون این اهرم، ایران در برابر فشارهای خارجی، به‌ویژه از سوی آمریکا و اسرائیل، آسیب‌پذیر خواهد شد و توانایی‌اش برای حفظ استقلال استراتژیک کاهش می‌یابد. در واقع، کنسرسیوم می‌تواند به معنای مرگ بازدارندگی اتمی ایران باشد، زیرا ابزار اصلی آن برای حفظ توازن قدرت در منطقه و جهان را از بین می‌برد. تجربه تاریخی ایران، به‌ویژه در مورد اورودیف، نشان می‌دهد که اعتماد به کنسرسیوم‌ها می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد. درحالی‌که کنسرسیوم ممکن است تنش‌های منطقه‌ای را کاهش دهد و اعتماد بین‌المللی را جلب کند، هزینه آن می‌تواند ازدست‌دادن بازدارندگی استراتژیک و کاهش جایگاه ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای باشد. ایران باید بادقت این مخاطرات را ارزیابی کند تا از تکرار اشتباه‌های گذشته و تضعیف توان هسته‌ای‌اش جلوگیری کند.

منبع: روزنامه فرهیختگان