پایان طلایی در دشت‌های زرد مازندران؛ فصل برداشت کلزا در ایستگاه پایانی

به گزارش تجارت نیوز، در روزهای میانی تیرماه، دشت‌های زرد مازندران که آرام‌آرام رنگ سبز دوباره به خود می‌گیرند، فصل برداشت کلزا، یکی از مهم‌ترین محصولات پاییزه استان، به پایان رسیده و کشاورزان در حال جمع‌بندی دسترنج ماه‌ها تلاش خود هستند.

امسال، با وجود کاهش‌هایی در سطح زیر کشت در برخی مناطق نسبت به سال‌های گذشته، عملکرد قابل قبولی در بسیاری از مناطق گزارش شده است. این گزارش، نگاهی دارد به وضعیت برداشت، چالش‌ها، امیدها و روایت‌های مردمی از این فصل زراعی.

سطح زیر کشت کلزا در مازندران حدود 16 هزار هکتار است و میزان برداشت تا تیر براساس گزارشات ب6 بیش از 23 هزار تن رسید. برداشت در مناطق دشت‌سر آمل، گلوگاه، نور و قائم‌شهر و شهرهای مرکزی مازندران انجام شده است و قیمت خرید تضمینی هم 410 هزار ریال به ازای هر کیلوست.

واقعیت برداشت کلزا در مازندران رو از زبان زمین، کشاورز و آمار روایت می‌کنیم. کلزا در آخرین پیچ جاده؛ خاکِ مازندران نفس تازه می‌کشد؛ با پایان فصل برداشت کلزا در مازندران، کشاورزان از یک مسیر پرفرازونشیب عبور کردند؛ فصلی که با کم‌بارشی، نوسان قیمت و امید به حمایت دولتی همراه بود. اما در انتهای این مسیر، دانه‌های طلایی کلزا در کیسه‌های خرید دولتی و نگاه‌های نگران کشاورزان جای گرفتند.

استان مازندران که همیشه جلوه‌گاه باران و برکت بوده، این روزها با پایان برداشت محصول استراتژیک کلزا، وارد مرحله جدیدی می‌شود. محصولی که علاوه بر اهمیت اقتصادی، یک گام مهم در مسیر خودکفایی روغن خوراکی کشور است؛ با تحلیل شرایط اقلیمی، اقتصادی و روایت‌های مردمی از میدان، تصویری جامع از فصل برداشت به‌دست می‌آید.

‌سطح زیر کشت امسال این محصول حدود 15 تا 16 هزار هکتار برآورد می‌شود؛ میانگین برداشت هر هکتار در زمین‌های حاصل‌خیز به 2 تا 2.3 تُن رسیده است و خرید تضمینی دولت با نرخ امسال انجام شده اما بسیاری از کشاورزان آن را متناسب با هزینه‌ها نمی‌دانند.

رحمان کشاورز ساروی کلزاکار است و در گفت‌وگو با تسنیم گفت: «امسال نسبت به پارسال محصول بد نبود، اما قیمت‌ها با هزینه‌ها نمی‌خونه. کود گرون شده، آب کم داریم، ولی قیمت خرید دستمون رو نمی‌گیره.»

نورالله کشاورز میاندرود نیز در 1 هکتار از مزرعه اش کلزا کشت کرده و این محصول را محصولی استراتژیک در برنامه کشت و کار مزرعه خود می‌داند و تصریح می‌کند: کلزا برای خاک مازندران مفیده چون تناوب کشت رو بهتر می‌کنه و فشار رو از روی محصولات دیگه برمی‌داره. اما حمایت دولت باید جدی‌تر باشه، مخصوصاً برای تأمین نهاده‌ها.

قربان، کشاورز جوان از گلوگاه نیز اظهار کرد: برداشت مکانیزه داریم اما با کمبودهایی در تجهیزات و ادوات هم روبرو هستیم اگه تجهیزات بهتر باشد، هم کیفیت بهتر می‌شود، هم زمان کمتر می‌برد.

