پول‌هاي سرگردان هر بار سر از يک بازار درمي‌آورند. صاحبان اين پول‌ها گاهي خانه مي‌خرند و منتظر گران شدنش مي‌نشينند و گاهي با سوداي افزايش قيمت، سکه‌هاي طلا را روي هم مي‌گذارند. رئيس سازمان امور مالياتي اما از طرح جديدي براي اخذ ماليات بر سکه خبر داده که مي‌تواند سد راه چنين فعاليت‌هاي سوداگرانه‌اي باشد.

به گزارش تجارت‌نیوز، سکه، مسکن و سپرده‌هاي بلندمدت بانکي، از انواع مختلف دارايي هستند. ارزش اين دارايي‌ها در طول زمان و به دلايل گوناگوني تغيير مي‌کند و اين همان موضوعي است که راه را براي برخي فعاليت‌هاي سودجويانه باز مي‌کند. مثلا در موضوع سکه اگر پيش‌بيني‌ها حاکي از افزايش قيمت آن باشند، افرادي که توان خريد در حجم بالا را دارند، وارد بازار مي‌شوند و با هدف فروش با قيمت بيشتر، تعداد زيادي سکه خريداري مي‌کنند.

گاهي ممکن است حجم خريد اين افراد به اندازهاي بالا باشد که موجب کاهش عرضه و افزايش بيشتر قيمت‌ها شود. ماليات ابزاري است که ميتواند مانع چنين اختلالاتي شود. در همين راستا، تقوي‌نژاد رئيس سازمان امور مالياتي از معافيت مالياتي خريد تا سقف 25 عدد و نرخ 35 درصد براي 1000 عدد سخن گفته است.

ماليات به عنوان ابزار سياستگذاري

ماليات و ماليات‌ستاني از ديرباز يکي از راه‌هاي تامين مالي دولت بوده که به مرور جاي خود را به عنوان يک ابزار سياستي در اقتصاد باز کرده است. با استفاده از انوع مختلف ماليات مي‌توان در انگيزه بازيگران اقتصادي تغيير ايجاد کرد و به فعاليت‌هاي آنها جهت داد.

ماليات بر عايدي سرمايه و ماليات بر مجموع درآمد از جمله مواردي هستند که مي‌توانند در زمينه‌هايي مانند سکه و مسکن و حتي معاملات ارز کاربرد داشته باشند و بين تقاضاي حقيقي و سوداگرانه تمايز ايجاد کنند. با اين حال برخي نمايندگان مجلس اخذ ماليات از سکه را در شرايط فعلي به دليل ناتواني در کنترل ساير بازارها کارآمد مي‌دانند.

تجربه جهاني ماليات بر سکه‌ طلا

با وجود برخي مخالفت‌ها در ارتباط با ماليات بر سکه، تجارب جهاني نشان‌دهنده وجود اين نوع ماليات در قوانين ساير کشورهاست. ماليات بر ارزش افزوده ماليات رايجي است که از خريداران مصنوعات طلا اخذ مي‌شود و عموما بستگي به عيار و درصد خلوص طلا دارد.

اما به طور خاص، بررسي‌ها نشان مي‌دهد علاوه بر ماليات‌ بر ارزش افزوده در زمان خريد، ماليات بر عايدي سرمايه و ماليات بر مجموع درآمد، از جمله مواردي هستند که از فروشندگان سکه‌هاي طلا اخذ مي‌شود.

به عنوان مثال در ايالات متحده سکه طلا مانند آثار هنري و تمبر در طبقه‌بندي اشياي کلکسيوني قرار مي‌گيرد و ماليات آن در صورت نگهداري بيش از يک سال، ماليات بر عايدي سرمايه با نرخ 28 درصد خواهد بود و در صورت فروش در بازه زماني کم‌تر از يک سال، در زمره ماليات بر درآمد قرار مي‌گيرد. در انگلستان نيز تا 28 درصد از عوايد سرمايه‌اي سکه‌هايي که به عنوان پول رايج در جريان نيستند، به عنوان ماليات اخذ مي‌شود. در کانادا 50 درصد از عوايد سرمايه‌اي سکه‌هاي طلا در نرخ ماليات افراد لحاظ مي‌شود.

در هند نيز مانند ايالات متحده، ماليات بر سکه‌هاي طلا، با زمان نگهداري آن ارتباط دارد؛ به اين صورت که اگر سکه در فاصله زماني کم‌تر از 3 سال نسبت به زمان خريد آن فروخته شود، عايدي حاصل به عنوان درآمد در نظر گرفته مي‌شود و نرخ ماليات بر درآمد بر آن اعمال مي‌شود و در صورتي که سکه بعد از 3 سال از تاريخ خريد، فروخته شود، 20 درصد از عايدي سرمايه به عنوان ماليات اخذ خواهد شد.

پيش‌نياز گسترش پايه‌هاي مالياتي

اما آيا چنين سازوکارهايي در کشور قابل اجرا هستند؟ در حال حاضر قوانين مالياتي کشور، «عايدي سرمايه» و «مجموع درآمد» از موارد شمول قوانين مالياتي ايران نيستند و سوال اينجاست که اخذ ماليات از سکه در چه قالبي قرار مي‌گيرد؟

برقراري اين دو نوع ماليات و گسترش پايه‌هاي مالياتي، نياز به بانک‌هاي اطلاعاتي شفافي دارد تا کارآمد عمل کند. ماليات بر عايدي سرمايه همان طور که از نامش مشخص است، از ارزش دارايي گرفته نمي‌شود بلکه از «افزايش ارزش دارايي» يا به بيان ديگر، «عوايد سرمايه‌اي» اخذ مي‌شود.

مثلا اگر ارزش دارايي شما 4 ميليون تومان باشد، و نرخ ماليات بر عايدي سرمايه 10 درصد باشد، ماليات شما 400هزار تومان نخواهد بود بلکه افزايش قيمت اين دارايي طي دوره نگهداري آن است که مشمول ماليات مي‌شود. در واقع اگر دارايي مورد نظر را 3 ميليون تومان خريده باشيد، 10 درصد از افزايش قيمت آن يعني 100هزار تومان را به عنوان ماليات پرداخت خواهيد کرد.

البته اين صرفا يک مثال فرضي است و وضع اين نوع ماليات در عمل به جزئيات بيشتري نياز دارد. اينکه دوره زماني به چه صورت تعيين شود، نرخ‌گذاري چگونه انجام گيرد و موارد شمول اين نوع ماليات کدام باشد جزئياتي هستند که قانونگذار با توجه اهداف مدنظر سياستگذاران در نظر خواهد گرفت.

راهي براي حفظ ارزش دارايي ايراني‌ها

البته در اقتصاد ايران که نزديک 50 سال است با تورم دست به گريبان است، بخشي از مردم راه علاج مبارزه با تورم و حفظ ارزش دارايي خود را پناه بردن به طلا تلقي کرده‌اند. به اين ترتيب همگان با اهداف سودجويانه و سفته‌بازانه سراغ خريد سکه نمي‌روند و نظام تدبير اقتصاد ايران اين زمينه را تقويت کرده است که براي اعمال رويه‌هاي جديد، بايد به اين دغدغه هم توجه شود. اکنون بايد ديد اين شيوه هاي جديد به کمک کنترل بازار سکه در ايران خواهد آمد يا نه؟

 

منبع: ایرنا