با شروع تحریم‌های ایران چه اتفاقاتی در راه‌ است؟

سیاست خارجی دونالد ترامپ در مقایسه با مخالفان او در امریکا که حاضر به امضای توافق هسته‌ای با ایران در سال 2015 شدند، کاملا متفاوت است. او در تبلیغات پیش از انتخابات، وعده‌هایی مبنی بر خروج از برجام داد و در نهایت در ماه می 2018 وعده خود را عملی کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، به دنبال این تصمیم، تحریم‌هایی که با امضای توافق هسته‌ای لغو شده بودند، بار دیگر اعمال شدند. او حتی شرکت‌هایی که قصد دارند همکاری‌های اقتصادی خود با ایران را ادامه دهند، تهدید کرده است. این مجازات‌ها از یک‌سو اقتصاد ایران را به شدت آسیب‌پذیر و تضعیف می‌کند و از سوی دیگر، بر دولت کنونی ایران که برای امضای توافق هسته‌ای تلاش‌های بسیاری کرده بود، تحت فشار قرار می‌دهد.

بلومبرگ با طرح چند سوال در مورد سیاست خارجی تیم ترامپ در قبال ایران، به ریشه‌ها و پیامدهای بازگشت تحریم‌ها پرداخته است.

1- چرا ترامپ بار دیگر تحریم‌ها را اعمال کرد؟

به‌رغم حمایت‌های گسترده بین‌المللی از توافقنامه هسته‌ای، ترامپ و متحدانش می‌گویند که این توافقنامه‌ -که در آن ایران در ازای برداشته شدن تحریم‌ها موافقت کرد برنامه‌ هسته‌ای خود را محدود کند- موجب نشده ایران از رفتارهایش دست بردارد. اگرچه ایران بارها چنین اتهاماتی را رد کرده و بر اساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی این کشور همواره به تعهدات خود در قبال برجام پایبند بوده است.

ترامپ در واقع می‌خواهد سخت‌گیری‌هایش بر ایران را بیشتر و انجام مذاکره جدید را به این کشور تحمیل کند. دور اول تحریم‌ها، 90 روز پس از خروج ترامپ از برجام، در هفتم ماه آگوست -15 مردادماه- آغاز شد. دومین دور که تحریم‌های نفتی خواهد بود، در پنجم نوامبر -آبان‌ماه- اجرایی می‌شوند.

2- تحریم‌ها با ایران چه می‌کنند؟

تحریم‌هایی که در هفتم آگوست آغاز شد، خریداری دلار آمریکا، تجارت طلا و فروش برخی از محصولات فلزی را از سوی ایران هدف قرار می‌دهند. تحریم‌های آمریکا همچنین خرید اوراق قرضه ایران و کالاهای مصرفی از جمله پسته و فرش را محدود کردند. خریداری هواپیماهای تجاری بوئینگ و ایرباس هم ممنوع شده است.

تحریم‌هایی که در پنجم نوامبر اجرایی می‌شوند، اپراتورهای بندری، شرکت‌های خدمات بیمه‌، فعالیت‌های مربوط به معاملات اقتصادی موسسات مالی خارجی با بانک مرکزی ایران و از همه مهم‌تر معاملات نفتی با شرکت ملی نفت ایران را هدف قرار می‌دهند.

ایران در حال حاضر، نفت خود را به کشورهایی نظیر چین و هند و دیگر متحدان ایالات متحده چون ژاپن و کره جنوبی صادر می‌کند. مقامات ایالات متحده تیم‎های مختلفی از دیپلمات‌های امریکایی را برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران به مهم‌ترین کشورهای خریدار فرستاده‌اند. قرار است اگر کشورها سرپیچی کنند، خود مورد تحریم واقع شوند.

3- تحریم‌ها چه تاثیری بر ایران دارد؟

حتی بدون تحریم‌های ایالات متحده، اقتصاد ایران با رشدی آهسته، تورم و به تعبیر نویسنده بلومبرگ اتهاماتی در زمینه «فساد اداری» مواجه بوده است. با آغاز تحریم‌های ماه آگوست اما ارزش ریال در برابر دلار به شدت سقوط کرد. با این حال به نظر می‌رسد وابستگی ایران به صادرات نفت، بدین معناست که تحریم‌های برنامه‌ریزی‌شده آمریکا در ماه نوامبر ضربه‌ای جدی به اقتصاد این کشور وارد می‌کند.

4- عواقب احتمالی تحریم‌ها چیست؟

پیامدهای اقتصادی تحریم‌ها به وضوح دیده می‌شود. در حالی که طیف وسیعی از شرکت‌ها پس از انعقاد توافق هسته‌ای علاقمند به تجارت در ایران بودند، با بازگشت تحریم‌ها تصمیم به ترک این کشور گرفتند. چند ساعت پس از اعلام واشنگتن مبنی بر بازگرداندن تحریم‌ها، کمپانی‌ خودروسازی آلمانی دایملر، فعالیت‌ها و برنامه‌های خود به منظور تولید و توزیع کامیون‌های مرسدس‌بنز در ایران را متوقف کرد. شرکت‌های بزرگ دیگر نظیر توتال، رنو و گروه PSA اعلام کردند که تمایلی به ادامه فعالیت در ایران ندارند. به لحاظ سیاسی، دولت روحانی که اعتبار خود در قبال توافق‌ هسته‌ای را در معرض خطر قرار داد، به شدت تحت فشار است.

او در تلاش است دیگر امضاکنندگان توافق هسته‌ای را متقاعد کند تا برجام حفظ شود؛ هر چند واکنش‌های زودهنگام شرکت‌های خارجی و خروج آنها از ایران این مساله را به شدت دشوار کرده است. اگر هر دولت دیگری هم بود، بعید به نظر می‌رسد که از سوی تیم ترامپ پذیرفته می‌شد.

5- آیا نشست دوطرفه کمکی خواهد کرد؟

رئیس‌جمهور آمریکا چند هفته پیش اعلام کرد، حاضر است حسن روحانی را بدون هیچ‌ پیش‌شرطی ملاقات کند. با این حال بسیاری بر این باورند که چنین دیداری در حال حاضر امکان‌پذیر نباشد. حسن روحانی در واکنش به چراغ سبز ترامپ گفته است، تا زمانی که کشورش تحریم باشد انجام چنین مذاکراتی بی‌معناست.