از دیگر سو کلزا یا Brassica napus یکی از مهم‌ترین گیاهان دانه‌روغنی در دنیاست که در ایران هم به‌ویژه در استان‌هایی مثل مازندران، گلستان، فارس و خوزستان کشت می‌شود. این گیاه از خانواده شب‌بویان (Brassicaceae) و خویشاوند نزدیک کلم و خردل است. گل‌های زرد و خوشه‌ای که در فصل بهار شکوفا می‌شوند زمینه برای توسعه گردشگری کشاورزی را فراهم می‌کنند.

دانه‌های ریز و سیاه یا قهوه‌ای تولید می‌کند که حدود 40 تا 45٪ روغن خوراکی دارند و کنجاله باقی‌مانده از روغن‌گیری هم خوراک دام با پروتئین بالا محسوب می‌شود. تناوب زراعی مفید اما باعث بهبود خاک و کاهش آفات گندم می‌شود و مصرف کم آب به‌ویژه در کشت پاییزه، سبب می‌شود از نزولات زمستانی بهره ببرد.

برداشت کلزا یکی از حساس‌ترین مراحل در زراعت این گیاه محسوب می‌شود و زمان مناسب برداشت کلزا وقتی است که 85 تا 90٪ دانه‌ها در به رنگ قهوه‌ای یا سیاه دربیایند.کارشناسان کشاورزی مازندران اعلام می‌کنند رطوبت دانه‌ها باید بین 10 تا 12٪ شود و برداشت زودهنگام سبب استحصال دانه‌های نارس و سبز و برداشت دیرهنگام هم منجر به ریزش دانه‌ها و کاهش عملکرد محصول و ضرر اقتصادی می‌شود.

روش‌های برداشت: یا بصورت دستی (با داس) در مزارع کوچک است یا سنتی و با دروگر برای قطع بوته‌ها و انتقال به محل خرمن‌کوبی انجام می‌شود اما بطور عمده این محصول با کمباین و بصورت مستقیم برداشت می‌شود و در مزارع بزرگ، با تنظیمات خاص برای جلوگیری از ریزش محصول کمباین وارد مزرعه می‌شود.

رئیس جهاد کشاورزی مازندران به برداشت دانه روغنی کلزا، به عنوان یکی از ارکان اصلی کشت پائیزه در استان مازندران اشاره کرد که از منطقه دشت‌سر شهرستان آمل آغاز شده و اظهار داشت: تاکنون 23 هزار تن محصول در استان از تولیدکنندگان خریداری شده است.

بابک مومنی در گفت‌وگو با تسنیم افزود: برداشت محصول دانه روغنی کلزا امسال از سطح بالغ بر 16 هزار هکتار و از منطقه “دشت سر” شهرستان آمل آغاز شده و با برداشت سطوح کلزا در ارقام زمستانه، در مراحل پایانی برداشت قرار دارد.

وی همچنین با اشاره به اینکه اولین برداشت در روستای تمسک از توابع شهرستان آمل و از رقم هایولا 50 در سطح یک هکتار انجام شده است، تصریح کرد: تاکنون 23 هزار تن دانه روغنی کلزا در مازندران و در مراکز خریداری شد و پیش‌بینی می‌شود میزان خرید این محصول استراتژیک افزایش یابد.

مومنی ادامه داد: روغن کلزا به دلیل ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع، با کیفیت‌ترین روغن گیاهی محسوب می‌شود و کنجاله کلزا نیز به عنوان یک غذای با ارزش برای دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: همزمان با فصل برداشت کلزا و گندم در استان، هماهنگی‌های لازم برای خرید تضمینی این دو محصول با حضور نمایندگان سازمان جهاد کشاورزی، بانک کشاورزی، تعاونی روستایی و کارخانجات آرد استان در اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان مازندران هم برگزار شده و روند خرید محصولات تولیدی کشاورزان با هماهنگی در حال انجام است.

منبع: تسنیم